عوامل متعدد داخلی و تغییرات پیچیده و پویا در بازارهای جهانی، پیش بینی قیمت تیرآهن را به یک چالش بزرگ صنعت فولاد کشور تبدیل کرده اند. با وجود این، بررسی عوامل کلیدی موثر بر نرخ فروش تیرهای فولادی مانند میزان عرضه و تقاضا، نرخ ارز، قیمت جهانی، قیمت مواد اولیه و وضعیت سیاسی، میتواند پیشبینی مسیر آینده را تسهیل نماید.
در حال حاضر، افزایش قیمت سنگ آهن به دلیل محدودیتهای انرژی و کمبود عرضه، موجب افزایش نرخ فروش محصولات میانی زنجیره فولاد و مقاطع فولادی از جمله تیرآهن گردیده است. جهش نرخ ارز هم بر تمامی بازارهای کشور از جمله بازار فولاد و قیمت تیرآهن، تاثیر دارد. از طرف دیگر، جنگ و نا آرامی های سیاسی بهویژه در منطقه خاورمیانه، بازار جهانی فولاد را تحت تاثیر قرار داده است. برایند تمامی این عوامل و فاکتورهای موثر بر نرخ فروش تیرآهن، احتمال افزایش قیمت این محصول را حداقل در ماههای پایانی فصل زمستان ۱۴۰۲ نشان میدهند.
نرخ فروش تیرآهن به عنوان یکی از مهمترین مقاطع فولادی، مستقیما در حوزه مسکن و بخش مهمی از اقتصاد کشور تاثیرگذار است. به همین خاطر، پیش بینی قیمت تیرآهن در برنامه ریزیها و تصیم گیریهای استراتژیک صنعت فولاد و حوزه مسکن، اهمیت فراوانی دارد. تحلیلهای علمی و تخصصی بر پایه اسناد، مدارک و اطلاعات صحیح، میتوانند به میزان قابل توجهی مسیر قیمتی آینده بازار فولاد و مقاطعی همچون تیرآهن را پیشبینی کنند. در نتیجه، فعالان حوزه فولاد و بازار ساختمان سازی با تکیه بر این تحلیلها، میتوانند در بهترین زمان ممکن و با استرس کمتر، تیرآهن مورد نیاز خود را تهیه نمایند.
تیرآهن در سال گذشته فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کرد. میزان نوسانات و تغییرات قیمت تیرآهنهای کارخانههای مختلف داز ابتدای تابستان تا اواخر ماه اسفند ماه محدود بود و گاه نرخی نزولی داشت و گاه صعودی. با افزایش قیمت ناگهانی دلار در اسفند ماه و تنشهای سیاسی در منطقه بهای تیرآهن برندهای مختلف به صورت شاخهای و کیلویی افزایش چشمگیری داشت و اصلاحات بازار کمکی به جلوگیری از این افزایش قیمتها نکرد. در نمودار قیمت زیر، نوسانات نرخ تیرآهن 14 ذوب آهن را مشاهده میکنید.
عوامل گوناگون داخلی و خارجی بر نرخ فروش تیرهای فولادی تاثیر دارند. همین موضوع باعث شده تا پیشبینی قیمت تیرآهن گاها بسیار دشوار باشد. برای این که پیش بینی اصولی و درستی از قیمت آینده تیرهای فولادی ارائه شود، لازم است تمام عوامل مورد بررسی قرار گیرند. برای بررسی بهتر، میتوان این فاکتورهای موثر را به دو دسته عوامل داخلی و عوامل خارجی تقسیم بندی کرد.
با توجه به تحریم های اقتصادی ایران، بازار فولاد هم مانند دیگر بازارهای بزرگ کشور حالتی نسبتا ایزوله پیدا کرده و عوامل داخلی نقش پررنگی در پیش بینی قیمت تیرآهن و دیگر مقاطع ایفا میکنند. حتی گاها تاثیر این عوامل از فاکتورهای مهم خارجی مانند قیمت جهانی فولاد، بیشتر است. به همین خاطر، برای پیشبینی صحیح نرخ فروش تیرهای فولادی، باید این موارد به صورت دقیق مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرند. مهمترین عوامل موثر بر قیمت تیرآهن به شرح زیر است.
میزان عرضه و تقاضای تیرآهن در ایران نسبت به سایر مقاطع فولادی متفاوت است. تیرآهن معمولا به صورت مازاد تولید نمیشود و میزان تقاضای بعضی سایزها بیشتر از میزان عرضه آن است. از ابتدای فصل زمستان و با محدودیتهای انرژی، بسیاری از کارخانههای مقاطع فولادی، با ظرفیت کمتری کار تولید را انجام دادند. این موضوع سبب شد تا میزان عرضه مقاطع گوناگون فولادی از جمله تیرآهن، کاهش یابد. اما تقاضای زیادی هم برای خرید تیرهای فولادی چه در بازار آزاد و چه در بورس کالا ثبت نشد تا اثر کمبود عرضه خنثی شود. تقاضای تیرآهنهای برخی کارخانهها مثل ذوب آهن نیز بر میزان عرضه و تقاضا تاثیر میگذارد. تیرآهن این کارخانه که کیفیت بالایی نیز دارد نقش مهمی در قیمتگذاری سایر تیرآهنها دارد.
در حال حاضر هم تقاضای چشمگیری برای خرید تیرآهن وجود ندارد و افزایش قیمتی تیرهای فولادی در دهه اول بهمن ماه ۱۴۰۲، بدون همراهی تقاضا بوده است. البته میزان تقاضا و عرضه برای پیش بینی قیمت تیرآهن در آینده نزدیک، تاثیر مهمی دارد. زیرا با پایان فصل سرما، ساخت و ساز رونق گرفته و تقاضا برای این محصول افزایش پیدا میکند. بنابراین در صورت تداوم کمبود عرضه، میتوانیم شاهد افزایش مجدد قیمت تیرهای فولادی باشیم.
نرخ فروش مواد اولیه و میانی زنجیره فولاد، از ابتدای فصل سرما به یکی از مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت مقاطع فولادی تبدیل شده و احتمالا تا آخر زمستان هم این نقش خود را حفظ کند. با توجه به محدودیتهای گازی و انرژی، حجم تولید آهن اسفنجی و در پی آن مقاطع میانی از جمله شمش و اسلب فولادی، به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. افت میزان عرضه این محصولات باعث افزایش قیمت اسلب گردیده و در نتیجه با افزایش هزینه تولید، رشد قیمت تیرآهن را به دنبال داشته است.
قیمت دلار از جمله مهمترین عوامل موثر بر قیمت تیرآهن طی ماههای آتی محسوب میشود. نرخ ارز که از اواسط دی ماه روند صعودی خود را آغاز کرده، در دهه اول بهمن ماه رکوردشکنی کرد. به گونه ای که قیمت دلار از حدود ۵۰ هزار تومان به 70 هزار تومان رسید و سقف قیمتی خود را شکست. تنشهای سیاسی ایجاد شده در منطقه، حمله به پایگاههای اسرائیل و احتمال درگیری مستقیم این کشور با ایران، مهمترین عوامل موثر بر نرخ ارز محسوب میشوند. از آن جایی که قیمت دلار مستقیما بر بازار فولاد و دیگر بازارهای ایران تاثیر دارد، باید دید این افزایش قیمت چه تاثیراتی بر خرید و فروش این محصول و دیگر مقاطع فولادی میگذارد.
نرخ فروش تیرآهن در بورس کالا هم مانند بازار آزاد، با افزایش همراه شده است. البته بر اساس گزارشهای سازمان بورس کالای ایران، تقاضای چندان زیادی برای عرضههای تیرآهن در بورس ثبت نمیشود. بلکه دلیل افزایش قیمت تیرهای فولادی در بورس، عمدتا افزایش قیمت مواد اولیه و میانی زنجیره فولاد است. همان طور که اشاره کردیم، نرخ فروش سنگ آهن، آهن اسفنجی، بیلت و اسلب فولادی از ابتدای فصل سرما به دلیل محدودیت عرضه، روند افزایشی داشته اند. به این ترتیب، قیمت تیرآهن در بورس کالا افزایش قابل توجهی را ثبت کرده و به بازار آزاد نزدیک شده است. در صورت بهبود وضعیت صادرات شمش فولادی، میتوانیم شاهد افزایش مجدد قیمت محصولات میانی و در نتیجه، رشد نرخ فروش تیرهای فولادی در بورس کالا باشیم. بنابراین پیش بینی قیمت تیرآهن در بورس کالا، به افزایش مجدد نرخ فروش این محصول طی ماههای آتی اشاره دارد.
از دیگر فاکتورهای تاثیرگذار داخلی موثر بر نرخ فروش تیرآهن، میتوان به هزینه حمل و نقل و نیروی کار اشاره کرد. این موارد در حال حاضر با ثبات نسبی همراه هستند. اما پیش بینی میشود در اواخر سال جاری و بهخصوص ابتدای سال ۱۴۰۳، هزینه حمل و نقل و نیروی کار هر دو افزایش پیدا کنند. بنابراین این موضوع هم در رشد قیمت تیرهای فولادی تاثیر خواهد داشت. البته هزینه حمل و نقل بیشتر بر نرخ فروش تیرآهن در بنگاهها، بهویژه مواردی که از کارخانهها فاصله زیادی دارند، تاثیرگذار است.
فاکتورهای دیگری که باید برای پیش بینی قیمت تیرآهن مورد بررسی قرار گیرند، عوامل خارجی هستند. در حال حاضر، عوامل خارجی همگی بر افزایش قیمت تیرآهن و دیگر مقاطع فولادی تاکید دارند. از جمله مهمترین دلایل آن هم میتوان به جنگها و تنشهای سیاسی جهان بهخصوص منطقه خاورمیانه اشاره کرد. به طور کلی، عوامل خارجی موثر در پیشبینی نرخ فروش تیرآهن را میتوان در سه دسته زیر، بررسی کرد.
بررسیها حاکی از آن است که قیمت جهانی اکثر مواد اولیه و میانی زنجیره فولاد از جمله سنگ آهن، قراضه و بیلت، در هفته چهارم اولین ماه سال میلادی روند افزایشی داشتهاند. از این رو برای تهیه مواد اولیه وارداتی مورد نیاز در فرایند تولید تیرآهن، باید هزینه بیشتری پرداخت شود. البته در برخی موارد مانند قیمت کک، تغییرات چندانی ثبت نشده است.
ادامه تنشها در خاورمیانه و اقدامات جدید چین در راستای تحریک و تقویت اقتصاد و حمایت از بخش مسکن، برخی از مهمترین دلایل افزایش جهانی قیمتها محسوب میشوند. بانک خلق چین نسبت ذخایر موردنیاز خود را کاهش داده و با اضافه کردن نقدینگی به سیستم مالی، از فعالیتهای تولیدی و ساخت و ساز حمایت میکند. به دنبال افزایش نرخ فروش مواد اولیه و میانی زنجیره فولاد، پیش بینی قیمت تیرآهن برای ماههای آتی به روندی صعودی نرخ فروش این محصول اشاره دارد.
بر اساس آمار معاملات محصولات فولادی در هفته چهارم ماه ژانویه، قیمت واردات سنگ آهن چین از ۱۳۱ دلار به ۱۳۷ دلار در هر تن رسید و از کمترین سطح دوماه اخیر (۱۲۸دلار به ازای هر تن)، فاصله قابل توجهی ایجاد کرد. کاهش ذخایر بانکی توسط بانک مرکزی چین به منظور حمایت از اقتصاد و افزایش اعتماد مصرف کننده، مهمترین عامل تقویت بازار سنگ آهن این کشور محسوب میشود. قیمت قراضه فولادی سنگین ۲۰ـ۸۰ وارداتی ترکیه هم که در هفته گذشته از ۴۲۱ دلار به ۴۱۷ دلار رسیده بود، مجددا به ۴۲۰ دلار در هر تن سی اف آر افزایش یافت. قیمت بیلت در بازار داخل چین با ۱۰ دلار افزایش به ۵۱۵ دلار در هر تن رسید. نرخ بیلت وارداتی به چین هم طی هفته گذشته از ۴۴۸ دلار به ۴۵۵ دلار هر تن سی اف آر، افزایش پیدا کرد. قیمت این محصول در بازار واردات جنوب شرق آسیا هم با ۹ دلار افزایش، ۵۴۹ دلار در هر تن اعلام شد.
حدود ۱۵ درصد از قیمت آهن آلات وابسته به قیمت نفت است. به همین خاطر، جهت پیش بینی قیمت تیرآهن و دیگر مقاطع فولادی باید به قیمت نفت هم توجه شود. نرخ فروش نفت تحت تاثیر جنگ و نا آرامی های سیاسی به ویژه در منطقه خاورمیانه، از ۸۰ دلار عبور کرد. با وجود این، تقاضا برای آن چندان قوی نبوده و در صورت کنترل تنشها، امکان بازگشت آن به زیر ۸۰ دلار وجود دارد. اما اگر شاهد افزایش تنشها در خاورمیانه باشیم، قیمت نفت همچنان سیر صعودی خود را حفظ کرده و در افزایش قیمت مقاطع فولادی از جمله تیرآهن، تاثیرگذار خواهد بود.
آغاز جنگ اسرائیل و غزه از چند ماه قبل و اقدامات جانبدارانه ایران و غرب از طرفین، یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر قیمت تیرآهن و دیگر مقاطع فولاد بهویژه در بازار ایران بوده است. اما موضوع مهمتری که منجر به افزایش قیمت تیرهای فولادی در بازار فولاد ایران شده، افزایش تنشهای سیاسی و نظامی مستقیم میان ایران و آمریکا در سایر بخشهای منطقه خاورمیانه است. حمله به پایگاه نظامی آمریکا در کشور اردن و کشته و زخمی شدن تعدادی از سربازان این کشور، احتمال حمله مستقیم آمریکا به خاک ایران را افزایش داده است. ترور سران سپاه پاسداران توسط آمریکا در کشورهای همسایه هم احتمال تنشها را قوی تر میکند.
جهش نرخ ارز و قیمت دلار در روزهای ابتدایی بهمن ماه ۱۴۰۲ هم تاثیر مستقیم این ناآرامیهای سیاسی و نظامی میباشد. بنابراین تعیین وضعیت دقیق این تنشها، یک فاکتور اساسی و مهم در پیش بینی قیمت تیرآهن است. در صورتی که جنگ و تنشها در خاورمیانه بهخصوص مابین ایران و آمریکا ادامه داشته باشد، انتظار میرود شاهد تداوم افزایش نرخ ارز و رشد قیمت تیرهای فولادی در ماههای پایانی زمستان باشیم.
افزایش قیمت جهانی محصولات پایه و میانی زنجیره فولاد تحت تاثیر تنشهای سیاسی خاورمیانه و اقدامات چین در راستای تقویت اقتصاد خود، به احتمال زیاد موقتی باشد. بنابراین نرخ فروش تیرآهن در کشور ما در سال ۱۴۰۳، چندان تحت تاثیر قیمت جهانی فولاد قرار نخواهد گرفت. اما چیزی که تاثیر اصلی را بر قیمت این محصول و دیگر مقاطع فولادی میگذارد، نرخ ارز و نقش ایران در تنشهای سیاسی منطقه است. روند سالهای گذشته نشان دهنده این است که افزایش قیمت ارز به صورت جهشی، دیگر جبران نشده است؛ یا این که پس از افزایش قابل توجه، شاید افت جزئی را تجربه کرده است. کوتاه آمدن جمهوری اسلامی ایران از اهداف و مواضع خود در منطقه هم دور از انتظار است! در نمودار زیر تغییرات بهای تیرآهن 16 فایکو را مشاهده میکنید که از اوایل زمستان سال گذشته، نرخ این محصول به صورت صعودی تغییر کرده است.
از طرف دیگر، کاهش عرضه آهن اسفنجی و شمش میتواند تاثیر مهمی در افزایش قیمت محصولات نهایی زنجیره فولاد از جمله تیرآهن داشته باشد. بهخصوص اگر روند صادرات شمش و اسلب فولادی تسهیل گردد. به این ترتیب، پیش بینی قیمت تیرآهن در سال ۱۴۰۳ بر اساس شرایط کنونی، بر رشد قیمت این محصول بهویژه در ماههای ابتدایی تاکید دارد.
روش های گوناگونی جهت پیش بینی نرخ فروش تیرآهن وجود دارد که همگی بر پایه احتمالات عمل میکنند. زیرا هیچ کس اطلاع ندارد که در آینده قرار است چه اتفاقاتی رخ دهد. با این حال، استفاده از یک سری تکنیکها به ما کمک میکنند تا پیش بینی قیمت تیرآهن را به بهترین شکل ممکن و با احتمال بالا انجام دهیم. این روشها و تکنیکها را در ادامه توضیح میدهیم.
علیرغم این که امکان اطلاع دقیق از نتیجه روابط یا تنشهای سیاسی وجود ندارد، اما پیگیری دقیق اخبار میتوانند روند تقریبی آنها را مشخص کنند. بنابراین با بررسی اخبار به روز، تا قبل از انجام نهایی یک رویداد سیاسی یا اقتصادی خاص، میتوان روند را تشخیص داده و متناسب با آن عمل کرد.
تحلیل علمی و تخصصی نمودارها و روندهای قیمتی، روش دیگری است که برای پیشبینی قیمت در اکثر بازارهای مالی و تجاری مانند بورس، طلا و ارز مورد استفاده قرار میگیرد. این روشها میتوانند برای پیش بینی بازارهای دیگر مانند نفت، فولاد و مقاطعی مانند تیرآهن هم مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین، می توانید با مراجعه به وبسایت هایی که در زمینه فروش مقاطع فولادی فعالیت دارند، نمودار قیمت تیرآهن را در حالات سالانه، ماهانه و هفتگی محصولات را بررسی کنید. به این ترتیب، پیش بینی قیمت تیرآهن و دیگر محصولات پرکاربرد فولادی، بهتر و نزدیک به واقعیت صورت خواهد گرفت.
به دلیل مشکلات اقتصاد کشور، هر گونه اختلال و تنش در روابط سیاسی کشور با سایر کشورها، به ویژه کشورهای قدرتمند و تراز اول اروپا و آمریکا، منجر به تغییرات قیمت ارز و دلار می گردد. البته حتی با اینکه ایران به لحاظ مواد اولیه صنعت فولاد غنی است، باز هم افزایش قیمت در این صنف، همسو با بالا رفتن دلار عمل میکند. این روند چند سالی است که رخ میدهد و همچنان نیز شاهد آن هستیم. بنابراین، افزایش قیمت دلار، احتمال بسیار قویِ افزایش قیمت تیرآهن و مقاطع مشابه را در پی دارد.
تجربه سال های اخیر نشان داده است که فصل تابستان و فصل زمستان و گرما و سرمای ناشی از این فصل ها، در کشور ما، بهانه ای برای گران کردن مقاطع فولادی است. افرادی که در صدد خرید تیرآهن، میلگرد و دیگر محصولات فولادی هستند، باید این پیش بینی را در ذهن خود داشته باشند که ماههای گرم و سرد سال، به ویژه تیر، مرداد، بهمن و اسفند ماه، با افزایش قیمت مواجه خواهند شد. طی سه سال اخیر، از اواخر دی ماه شاهد سیر صعودی نمودارهای قیمت مقاطع فولادی مختلف بوده ایم. سال 1402 نیز از این روند مستثنی نشد.