بررسی و آنالیز میلگرد زاگرس و اصفهان

میلگرد، در ساختمان‌سازی و انجام پروژه‌های عمرانی بیشترین کاربرد را دارد. بتن به تنهایی مقاومت بسیار کمی دارد و برای بالا بردن استحکام آن از میلگرد استفاده می‌شود؛ این محصول در کارخانه‌های بسیاری تولید و به‌بازار عرضه می‌گردد. صبا زاگرس شهرکرد و ذوب‌آهن اصفهان دو کارخانه بزرگ تولید کننده این مقطع فولادی در کشور هستند و هدف از نوشتن این مقاله بررسی میلگرد زاگرس و اصفهان است. 

میلگرد زاگرس

کارخانه صبا زاگرس، در سال 1388 به‌صورت رسمی ثبت گردید و در سال 1393 به بهره‌برداری رسید. این شرکت از تولیدکنندگان معتبر در کشور بوده و در‌حال‌حاضر ظرفیت تولید 60 تن در ساعت را دارد. در ادامه به‌بررسی میلگرد زاگرس از نظر مشخصات مختلف خواهیم پرداخت.

شکل ظاهری

بیشتر کارخانه‌های تولید میلگرد در ایران، دارای علامت اختصاصی هستند که بر روی محصولات خود حک می‌کنند. محصولات تولیدی کارخانه صبا فولاد زاگرس با آرم SFZ CT قابل تشخیص هستند. وجود این علامت بر روی این مقطع، نشان‌دهنده اصل بودن آن است. 

مشخصات مکانیکی

مشخصات مکانیکی میلگرد زاگرس آج 400، نشان می‌دهد که حداقل استحکام تسلیم و کششی این محصول به‌ترتیب 400 و 600 نیوتن بر میلی‌متر مربع بوده و به‌عنوان یک محصول نیمه سخت و با گرید A3 مشخص می‌شود. نوع آج 500 که با گرید A4 مشخص می‌شود، دارای حداقل استحکام تسلیم و کششی 500 و 650 نیوتن بر میلی‌متر مربع است. 

مشخصات ابعادی

میلگرد آجدار دوکی و یکنواخت، بر اساس استاندارد شماره 3132 ملی ایران از تولیدات این مجموعه است. کارخانه صبا زاگرس دو گرید از این محصول را در سایزهای A3 و A4 را با مشخصه آج 400 و 500 و در سایزهای 10 تا 40 میلی‌متر تولید می‌کند. آنالیز میلگرد زاگرس نشان می‌دهد که نوع آج 400 آن جناقی بوده و برای جوشکاری و آهنگری مناسب نخواهد بود. شکل آج در این دو محصول، ترکیبی از شیارهای هفت و هشت یا دوکی است. 

مشخصات شیمیایی

آنالیز میلگرد زاگرس نشان می‌دهد که گرید A3 دارای 0.37 کربن و 1.5 منگنز بوده و خواهان بسیاری دارد. گرید A4 نیز دارای 0.24 درصد کربن و 1.8 درصد منگنز است. از مقایسه مقدار عناصر آلیاژی در این دو گرید می‌توان به‌این نتیجه رسید که در گرید 4 این مقادیر بیشتر می‌باشد. تفاوت مقدار این دو آلیاژ موجب بالاتربودن قیمت گرید A4 نسبت به A3 شده است. 

شیوه تولید

برای تولید میلگرد در کارخانه صبا زاگرس، ابتدا مواد اولیه خریداری شده و پس از تایید واحد کنترل وارد چرخه تولید می‌شود. مواد اولیه‌ای که وارد کارخانه می‌شود شامل آهن قراضه با آهن 92 تا 97 درصد، آهن اسفنجی 82 تا 89 درصد و شمش فولادی در ابعاد 150x150 به‌طول 12 متر و با وزن 1032 کیلوگرم است. برای تولید این مقطع فولادی باید چندین مرحله طی شود تا محصول نهایی آماده شود. این مراحل شامل موارد زیر هستند:

• برش شمش‌ فولادی به قطعات 6 متر
• ذوب کردن شمش در دمای 1150 الی 1250 درجه سانتی‌گراد
• منتقل کردن شمش‌ ذوب‌شده به واحد نورد
• عبور دادن از نورد اولیه، نور میانی و نورد نهایی تا سطح مقطع آن کاهش پیدا کرده و طول افزایش پیدا کند 
• برش میلگرد در طول دلخواه
• خنک‌کاری 
• بسته‌بندی محصول نهایی در اندازه‌های 2 الی 2.5 تن

عوامل تاثیرگذار بر قیمت میلگرد زاگرس

از مهمترین عوامل تعیین کننده قیمت نهایی میلگرد زاگرس، هزینه خرید و نگهداری مواد اولیه آن است. برای تامین مقاطع اولیه مانند شمش، بیلت، بلوم و... روش‌های مختلفی وجود دارد؛ برای خرید آن‌ها می‌توان از طریق واسطه و بدون واسطه اقدام کرد. همه این فاکتورها بر روی قیمت نهایی این محصول از شرکت زاگرس تاثیر مستقیم دارد. 

در کنار این عوامل، میزان عرضه و تقاضا، بازارهای جهانی، ممنوعیت صادرات و واردات، نوسانات ارز، نوسانات جهانی فولاد و تورم سالانه نیز بر قیمت میلگرد زاگرس تاثیرگذار است. 

میلگرد اصفهان

کارخانه ذوب‌آهن اصفهان نیز یکی از تولیدکنندگان برتر کشور در زمینه تولید مقاطع فولادی است. آنالیز میلگرد اصفهان نشان می‌دهد که این کارخانه از تمامی استانداردهای ملی و بین‌المللی برای تولید آن استفاده کرده است. استانداردهای تولیدات این شرکت از Gost و DIN می‌باشد. محصولات تولید شده در این کارخانه از نظر قطر، مشخصات هندسی، آج، ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی با این استانداردها مطابقت دارد.

شکل ظاهری

بررسی میلگرد اصفهان نشان می‌دهد که شکل‌ ظاهری یا همان نوع آج در هر کدام از گریدها با همدیگر متفاوت است. در گرید A2، برجستگی‌های عرضی یکنواخت به‌صورت دو رشته آج مارپیچ هم جهت در دو طرف برجستگی طولی ایجاد شده است. در نوع A3، برجستگی‌های عرضی یکنواخت در دو طرف برجستگی طولی و به‌صورت دو نیم مارپیچ یکی در جهت عقربه ساعت و دیگری در جهت مخالف آن در دو نیمه طولی میلگرد است.

شکل ظاهری گرید A4، همانند گرید A3 بوده و برای تمایز آن‌ها علامت مشخصی بر روی محصول و به‌تناوب در طول آن ایجاد شده و به‌صورت آجی متفاوت با آج میلگرد عرضه شده به‌بازار تولید می‌گردد. برای هر کدام از گرید‌ها نیز از علائم اختصاری استفاده شده است. بر روی گرید A2، علامت JU، بر روی گرید A3 علامت CU و بر روی گرید A4 علامت SA درج شده است.

مشخصات مکانیکی

استحکام تسلیم بالایی، استحکام کششی، نسبت استحکام کششی به استحکام تسلیم بالایی، درصد ازدیاد طول بعد از شکست؛ از جمله مشخصات مکانیکی میلگرد است. مقدار هر کدام از این مشخصات برای تولیدات کارخانه ذوب آهن اصفهان با همدیگر متفاوت است. در جدول زیر مشخصات مکانیکی این محصول اصفهان آورده شده است. 

مشخصات ابعادی

میلگرد اصفهان در سایزهای 8، 10، 12و…تا سایز 36 تولید می‌شود. وزن مقاطع تولید شده در کارخانه ذوب‌آهن، استاندارد بوده و بسیاری از کارخانه‌های تولیدی محصول خود را مطابق با وزن محصول این شرکت تولید می‌کنند.

مشخصات شیمیایی

خواص شیمیایی؛ عبارتند از سیلیسیم، منگنز، فسفر، نیکل، کربن، گوگرد، کروم که برای آنالیز میلگرد اصفهان بسیار مهم هستند. ترکیب شیمیایی در هر یک از تولیدات کارخانه اصفهان با همدیگر فرق دارد که در جدول زیر آمده است. 

شیوه تولید

برای تولید میلگرد، از شمش‌هایی با سایزهای مختلف استفاده می‌شود؛ شمش‌ها بعد از آنالیز شیمیایی به‌تایید واحد کنترل رسیده و سپس مجوز شارژ به‌داخل کوره را پیدا می‌کنند. عملیات شارژ توسط میز شارژ اتوماتیک و سیستم پوشر انجام می‌شود؛ پس از شارژ شدن شمش‌ها به داخل کوره، پروسه گرمادهی توسط مشعل‌های دوگانه انجام خواهد شد. دراین‌مرحله دما تا حدود 1250 درجه‌ سانتی‌گراد بالا رفته و سپس شمش توسط سیستم سیخ کوره خارج می‌شود و بر روی غلتک‌های رافینگ هدایت می‌شود؛ در نهایت محصول تولید خواهد شد. هنگامی که میلگردها خارج شوند، طول اولیه آن‌ها برابر 36 متر بوده که با قرارگرفتن در بستر خنک‌کاری به 12 متر برش داده می‌شوند. بعد از تایید نهایی کارشناسان فنی، محصول نهایی به وزن 2 تن بسته‌بندی شده و برچسب‌های لازم بر روی آن درج می‌شود. 

عوامل تاثیرگذار بر قیمت میلگرد اصفهان

با بررسی این محصول می‌توان به این نتیجه رسید که قیمت مواد اولیه، هزینه حمل و نقل، میزان عرضه و تقاضا، نوسانات قیمت ارز، افزایش محصولات فولادی در سطح  جهانی و همچنین صنایع وابسته مهمترین عوامل تاثیر گذار بر قیمت میلگرد اصفهان بوده است. 

طبق نظر کارشناسان آهن‌پرتال:

"آنالیز میلگرد اصفهان و زاگرس، نشان داد که این دو کارخانه بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات را تولید و به‌دست مصرف‌کننده می‌رسانند. هرکدام‌از این کارخانه‌ها، محصولات تولیدی خود را با مشخصات فیزیکی، شیمیایی و ابعادی مخصوص به‌خود تولید می‌کنند."

سخن پایانی

در این مقاله میلگرد زاگرس و اصفهان، به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. کارخانه صبا زاگرس در شهرکرد و کارخانه ذوب‌آهن در اصفهان واقع شده‌اند که هر دو از بهترین کارخانه‌های کشور برای تولید میلگرد به‌شمار می‌آیند.