وزن تیرآهن در پروژه نقش مهمی دارد؛ تاجایی که کارخانهها محصولات خود را در انواع سبک و سنگین تولید میکنند تا مهندسان پروژههای مختلف بتوانند با توجه به نیازشان، محصول مناسب را انتخاب کنند. وزن همچنین روی قیمت تیرآهن هم تأثیر دارد. کارخانهها قیمت این محصولات را در ازای هر کیلوگرم اعلام میکنند و برای محاسبه هزینه کلی هر شاخه از این مقاطع، باید قیمت واحد را در جرم آن ضرب کرد. در ادامه جدول وزن انواع تیرآهنهای موجود در بازار را ارائه میدهیم.
استفاده از جدول وزن تیرآهن، سادهترین روشی است که برای برآورد جرم این محصولات وجود دارد. این جدولها برای سه دسته از محصولات به صورت جداگانه کشیده میشوند؛ مقاطع معمولی (IPE) مقاطع هاش بال پهن (IPB) و مقاطع H سنگین و عریض (IPBU-HE-M). پس برای پیدا کردن وزن این پروفیلها در جدول، ابتدا مشخص کنید که پروفیل مورد نظر شما از کدام نوع و در کدام سایز است. سپس جرم آن را در جدول پیدا کنید. در ادامه چهار جدول وزن تیرآهن را قرار میدهیم.
جدول وزن تیرآهن معمولی (IPE):
جدول وزن تیرآهن H بال پهن ۱۲ متری (IPB)
جدول وزن تیرآهن هاش سنگین و عریض (IPBU-HE-M):
جدول وزن تیرآهن لانه زنبوری:
برای استفاده از جداول وزن تیرآهن نخست باید وزن محصول موردنظر خود را پیدا کنید. برای نمونه وزن هر شاخه تیرآهن 14 حدود 155 کیلوگرم است؛ سپس، با کمک وزن آن میتوان قیمت نهایی محصول را به دست آورد. ضمنا، وزن مندرج در جداول با توجه به نوع، طول و سایز محصولات قید میشود. نکته آخر اینکه هرچقدر وزن تیرآهن منتخب شما به وزن ثبتشده در جدول اشتال نزدیک باشد، مرغوبتر است و درنهایت، با خیالی آسوده میتوان از آن در پروژههای خود استفاده کرد.
طبق نظر کارشناسان گرفت:
“از آنجایی که تیرآهن نقشی اساسی در سازهها دارد، محاسبه وزن تیرآهن برای استاندارد بودن و اطلاع از قیمت آن ضروی خواهد بود؛ در نتیجه آگاهی از وزن تیرآهن در هنگام خرید جز پارامترهای لازم و مهم بهشمار میآید. همچنین با استفاده از جدول وزن تیرآهن 14، 16، 18 و... میتوان انتخاب مناسبتری برای پروژهها داشت.”
جدول وزن تیرآهن، شامل وزن انواع محصولات است که بر اساس فرمول محاسبه شده. در جدول اشتال تیرآهن، جرم هر متر از محصولات در کنار سایر مشخصات ظاهری آنها درج شده است. بنابراین برای محاسبه وزن تیرآهن، تنها کافی است جرم واحد طول را در طول هر شاخه از این پروفیلهای فولادی ضرب کنید؛ طول هر شاخه نیز معمولا ۱۲ متر است، اما بعضی از کارخانهها، مقاطع ۶ متری هم تولید میکنند.
وزن هر شاخه تیرآهن = طول تیرآهن × وزن واحد طول ثبت شده در جدول اشتال
دقت داشته باشید که اگر قصد دارید وزن مقاطع دوبل را محاسبه کنید، باید وزن واحد طول را ۲ برابر کنید و حاصل را در طول هر شاخه ضرب کنید.
وزن تیرآهن دوبل = طول تیرآهن × ۲ × وزن واحد طول ثبت شده در جدول اشتال
استفاده از جدول وزن تیرآهن اهمیت زیادی دارد؛ زیرا افراد با بهرهگیری از آن به محاسبه بار سازه و توان باربری تیرها و ستونهای ساختمان میپردازند. علاوهبراین، وزن تیرآهن تاثیر بسزایی بر قیمت خرید و حملونقل آن میگذارد. بهطورکلی، وزن مقاطع فولادی یکی از مهمترین نکات در زمان خرید آنها است که باید متناسب با نیاز پروژه انتخاب شود. برای این منظور، مهندسان و کارفرمایان به جداول وزنی تیرآهنهای کارخانجات مختلف رجوع میکنند و محصولات موردنیاز خود را با توجه به محدوده وزنی آنها انتخاب مینمایند.
مقاطع سایز ۱۲ جزو محصولات متوسط و بسیار پرکاربرد در انواع سازههای عمرانی محسوب میشود. وزن تیرآهن ۱۲ به ازای هر شاخه از این محصول به ۱۲۵ کیلوگرم میرسد؛ البته به شرطی که به شکل I و مطابق با معیارهای استاندارد تولید شده باشند. این مقاطع در استانداردهای دیگری مثل استاندارد IPB بین ۲۳۴ تا ۳۲۲ کیلوگرم هستند و اگر به شیوه سنگین و عریض تولید شده باشند، وزن هر شاخه از آنها به ۶۲۵ کیلوگرم هم میرسد.
مقاطع سایز ۱۴ استحکام بیشتری نسبت به سایز ۱۲ دارند، به همین دلیل در بخشهایی که بار وارد شده بر تیر بیشتر است، استفاده میشوند. وزن تیرآهن ۱۴ IPE که سبکترین نوع این محصول است، به ۱۵۵ کیلوگرم میرسد. شاخههای سبک و سنگین پروفیلهای هاش سایز ۱۴ نیز ۲۹۹ تا ۳۹۰ کیلوگرم وزن دارند. تیرهای سنگین و عریض ۱۴ که بزرگترین نوع این مقاطع محسوب میشوند هم حدود ۷۵۸ کیلوگرم هستند.
تیرهای ۱۶، بزرگترین پروفیلهای متوسط محسوب میشوند و در فضاهایی که به مقاومت بالا نیاز است، مورد استفاده قرار میگیرند. وزن تیرآهن ۱۶ معمولی (I شکل) ۱۹۰ کیلوگرم است. اما اگر این محصول مطابق با استاندارد IPE تولید شده باشد، هر شاخه سبک آن ۳۶۵ و هر شاخه سنگین آن ۵۰۰ کیلوگرم خواهد بود. مقاطع ۱۶ عریض و سنگین هم ۹۱۴ کیلوگرم وزن دارند.
تیرهای سایز ۱۸ جزو اولین پروفیلهای بزرگ محسوب میشود و در پروژههای عمرانی بزرگ مثل سازههای چند طبقه کاربرد دارد. جرم هر شاخه از محصولات تولید شده با استاندارد IPE، ۲۲۶ کیلوگرم است. تیرهای هاش سبک ۴۲۶ و تیرهای هاش سنگین ۵۹۰ کیلوگرم وزن دارند. وزن تیرآهن ۱۸ استاندارد IPBU-HE-M نیز ۱۰۶۶ کیلوگرم است.
از پارامترها و فاکتورهای موثر بر وزن تیرآهن میتوان به طول، عرض، ضخامت، ارتفاع و سایز آن اشاره کرد. میتوان گفت که مشخصات ابعادی محصولاتی با وزنهای مختلف با یکدیگر یکسان نیست. شایان ذکر است، محصولاتی که وزن بیشتری دارند از قدرت باربری بهتری برخوردار هستند. بهعنوانمثال، وزن تیرآهن 16 در محدوده بالاتری نسبت به وزن آهن 14 قرار دارد و طبیعتا، توان باربری آن نیز بهتر است. بهاینترتیب، اگر خواهان خرید محصولی با مقاومت عالی هستید به سراغ وزنهای بالا بروید. درحالحاضر، سایزهای 14، 16 و 18 از محبوبترین و پرفروشترین محصولات بازار هستند.
جدول وزن تیرآهن برندهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد؛ چراکه هرکدام از آنها سبک تولید مختص به خود را دارند و از استانداردهای گوناگونی پیروی میکنند. برای مثال، وزن تیرآهن 12 ذوب آهن اصفهان حدود 120 کیلوگرم است؛ اما محصول سایز 12 اشتال حدود 124 کیلوگرم وزن دارد. همچنین، وزن تیرآهن 14 فولاد ظفر بناب 135 کیلوگرم اعلام شده است؛ درصورتیکه همین محصول از برند اشتال 154 کیلوگرم وزن دارد. این مسئله در رابطه با وزن تیرآهن 10، وزن تیرآهن 16 و سایر محصولات موجود صدق میکند. با توجه به این موضوع باید در زمان خرید تیرآهن به برند تولیدکننده و وزن آن توجه داشته باشید.