آخرین مطالب
کیفیت میلگرد چگونه مشخص می‌شود؟
مقالات آهن آلاتهمه ما می‌دانیم که میلگرد از کاربردی‌ترین قطعات در صنعت ساختمان‌سازی است که تأثیر قابل توجهی بر امنیت سازه می‌گذارد. از این رو، استفاده از میلگرد باکیفیت اهمیت بسیاری دارد و به‌کارگیری میلگردهای با کیفیت پایین می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. مهم‌ترین انتظار ما از یک میلگرد باکیفیت، استحکام و مقاومت بالای آن است که به سازه‌ها استحکام و امنیت می‌بخشد؛ در غیر این صورت، خسارت‌های مالی و جانی متعددی متوجه مهمانان و ساکنین ساختمان‌ها می‌شود. اما چگونه می‌توان به میزان کیفیت میلگرد پی برد؟ برای ساخت یک میلگرد باکیفیت، باید از استانداردها و اصول ویژه‌ای پیروی شود و برای اطمینان از اینکه آیا ساخت میلگرد بر اساس استانداردها انجام گرفته است یا خیر، باید به سراغ ارزیابی کیفیت میلگرد رفت. در ادامه این مطلب، قصد داریم به بررسی نحوه ارزیابی کیفیت میلگرد بپردازیم.
میلگرد باکیفیت چه مشخصاتی دارد؟
پیش از بررسی نحوه ارزیابی میلگرد، بهتر است بدانیم که یک میلگرد باکیفیت چه مشخصاتی دارد. از جمله مشخصات فنی میلگرد باکیفیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اندازه و وزن مناسب
ازجمله اساسی‌ترین و بهترین روش‌های تشخیص اصل یا تقلبی بودن میلگردها، بررسی وزن آنها و مقایسه با جدول وزن میلگرد و جدول اشتال آن است. با توجه به اینکه شرکت‌های فولادی معتبر میلگردهای خود را بر اساس این جدول تولید می‌کنند، وزن هر نوع میلگرد کاملاً مشخص است. شما می‌توانید با نگاهی به این جدول و بررسی وزن میلگردهای موردنظر خود، از اصل بودن آنها اطمینان حاصل کنید. بسیاری خریداران به دنبال میلگردهای سبک‌تر و ارزان‌تر با قیمت مقرون‌به‌صرفه هستند. درحالی‌که ممکن است وزن پایین محصول به دلیل تقلبی بودن آن باشد و احتمال خسارت را افزایش دهد. اندازه و وزن میلگرد باکیفیت باید استاندارد باشد و بتواند نیازهای ما را برآورده کند. وزن کم و غیرعادی، وجود ضعف در ساختار میلگرد را نشان می‌دهد.
نقطه شکست
به حداکثر فشاری که میلگرد می‌تواند قبل از تغییر شکل همیشگی تحمل کند، نقطه شکست می‌گویند. یک میلگرد باکیفیت بعد از قطع شدن فشار وارده، قبل از رسیدن به نقطه تسلیم به حالت اولیه خود باز می‌گردد.
استحکام کششی
استحکام کششی میلگرد، نشان‌دهنده قابلیت کشیده شدن یک جسم است. توجه کنید که اندازه قطر میلگرد هیچ ارتباطی به استحکام کششی آن ندارد. استحکام کششی هر میلگرد در هر سایز و برندی متفاوت است.
افزایش طول
در بررسی یک میلگرد باکیفیت باید به درصد زیاد شدن طول آن توجه کرد که این در واقع قابلیت کش آمدن میلگرد تا قبل از شکسته شدن آن است. در حالت کلی، یک میلگرد باکیفیت و مرغوب از نظر کشش و نقطه تسلیم، از مقاومت استاندارد و مطلوبی برخوردار است.
عوامل مؤثر در کیفیت میلگرد
سه پارامتر اساسی در کیفیت میلگرد تأثیرگذار هستند که هر یک را در ادامه توضیح می‌دهیم:
مواد اولیه
از شمش فولادی به عنوان ماده اولیه برای تولید میلگرد استفاده می‌کنند. تولید میلگرد از فولاد درجه یک یا درجه دو، روی کیفیت آن تأثیر می‌گذارد. بر اساس استاندارد اعلام‌شده، برای ساخت میلگرد باید از مواد اولیه باکیفیت استفاده کرد. در صورت به کار بردن فولاد درجه دو، میلگرد کیفیت مورد نیاز را نخواهد داشت و با کوچک‌ترین فشاری شکسته می‌شود.
فرایند تولید
ساخت میلگرد را می‌توان با روش‌های مختلفی انجام داد. با این حال فرایند نورد، مهم‌ترین مرحله در ساخت همه میلگردها به حساب می‌آید که به دو شکل نورد گرم و سرد انجام می‌شود. در نورد گرم شکل‌دهی میلگردها در دمای بالا انجام می‌شود. امکان شکل‌دهی میلگردها در فرایند نورد گرم افزایش می‌یابد و مقاومت بیشتری در برابر شکسته شدن از خود نشان می‌دهند.
در نورد سرد، شکل‌دهی میلگرد در دمای اتاق انجام می‌گیرد. در روش نورد سرد، مقاومت تسلیم میلگرد بالا است، در حالی که شکل‌پذیری پایینی دارد. میلگردهای ساخته شده با نورد سرد، مقاومت سازه را افزایش می‌دهند، اما انعطاف پایین آن باعث می‌شود تا برای مناطق زلزله‌خیز مناسب نباشند.
آزمایشات
آزمایش‌هایی که در حین فرایند تولید روی میلگرد انجام می‌شود، بر کیفیت آن تأثیر می‌گذارد. البته با انجام آزمایش‌های میلگرد می‌توان از کیفیت آن به طور دقیق‌تری مطلع شد. در این آزمایش‌ها از تجهیزات و دستگاه‌های مخصوص استفاده می‌کنند تا مهم‌ترین شاخصه‌های یک میلگرد باکیفیت، مورد بررسی قرار گیرد.
ارزیابی کیفیت میلگرد با بررسی استانداردها
حتماً قبل از خرید میلگرد، باید کیفیت آن را مورد ارزیابی قرار داد. با انجام ارزیابی‌ها می‌توانیم به این مسئله پی ببریم که آیا میلگرد مورد نظر با هدف ما در پروژه مطابقت دارد؟ یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین روش‌های تشخیص کیفیت محصولات، بررسی استانداردهایی است که در روند تولید از آنها بهره گرفته‌اند. درواقع این استانداردها هستند که ویژگی‌هایی مانند مشخصات ظاهری مانند طول و قطر و خواص فیزیکی میلگردها شامل گرید، نقطه تسلیم، استحکام کششی و... را مشخص می‌کنند. در کارخانه‌های فولادی ایران از استانداردهای مختلفی استفاده می‌شود. با بررسی استانداردهای تولید کارخانه‌های مختلف می‌توان از وضعیت پارامترهای زیر باخبر شد:
- ترکیبات
- استقامت
- مقاومت در برابر خوردگی
- نفوذپذیری مغناطیسی
- پرداخت سطح
- آزمون‌های خوردگی
استانداردهای به‌کاررفته در خطوط تولید کارخانه‌ها هستند که مشخص می‌کنند در آلیاژها از چه مواد اولیه‌ای با چه درصدی استفاده شود و میلگرد نهایی با تحمل چه دمایی تولید شود. طی این فرایند است که گرید میلگرد نیز مشخص می‌شود. استانداردها همچنین مشخص می‌کنند که هر میلگرد باید بتواند تا چه میزان فشار را بدون خم شدن، تحمل کند (نقطه تسلیم میلگرد). به‌این‌ترتیب، شما با اطلاع از استاندارد به‌کاررفته در تولید محصول می‌توانید متوجه شوید بیشترین تنشی که تا پیش از کوچک شدن سطح مقطع برای میلگرد قابل‌تحمل است، چقدر است و کیفیت میلگرد موردنظر شما در چه سطحی قرار دارد. استاندارد میلگرد به ما کمک می‌کند تا محصول مناسبی را انتخاب کنیم. از جمله استانداردهایی که در تولید میلگرد از آنها پیروی می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجمن تست مواد آمریکا ASTM
- استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)
- مؤسسه استانداردهای آلمان (DIN 488)
- استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS G312)
- استاندارد ایالات متحده (ANSI/AWS D1/4)
- آیین نامه ACI(318-14)
- استاندارد میلگرد ایران به شماره ISIRI 3132
- مؤسسه استانداردهای بریتانیا (BSI BS4449)
- سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO 6935)
ارزیابی کیفیت میلگرد گواهی کنترل کیفیت
از دیگر راه‌های شناخت میلگردهای باکیفیت، گواهینامه‌هایی است که کارخانه‌ها به‌منظور اثبات و حفظ اصالت محصولات خود از آنها بهره می‌گیرند. با بررسی گواهینامه کنترل کیفیت به‌راحتی می‌توانید اطلاعات بیشتری شامل خواص فیزیکی (شامل ازدیاد طول، استحکام کشش نهایی و استحکام تسلیم) و مشخصاتی مانند خواص شیمیایی، نوع و طول میلگرد و نتایج آزمایش‌ها و آنالیزهای مختلف صورت گرفته بر روی محصول را به دست بیاورید.
تشخیص کیفیت با علائم اختصاری و پلاک میلگردها
اغلب کارخانه‌های تولیدکننده فولادی، هویت و اطلاعات میلگردهای خود را بر روی آن حک می‌کنند. علائم اختصاری حک‌شده بر روی میلگردها شامل برند، نوع، سایز، روش تولید و... آنها هستند که به‌صورت حروف انگلیسی و اعداد بر روی این محصول دیده می‌شوند. برای آگاهی از مفهوم این علائم اختصاری میلگرد باید با آنها آشنا باشید. برخی از شرکت‌های فولادی همچنان از کدها و علائم اختصاری روی میلگردها استفاده نمی‌کنند. بنابراین، ویژگی‌هایی مانند سایز، نوع و روش تولید که تأثیر قابل‌توجهی در کیفیت میلگرد دارد را با نگاه به شاخه‌ها نمی‌توان تشخیص داد. اغلب این شرکت‌ها، پلاک‌هایی بر روی میلگردها نصب می‌کنند که مانند یک شناسنامه برای معرفی ویژگی‌ها و هویت محصول از آنها استفاده می‌شود. اطلاعاتی که می‌توان از طریق پلاک‌ها به دست آورد، شامل نوع، سایز، طول و تاریخ تولید میلگرد و همچنین کد شمش، شماره بسته، وزن بسته، آدرس کارخانه و... هستند. شما با مشاهده ویژگی‌های ثبت‌شده بر روی شاخه‌های میلگرد و پلاک‌ها می‌توانید کیفیت محصول را تشخیص دهید.
آزمایش‌های کنترل کیفیت میلگرد
این آزمایش‌ها درباره ویژگی‌های مکانیکی و کیفیت میلگرد اطلاعات خوبی به ما می‌دهند و به شرح زیر هستند:
آزمون کشش میلگرد
در آزمون کشش، مقاومت کششی میلگرد در برابر فشار و ضربه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این آزمایش، از دستگاه‌های مکانیکی و هیدرولیکی استفاده می‌کنند.
آزمون خمش میلگرد
در میلگردهایی که طولی بیش از 250 میلی‌متر دارند و خام هستند، آزمایش خمش سرد انجام می‌شود. دمای استاندارد در این آزمایش بین 10 تا 35 درجه است. این تست را توسط دستگاه خم‌کن انجام می‌دهند و مدت زمانی که میلگرد در این دما قرار می‌گیرد، به شرایط فیزیکی محیط بستگی دارد.
آزمون خمش مجدد میلگرد
این تست به منظور بررسی میزان فرسودگی میلگردهای خم‌شده انجام می‌شود. در این آزمایش ابتدا میلگرد را در دمای 90 درجه خم می‌کنند و بعد در دمای 100 درجه گرم می‌شود. با سرد شدن میلگرد آن را در خلاف جهت اولیه به اندازه 20 درجه می‌چرخانند. دمای استاندارد انجام این آزمایش بین 15 تا 250 درجه سانتی‌گراد است.
آزمون خستگی میلگرد
برخی از میلگردهایی که روی آنها آزمون توان کششی انجام شده است، مدتی بعد از قرارگیری داخل بتن دچار شکستگی می‌شوند؛ زیرا تست خستگی روی آنها انجام نگرفته است. بنابراین، قبل از استفاده از میلگرد برای پروژه باید آزمون خستگی با کمک دستگاه روی آن انجام شود. در این تست، حداقل تنشی که میلگرد قبل از شکسته شدن تحمل می‌کند، تعیین می‌شود.
آزمون سنجش ابعاد و وزن میلگرد
در این آزمون ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی میلگرد، مانند وزن و ابعاد آن را مورد بررسی قرار می‌دهند. این آزمون بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره 1-8103 انجام می‌شود. مشخصه‌های هندسی مورد بررسی در این آزمون عبارتند از:
- اندازه‌گیری عمق تورفتگی
- تعیین گام آج‌های طولی و عرضی
- اندازه‌گیری ارتفاع آج‌های عرضی و طولی
- اندازه‌گیری زاویه شیب آج‌های عرضی
- بررسی دقیق وزن میلگرد
- بررسی پهنای تورفتگی
- محاسبه درصد انحراف وزن میلگرد
- آزمون میلگرد زنگ‌زده
برای آنکه میزان مقاومت میلگرد در برابر زنگ‌زدگی مشخص شود، این آزمون را انجام می‌دهند. در این آزمایش ابتدا میلگرد را در یک محیط مرطوب قرار می‌دهند و بعد مقاومت آن در برابر فشار مورد بررسی قرار می‌گیرد. با بیشتر بودن این مقاومت، استاندارد کیفی آن نیز بالاتر خواهد بود.
راهکارهایی برای بهبود کیفیت میلگرد
یکی از مواردی که همواره کیفیت میلگردها را تهدید می‌کند، خوردگی و فرسایش است. به همین دلیل برای افزایش استحکام میلگرد و کیفیت آن در برابر خوردگی، روش‌های مختلفی توسط متخصصان مورد استفاده قرار می‌گیرد. میلگردها در برابر اکسید آهن مقاومت پایینی دارند و با گذشت زمان دچار فرسودگی می‌شوند.
مسئله دیگری که وجود دارد این است که میلگردها نسبت به مواد قلیایی و اسیدی موجود در بتن واکنش نشان می‌دهند. این مواد شیمیایی باعث وارد شدن آسیب‌های جدی به میلگرد می‌شود. از این رو، به‌کارگیری راهکارهایی برای بهبود کیفیت میلگرد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تعدادی از روش‌های تقویت میلگرد در برابر خوردگی عبارتند از:
- پوشش اسیدی قلیایی
- پوشش اپوکسی فیوژنی
- انواع پوشش‌های بتنی
- گالوانیزاسیون
به منظور ایمن‌سازی ساختمان‌ها، حتماً باید با مراحل کنترل کیفیت میلگرد آشنایی داشته باشیم. برای یک میلگرد، مقاومت کششی، نقطه جوش، نقطه تسلیم و میزان شکل‌پذیری از مهم‌ترین مشخصه‌هایی است که در مراحل کنترل کیفی بررسی می‌کنند.
دیدگاه یا سوال خود را به اشتراک بگذارید
مطالب مرتبط
