تفاوت استیل 304 و 316

فولاد ضدزنگ یا استنلس استیل، آلیاژی از فولاد بوده که آهن، نیکل و کروم از عناصر تشکیل دهنده آن است. این محصول علاوه‌بر آهن شامل 18 تا 20 درصد کروم و 8 تا 10.8 درصد نیکل است. وجود این دو عنصر به مقاومت استیل دربرابر خوردگی کمک می‌کند. استیل ضدزنگ انواع مختلفی داشته که استیل 304 و 316، بیشترین استفاده را در پروژه‌ها دارند. هدف از نوشتن از این مقاله بررسی تفاوت قیمت ورق استیل و فولاد ضدزنگ 304 و 316 است. 

فولاد ضدزنگ 304

گرید 304، به‌عنوان معمول‌ترین فولاد ضدزنگ شناخته می‌شود. این محصول حاوی حدود 8 تا 10.5 درصد نیکل و 18 تا 20 درصد کروم است، علاوه‌بر نیکل و کروم عناصر آلیاژی دیگر مانند منگنز، کربن و سیلیکون در آن وجود دارد. فولاد ضدزنگ 304، دربرابر خوردگی اسیدها بسیار مقاوم بوده و به‌راحتی می‌توان آن را پاک کرد و برای ساخت وسایل آشپزخانه بهترین گزینه خواهد بود. 

فولاد ضدزنگ 316

فولاد ضدزنگ 316 نیز مانند گرید 304، حاوی مقدار کروم و نیکل است؛ علاوه‌براین دو آلیاژ کربن، سیلیکون و منگنز نیز در آن به کار رفته است. در گرید 316، حدود 2 تا 3 درصد مولیبدن به کار رفته است؛ به‌همین‌دلیل این محصول در برابر کلرید و سایر حلال‌های صنعتی بسیار مقاوم است. از کاربردهای رایج این فولاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تجهیزات پالایشگاهی
• تجهیزات پزشکی
• محیط‌های دریایی که شامل کلرید هستند
• تجهیزات ذخیره‌سازی و فرآیندهای شیمیایی

3 تفاوت اصلی استیل 304 و 316

وجود مولیبدن در گرید 316، تفاوت استیل 304 و 316 را رقم زده است. با این پیش‌‌فرض می‌توان 3 تفاوت اصلی این دو گرید را به صورت زیر بیان کرد:

• فولاد ضدزنگ 316، حاوی حدود 2 تا 3 درصد مولیبدن و همچین نیکل بیشتری است.
• استفاده از مولیبدن در استیل 316، باعث بالا رفتن قیمت آن نسبت به 304 شده است.
• استیل ضدنگ 316، دارای مقاومت بیشتری دربرابر خوردگی از جمله در محیط‌هایی که نمک در آن بیشتر است.

روش تشخیص استیل 304 و 316 از یکدیگر

از استیل 304 و 316، در صنایع مختلف استفاده خواهد شد. این دو گرید کاملاً به همدیگر شبیه هستند؛ به‌همین‌دلیل تشخیص آن‌ها از روی ظاهر کار سختی است. برای تشخیص تفاوت فولاد ضدزنگ 304 و 316 می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• در روش اول از دستگاه درصد عناصر و آنالیز شیمیایی استفاده می‌شود. سرعت بالا و هزینه پایین از دلایل استفاده از این روش است.
• استیل 316 تنها سری از آلیاژهای غیرمغناطیسی بوده، پس به کمک یک آهنربا تست مغناطیسی را روی آن انجام داد.
• روش سوم، تست مولیبدن خواهد بود، برای تشخیص استیل 304 و 316، گرید 316 را سمباده زده و پس از تمیز کردن آن مقداری محلول  Decapoli 316/304 روی آن قسمت بریزید. اگر محصول گرید 304 باشد اتفاق خاصی نخواهد افتاد، اما اگر گرید 316 باشد، جای محلول زرد می‌شود.

محصولات تولید شده با استیل 304 

محصولات تولید شده از استیل 304 را می‌توان به ورق استیل 304 و لوله استیل 304 تقسیم کرد که هر کدام دارای کاربرد خاص خود هستند.

ورق استیل 304 و کاربرد آن

ورق استیل 304، فولادی ضدزنگ بوده که با انجام برخی تغییرات مانند کاهش کربن و افزایش کروم بر گرید پایه 302 تولید می‌شود. وجود مقدار پایین کربن، رسوب کاربید کروم ناشی از عملیات جوشکاری را به حداقل می‌رساند. 

این آلیاژ در ساخت تجهیزات و مخازن تولید و حمل نوشیدنی، موادغذایی، محصولات لبنی و شیمیایی، مبدل‌های حرارتی، لوله‌کشی، مخازن و سایر تجهیزات آب آشامیدنی، نمای ساختمان‌ها و سایر کاربردهای معماری و ساختمانی، تجهیزات مورد استفاده در صنعت نفت، تولید خمیر آن، لوازم غذاخوری و غیره استفاده می‌شود. همچنین ورق استیل 304، در تولید قطعات مرتبط با لوازم خانگی نیز کاربرد زیادی دارد. قیمت ورق استیل 304L که کربن کمتری به نسبت نمونه 304 دارد و استحکام و مقاومت بیشتری نیز دارد، با توجه به ابعاد و وزن، متفاوت خواهد بود.

لوله استیل 304 و کاربرد

لوله استیل 304، یکی از انواع پرکاربرد لوله ضدزنگ بوده که کاربردهای زیادی دارد. مواد سازنده این محصول از فولاد به همراه 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل تشکیل شده است. به‌طورکلی از این محصول فولادی در صنایع دارویی، معدنی، شیمیایی و صنایع غذایی بیشترین کارایی را دارد. همچنین لوله استیل 304 در صنایع غذایی که در آن بهداشت و پاکیزگی حائز اهمیت است، به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت لوله استیل 304 با توجه به ضخامت و طول لوله، مشخص می شود.

محصولات تولید شده با استیل 316 

ورق استیل 316 و لوله استیل 316 از محصولات تولید شده با این استیل هستند که کاربرد خاص خود را دارند. 

ورق استیل 316 و کاربرد آن

ورق استیل 316، بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف بعد از استیل 304 دارد. این محصول دارای 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل است؛ ورق استیل 304 و 316 از نظر مواد تشکیل دهنده، خواص فیزیکی و شیمیایی مشابه یکدیگرند با این تفاوت که در ورق استیل 316 حدود 3 درصد مولیبدن وجود دارد. این ورق در مبدل‌های حرارتی، تجهیزات مواد غذایی بخصوص در محیط‌های کلریدی، ظروف شیمیایی، اتصال دهنده‌ها و... بیشترین کاربرد را دارد. قیمت ورق استیل 316L که مقاومتر از استیل 316 است، بر اساس ابعاد و ضخامت آن، تعیین می‌گردد.

لوله استیل 316 و کاربرد

لوله استیل 316، جزء لوله‌های استنلس استیل بوده و بعد از لوله استیل 304 پرفروش‌ترین و پرکاربردترین نوع لوله است. این لوله از 16 درصد کروم، 10 درصد نیکل و 2 درصد مولیبدن تشکیل شده که وجود مولیبدن موجب مقاومت بیشتر آن دربرابر خوردگی‌های ناشی از کلراید، گردیده است. قیمت لوله استیل 316 که در ساخت برخی اجزای قایق‌سازی، ساعت‌سازی، صفحه‌های جوش داده شده جهت فیلتر کردن آب، فنرها و اتصال دهنده‌ها، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع غذایی، دارویی، تجهیزات آزمایشگاهی، کارخانجات مواد غذایی با محیط های کلرایدی و... کاربرد دارد، بر اساس ضخامت و طول لوله، مشخص می شود.

تفاوت ورق استیل 304 و 316

از اصلی‌ترین تفاوت بین استیل 304 و 316 را می‌توان مقدار نیکل و مولیبدن بالاتر در گرید 316 نام برد. این دو استیل 3 تفاوت اصلی دارند:

• استیل 316، نسبت به نوع 304 مقاوم‌تر است.
• استیل 304 پایداری کمتری در برابر کلرید و محلول کلر دارد.
• فرم‌پذیری استیل 304 نسبت به استیل 316 بهتر است.

تفاوت لوله استیل 304 و 316

از نظر ظاهری، استیل 304 و 316، بسیار به همدیگر شبیه هستند. این نوع لوله‌های در پروژه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مقایسه استیل 316 و 304 باید ترکیب مواد به‌کار رفته در داخل آن‌ها مورد بررسی قرار دارد. 

مهم‌ترین تفاوت لوله استیل 316 و 304، وجود آلیاژ نیکل و مولیبدن بیشتر در لوله استیل 316 است. آلیاژ مولیبدن موجب مقاومت استیل 316 دربرابر خوردگی در محیط نمکی یا کلرید شده می‌شود که استیل ۳۰۴ این ویژگی را ندارد. 

طبق نظر کارشناسان گرفت:

"برای انتخاب یک فولاد ضدزنگ که بتواند محیط‌های خوردگی را تحمل کند، استیل ضدزنگ آستینی بهترین گزینه است. استیل ضدزنگ شامل انواع مختلفی بوده که استیل 304 و 316 مهمترین نوع آن‌ هستند. هر کدام از این گریدها ویژگی‌ها و کاربرد خاص خود را دارند که باید با توجه به پروژه و مقایسه استیل 316 و 304، گرید مناسب را انتخاب کرد."

علت اقتصادی بودن استیل 304 به نسبت استیل 316

استیل 304 نسبت به استیل 316، به‌دلیل قیمت پایین‌تر از نظر اقتصادی بسیار به‌صرفه است. علت گران بودن گرید 316، استفاده از ماده مولیبدن در داخل آن است. 

کدام گرید بیشتر استفاده می‌شود؟ 304 یا 316

به این سوال نمی‌توان پاسخ دقیقی داد؛ زیرا با توجه‌به موقعیت کاری می‌توان گرید مورد نظر خود را انتخاب کرد. اگر در پروژه مورد نظر نیاز به شکل‌پذیری بیشتری داشته و یا مسائل اقتصادی مهم است گرید 304 بیشتر استفاده می‌شود. اما اگر در محیط مقدار زیادی عناصر خورنده  یا به استحکام و سختی بیشتری نیاز دارید، با مقایسه استیل 316 و 304 می‌توان به این نتیجه رسید که استیل 316 انتخاب بهتری است. 

سخن پایانی

در این مقاله به‌ تفاوت فولاد ضدزنگ 304 و 316 پرداخته شد. 3 تفاوت اصلی برای این دو استیل ضد زنگ آورده و سپس محصولاتی که با هر کدام از آن‌ها می‌تواند تولید کرد معرفی گردید. در نهایت ضمن مقایسه استیل 316 و 304، پروژه‌هایی که برای هر کدام از گرید‌ها ایده‌آل است، بیان شد.