محاسبه قطر میلگرد و ابزارهای اندازه‌گیری آن

میلگرد، یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در پروژه‌های ساختمان‌سازی، پل‌سازی و غیره است. میلگرد برای جبران مقاومت کششی بتن در پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. داشتن اندزه‌ی دقیق قطر میلگرد در هنگام انتخاب آن برای پروژه بسیار حائز اهمیت است. برای محاسبه قطر میلگرد روش‌های مختلفی وجود دارد که در این مقاله به صورت کامل آن‌ها پرداخته می‌شود.

چرا محاسبه قطر میلگرد اهمیت دارد؟

هنگامی که یک مهندس در حال طراحی نقشه پروژه است، محاسبه قطر میلگرد و مقدار مصالح ساختمانی از مراحل اولیه خواهد بود. اگر این کارها به‌درستی انجام شود، علاوه‌براین‌که از هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند، در نهایت یک پروژه استاندارد تحویل داده می‌شود.  

اهمیت وزن میلگرد در محاسبه قطر

یکی از روش‌ها برای اندازه‌گیری قطر میلگرد، کمک گرفتن از وزن آن است، یعنی کاربر با داشتن وزن میلگرد و با داشتن سواد ریاضی کم هم می‌تواند به قطر دست پیدا کند. برای این کار فرمول خاصی وجود دارد که در ادامه به‌آن اشاره خواهد شد.

نحوه محاسبه وزن میلگرد

برای محاسبه وزن میلگرد در اکثر موارد از جدول استانداردهای ساختمانی استفاده می‌شود. اما اگر به این جدول دسترسی نداشته باشید، می‌توان از روش‌های دیگری استفاده کنید. یکی از این روش‌ها استفاده از جدول استاندارد معروف دین DIN،است. این استاندارد به‌سادگی و با جایگذاری چند مشخصه در فرمول زیر است که می‎توان به وزن میلگرد دست پیدا کنید:

اعداد را در این به فرمول برحسب میلی‌متر وارد کنید.

اما برای محاسبه وزن میلگرد، روش ساده‌تری نیز وجود دارد که در بیشتر کارگاه‌ها از آن استفاده می‎کنند. این فرمول بسیار ساده بوده و به صورت زیر تعریف می‌گردد:

در این فرمول W وزن میلگرد، D قطر میلگرد و L طول میلگرد است.

جدول وزن استاندارد میلگرد

یکی از روش‌های راحت برای محاسبه وزن میلگرد، استفاده از جدول وزن میلگرد یا همان جدول اشتال است. این جدول، وزن استاندارد هر کدام از مقاطع را در اختیار کاربر قرار خواهد داد. از آنجایی که محصولات تولیدی در ایران براساس جدول اشتال تولید می‌شوند، کار کردن با آن بسیار آسان خواهد بود. در جدول زیر وزن شاخه 12 متری میلگرد برای سایزهای 8 تا 36 میلی‌متر آورده شده است.

فرمول محاسبه قطر میلگرد

اگر شما وزن یک متر میلگرد را در دست داشته باشید، به‌راحتی و با استفاده از فرمول زیر می‌توانید قطر میلگرد را به دست آورید:

جدول قطر میلگرد

در این حالت، با داشتن وزن یک متر میلگرد و وزن شاخه 12 متری از آن، به‌راحتی قطر را به دست خواهید آورد.

قطر میلگرد ممان منفی چگونه محاسبه می‌شود؟

میلگرد ممان منفی، یکی از بخش‌های عملیات آرماتوربندی سقف تیرچه بلوک است. اتصال تیرچه‌ها در تیرهای تیرچه بلوک به‌صورت ساده بوده، اگرچه در تکیه‌گاه مقدار لنگر صفر باشد، اما در عمل به‌دلیل یکپارچه بودن دال بتنی مقدار لنگر منفی می‌شود. به‌همین‌دلیل برای خنثی کردن لنگر منفی، از میلگرد در قسمت فوقانی دال استفاده می‌گردد. به این فرآیند در اصطلاح ممان منفی گفته می‌شود.

از آنجایی‌که طرح تیرچه‌ها با تکیه‌گاه ساده بوده، لازم است تا میلگرد منفی برابر ۱۵ درصد سطح مقطع میلگرد کششی وسط دهانه تیرچه، بر روی تکیه‌گاه اضافه گردد.

وسایل مورد استفاده اندازه گیری قطر میلگرد

اندازه‌گیری قطر میلگرد، برای مهندسین و افراد خبره کار سختی نخواهد بود؛ آن‌ها به‌راحتی و تنها با مشاهده محصول می‌توانند قطر را تشخیص دهند؛ اما برای مهندسین و افراد تازه به جز کمک از وزن میلگرد، ابزارها و روش‌های دیگری نیز وجود دارد. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.

• بندهای انگشت

این روش‌، بسیار ابتدایی است و در زمان‌هایی که اندازه قطر خیلی حساس نباشد از آن استفاده می‌شود. در این روش باید از قبل با بند متناسب، سایز هر میلگرد را مشخص کرده و سپس در محل کار آن را تطابق دهید. این روش را می‌توان ساده‌ترین روش برای محاسبه قطر میلگرد نامید.

• شابلون

برای اندازه‌گیری قطر میلگرد، شابلون‌های مخصوصی طراحی شده است؛ این شابلون‌ها مانند یک قیچی باز بوده و اندازه را برای ما مشخص می‌کند. شابلون را به صورت آماده از بازار تهیه کنید.

• با طناب

در این روش، طناب را به دور میلگرد پیچیده و با اندازه‌گیری طول آن، محیط آن به‌دست خواهد آمد. به‌کمک محیط دایره و با استفاده از یک محاسبه ساده می‌توانید قطر میلگرد را نیز به دست آورید.

• با آچار فرانسه

اگر آچار فرانسه را باز کرده و آن را در داخل میلگرد قرار دهیم، می‌توانیم به‌راحتی سایز آن را به‌دست آوریم.

• ریسمان

استفاده از ریسمان نیز یکی از روش‌های ساده و کم دردسر است. در این روش، ریسمان بنایی را دور میلگرد می‌پیچند و سپس آن را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر محیط را داشته باشید به‌راحتی می‌توان قطر را نیز به دست آورد.

• به وسیله کولیس

کولیس، یکی از بهترین و دقیق‎ترین ابزارهای اندازه‌گیری است. به‌کمک این وسیله می‌توان طول، قطر داخلی، قطر خارجی و عمق را نیز به‌دست آورد. برای محاسبه قطر میلگرد آجدار به‌کمک کولیس، باتوجه‌به نوع آج، از روش‌های قطر اسمی، قطر زمینه بدون محاسبه آج و قطر خارجی با محاسبه آج استفاده می‌گردد.

اهمیت اندازه‌گیری قطر میلگرد در سقف

یکی از کاربردهای میلگرد، استفاده از آن در سقف ساختمان است. در هر سقفی از سه محصول تیرچه، بتن و میلگرد استفاده می‌شود. براساس استانداردها، قطر میلگرد استفاده شده در یک سقف تیرچه بلوک حداقل باید 6 میلی‌متر باشد؛ پس در اینجا اهمیت قطر میلگرد در محاسبات مشخص می‌شود. 

معمولاً در سقف‌ها، قطر میلگرد تیرچه، بزرگ‌تر یا مساوی 16 میلی‌متر، قطر میلگرد کششی، بزرگ‌تر یا مساوی 8 میلی‌متر و قطر میلگردهای عرضی با توجه به نوع سازه، 5 تا 10 میلی‌متر تعیین خواهد شد.

فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت روز میلگرد

میلگرد، یکی از محصولاتی است که در ساختمان‌سازی کاربرد بسیاری دارد. فاکتورهای متعددی بر روی قیمت میلگرد تاثیرگذار است. از عوامل تاثیرگذار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قیمت مواد اولیه و هزینه نهایی تولید
• بازار مسکن
• هزینه حمل و نقل
• نرخ ارز
• قیمت جهانی محصولات فولادی

طبق نظر کارشناسان آهن‌پرتال:

"استفاده از میلگرد با قطر متناسب، به ایجاد یک ساختمان استاندارد و محکم کمک می‌کند. دقیق‌ترین روش برای اندازه‌گیری قطر میلگرد، استفاده از فرمول است. در کنار فرمول نیز روش‌ها و ابزارهایی مانند کولیس، شابلون، آچار فرانسه، ریسمان و غیره وجود دارد که به راحتی می‌توان از آن‌ها استفاده کنید."

سخن پایانی

هرچقدر محاسبات مختلف برای ساخت یک پروژه دقیق‌تر و اصولی‌تر باشد، پروژه‌ نهایی دارای استحکام بهتری خواهد بود. داشتن قطر میلگرد، در زمان انجام محاسبات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس با توجه به‌این، در این مقاله به صورت کامل روش‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری قطر میلگرد تشریح شده تا با استفاده از آن‌ها بهترین پروژه را تحویل دهید.