نبشی، یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساختوساز است که تنها دو ضلع عمود بر هم دارد. نبشیها را معمولاً با توجه به روش تولید و شکل ظاهری آنها تقسیمبندی میکنند؛ اما درنهایت وزن آنها است که در قیمت خرید تأثیر میگذارد. نبشیها طبق استانداردهای ملی و بینالمللی، بهصورت نبشی سبک و نبشی سنگین تولید و بهبازار عرضه میشوند. باتوجهبه اهمیت بالای نبشیها در پروژههای ساختمانی و بخصوص سازههای فولادی، در ادامه مشخصات نبشیهای سنگین و سبک را بهطور گسترده موردبررسی قرار میدهیم.
نبشیها را بر اساس روش تولید و شکل ظاهری آنها به 4 نوع دستهبندی میکنند.
نبشی پرسی، درواقع پروفیلی است که از روش نورد سرد تولید شده و پس از تبدیلشدن به ورق، خم میشود. در فرایند تولید نبشی پرسی، ورقهای پروفیل تولیدشده بهروش شکلدهی سرد خم و زاویهدار میشوند؛ زاویهای بهصورت گوشه گرد. بهاینترتیب، هر بال بهصورت عمود بر بال دیگر قرار میگیرد و زاویهای 90 درجه ایجاد میکند. جنس نبشیهای پرسی معمولاً از فولاد ساختمانی st37 بوده و طول آنها بین 6 تا 12 متر است. شاخههای نبشی پرس بر اساس استانداردها با ضخامت 25 میلیمتر تولید و عرضه میشوند.
نبشی فابریک، به پروفیلی گفته میشود که در همان مراحل اولیه تولید، بهشکل نبشی درمیآید. بهعبارتدیگر، برای تولید نبشی فابریک نیازی به پرس شدن ورق پروفیلی نیست؛ این نوع نبشی با روش نورد گرم و شکلدهی اسلبهای گداخته شکلدهی و تولید میشود. باتوجهبه روش تولید، امکان سوراخکاری، ایجاد خم و برشکاری در نبشی فابریک وجود دارد؛ بنابراین، کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد.
بیشتر بخوانید: نبشی کشی چگونه انجام می شود؟
نبشی بال مساوی، به نبشیهایی گفته میشود که اضلاعی با اندازه یکسان دارد؛ بر روی این نبشیها حرف L با تنها یک عدد در کنار آن حک میشود که اندازه هر بال بر اساس سانتیمتر را مشخص میکند؛ بهعنوانمثال، L30.
نبشیهای بال نامساوی، همانطورکه از نامشان مشخص است، بالهایی با اندازههای متفاوت دارند. بالها ممکن است در فرایند تولید و یا پس از عرضه بهشکل نامساوی درآمده باشند. اندازه بالها برحسب سانتیمتر در کنار حرف L بر روی نبشی نوشته میشود.
برای تقسیمبندی انواع نبشی، میتوان از شاخصههای مختلفی مانند وزن، ضخامت، استاندارد و جنس آنها استفاده کرد؛ اما یکی از رایجترین طبقهبندیهای نبشی بر اساس وزن انجام میشود. نبشیها بسته به وزن خود جزو یکی از انواع نبشی سنگین یا نبشی سبک دستهبندی میشوند.
نبشیهای سنگین عموماً بر اساس استانداردهای اروپایی تولید میشوند. بنابراین، ضخامت و طول مشخصی دارند که در تطابق با استانداردهای جهانی هستند. بهدلیل ضخامت بالاتر نبشیهای سنگین، وزن و قیمت نهایی آنها نیز بیشتر از نبشیهای سبک است. بنابراین، استفاده از نبشیهای سنگین میتواند هزینه کلی پروژه را افزایش دهد.
نبشیهای سبک با ضخامتی کمتری نسبت به استانداردهای اروپایی ساخته میشوند. استانداردهایی که معمولاً در تولید نبشیهای سبک استفاده میشوند، استاندارد ملی 13967-1 و استاندارد روسی 8510 هستند. این نبشیها بهدلیل ضخامت کمتر نسبت به سایز استاندارد، وزن کمتری نیز دارند. بنابراین، استفاده از آنها در پروژههای ساختمانی میتواند هزینهها را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد. ازجمله کاربردهای نبشی سبک میتوان به ساخت چهارچوب درب و پنجرهها اشاره کرد.
همانطورکه بیان شد، نبشیهای سبک و سنگین بر اساس استانداردهای مختلفی تولید میشوند. مشخصات و ویژگیهای نبشیها به نسبت کارخانهها نیز میتوانند تفاوتهایی داشته باشند. بااینحال، مهمترین تفاوت نبشیهای سنگین و سبک در ضخامت و وزن آنها است. این تفاوت اصلی میتواند در زوایای دیگری مانند کاربردها و قیمت نبشی نیز تأثیر بگذارد. وزن هر نبشی تحت تأثیر طول شاخه، ضخامت و اندازه بالها قرار دارد. بنابراین، برای محاسبه وزن نبشیها از فرمول زیر استفاده میشود:
وزن نبشی (کیلوگرم) = طول شاخه (متر) * ضخامت (متر) * اندازه بالها (متر) * 7850 * 2
نبشیها، کاربرد گستردهای در صنعت ساختوساز دارند؛ برای مثال، یکی از بهترین روشهای افزایش استحکام سازهها، استفاده از نبشی برای ایجاد یک تکیهگاه تقویتشده در سازههایی است که تحمل فشار بالا را ندارند. در بسیاری موارد نیز از نبشیها بهمنظور افزایش مقاومت سازه در مقابل آسیب، زنگزدگی و فرسایش بهره میگیرند. ایجاد اتصال میان ستون و پل، ستون و صفحهستون و همچنین تیرآهن و تیر باربر نیز از دیگر کاربردهای نبشی در صنعت ساختوساز به شمار میآیند. البته استفاده از نبشیها تنها به صنعت ساختمانسازی خلاصه نمیشود. از دیگر کاربردهای نبشی در صنایع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
نبشیهای موجود در بازار شامل برندهای خارجی و محصولات خارجی هستند؛ نبشیهای وارداتی که در بازار بهفروش میرسند، عمدتاً توسط دو کشور اوکراین و روسیه تولیدشدهاند. از برندهای تولیدکننده داخلی با کیفیت بالا میتوان موارد زیر را نام برد:
و...
مشخصات انواع نبشی را بر اساس خواص مکانیکی در جدول زیر میتوانید مشاهده کنید:
سخن پایانی
در کشور ما نبشیها در سایزهای بین 20 تا 200 میلیمتر و دو نوع سبک و سنگین تولید میشوند. استانداردهای بهکاررفته در تولید این محصولات پروفیلی شامل استاندارد DIN EN 10056 آلمان، GOST 8240 و GOST 8510 روسیه و استاندارد ASTM A36 بینالمللی هستند. قیمت نبشی همزمان با نوسانات بازار آهنآلات در تغییر است و مانند سایر مقاطع فولادی، همواره تحت تأثیر نرخ ارز و دلار، قیمت ورقهای فولادی و میزان عرضه و تقاضا در بازارهای داخلی و جهانی قرار دارد. در این میان، تأثیر وزن، ضخامت و فابریک یا پرسی بودن نبشیها نیز در هنگام انتخاب و خرید نمایان میشود.