همه چیز درباره میلگرد سنجاقی یا آرماتور دوخت

میلگرد سنجاقی میلگردی است که جهت ایجاد استحکام و مقاومت در ساخت سازه‌های بتنی از آن استفاده شده و جزو یکی از اجزای مهم آرماتوربندی به‌حساب می‌آید. این میلگرد را با نام‌های دیگری همچون آرماتور سنجاقی، سنجاقکی، قلاب دوخت و آرماتور دوخت ستون نیز می‌شناسند. در ادامه این متن قصد داریم تا اطلاعاتی کامل درباره انواع میلگرد سنجاقی و کاربردهای آن‌ها به شما ارائه کنیم، بنابراین تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

میلگرد سنجاقی چیست؟

میلگرد سنجاقی میلگردی کوچک و باریک بوده و از آنجایی که در شکل ظاهری و ساختار خود خم‌هایی دارد، شکلی شبیه به سنجاق را ایجاد کرده و در دسته‌بندی میلگردهای عرضی قرار می‌گیرد. نیروها و بارهای جانبی مانند زلزله، طوفان، سیل و حوادث طبیعی می‌توانند بر روی عملکرد ستون‌های بتنی و دیوارهای برشی تأثیر مستقیم بگذارند، اما استفاده از میلگردهای سنجاقی باعث می‌شود تا مقاومت سازه در برابر این نیروها و بارها افزایش پیدا کند.

تعداد مورداستفاده و مقدار فاصله این میلگردها نسب به یکدیگر از سوی مهندس پروژه مشخص می‌شود و او برای تعیین‌کردن این مقدار باید طبق نقشه‌های محاسباتی سازه عمل کند؛ برای به‌کاربردن این میلگردها در اجرای سازه می‌توانید از میلگرد آجدار گرید A2 در سایزهای 8 تا 10 استفاده کنید؛ چرا که این میلگردها نسبت به گرید A3 سختی کمتری داشته و راحت‌تر خم می‌شوند.

قسمت خم این میلگرد، یعنی طول مستقیم بعد از خم قلاب باید حداقل 75 میلی‌متر یا 6 برابر قطر آرماتور، هریک از آن‌ها که بزرگ‌تر است، باشد. دقت داشته باشید که دو قسمت انتهایی سنجاقکی باید خم 135 درجه داشته باشند، اما برای راحتی بیشتر اجرا یک سر آن را 135 درجه و سر دیگر را 90 درجه خم می‌کنند، اما می‌توان در ترازهای مختلف جای خم‌ها و قلاب‌ها را با یکدیگر عوض کرد. طول خم میلگرد ۱۳۵ درجه نیز باید حداقل ۸ برابر قطر میلگرد باشد. با کلیک بر روی قیمت میلگرد، از آخرین نرخ این محصول در سایزها و برندهای مختلف مطلع شوید.

انواع میلگرد سنجاقی

از انواع میلگرد سنجاقی در ستون و دیوارهای سازه غالباً به‌صورت زوج و عمود استفاده می‌کنند. این نوع میلگردها را در سه نوع مختلف تولید و دسته‌بندی می‌کنند؛ دلیل قرارگرفتن این نوع میلگردها در سه دسته مختلف، به نوع خمش و زاویه خمیدگی آن‌ها مربوط می‌شود. در ادامه شما را با انواع میلگرد سنجاقی آشنا می‌کنیم:

• میلگرد سنجاقی با خم استاندارد: در قسمت انتهایی این میلگردها خم‌های 90 درجه ایجاد شده و این خم‌ها بر اساس قوانین ملی ساختمان‌سازی باید 12 برابر قطر میلگرد باشند.
• میلگرد سنجاقی با خم نیمه استاندارد: میلگرد سنجاقی با خم نیمه استاندارد به آن دسته از میلگردهایی گفته می‌شود که یک سر انتهایی آن‌ها خم 90 درجه و سر دیگر آن‌ها خم 135 درجه دارند.
• میلگرد سنجاقی با خم دو طرف 135 درجه: این دسته از میلگردها با خم 135 درجه در دو سر انتهایی ساخته می‌شود؛ در برخی از مواقع نسبت به نوع درخواست مشتری ممکن است هردو خم این میلگرها به یک جهت یا به جهت‌های مختلف یعنی یکی به سمت بالا و یکی به سمت پایین باشند.

کاربرد میلگرد سنجاقی

امروزه استفاده از میلگردهای سنجاقی برای فراهم‌کردن مقاومت و استحکام لازم در سازه بسیار ضروری است؛ در زمان استفاده از این نوع میلگردها لازم است بدانید که یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان‌سازی بوده و برای اجراکردن و متصل‌کردن آن‌ها از سیم مفتول استفاده می‌شود. ازجمله مزایای میلگرد سنجاقی می‌توان به موارد مختلفی مانند ثابت نگه‌داشتن میلگردهای طولی در جای خود، اندازه کوچک، وزن سبک، امکان اجرای راحت و افزایش سختی بیشتر در بتن اشاره کرد.

کاربرد میلگرد سنجاقی در ستون بتنی

همان‌طور که می‌دانید بار ساختمان به‌وسیله ستون‌ها به زمین انتقال داده می‌شود و به همین دلیلی بسیار حائز اهمیت است که استحکام زیادی داشته باشد؛ بعد از اینکه ستون‌ها و میلگردهای طولی ایجاد شدند، بر روی آرماتور بتن‌ریزی انجام می‌دهند تا مقاومت هرچه بیشتر سازه حاصل شود. درواقع از میلگردهای سنجاقی برای نگه‌داشتن میلگردهای طولی در کنار هم استفاده می‌شود و هدف آن این است که با ایجاد استحکام بالا در برابر بارهای جانبی، جلوی ازهم‌گسیختگی ستون را بگیرد.

فاصله آرماتورهای سنجاقی در جهت عمود بر محور طولی سازه نباید از 35 سانتی‌متر بیشتر باشد؛ البته که تعداد و فاصله آن‌ها باید از سمت طراح سازه مشخص شود، زمانی که تعداد آرماتورهای طولی ستون بیشتر از 12 عدد باشد و سنجاقکی‌ها نیز به‌صورت یک‌درمیان باشند، دیگر ویبره زدن بتن جهت متلاشی کردن آن سخت می‌شود.

کاربرد میلگرد سنجاقی در دیوار

از دیگر کاربردهای میلگرد سنجاقی می‌توان به استفاده از آن در دیوارهای برشی اشاره کرد؛ ازآنجایی‌که این دیوارها زیر بار برشی ساختمان قرار دارند، به همین خاطر باید میلگردهای طولی آن از استحکام کافی برخوردار باشند، برای این منظور از قلاب دوخت استفاده می‌کنند.

کاربرد میلگرد سنجاقی در فوندانسیون

از آرماتور سنجاقی در اسکلت فلزی و فوندانسیون سازه نیز استفاده می‌شود و در این راستا به شکل عرضی و عموی روی‌هم قرار می‌گیرند تا استحکام لازم ایجاد شود؛ اما از دیگر کاربردهای میلگرد سنجاقی می‌توان به استفاده از آن‌ها در ساخت ساختمان‌های بلند و چندطبقه، ساخت سازه‌های مربوط به صنعت کشاورزی، ساخت پل و همچنین سدسازی اشاره کرد.

کاربرد میلگرد سنجاقی در تیر

از این نوع میلگردها بیشتر زمانی در تیرهای بتنی استفاده می‌شود که تحت نیروهای برشی باشند؛ در این صورت می‌تواند به‌خوبی میلگردهای طولی را در کنار هم نگه دارد، اما استفاده از آن‌ها در حالت‌های عادی خیلی ضروری نیست.

دستورالعمل اجرای میلگرد سنجاقی

همان‌طور که گفتیم برای بهبود استحکام ستون‌های بتنی و دیوارهای برشی از میلگردهای سنجاقی استفاده می‌شود و دستورالعمل اجرای آن طبق آیین‌نامه بین‌المللی بوده و به شرح زیر است:

1- در قدم اول باید تعداد میلگردهای سنجاقی مورد نیازتان را تعیین کنید؛ تخمین‌زدن تعداد آن‌ها به فاکتورهای مختلفی مانند طول ستون بتنی، تعداد میلگردهای طولی به‌کاررفته در ساخت سازه و همچنین مقدار فاصله بین آن‌ها بستگی دارد. در همین جهت باید تعداد خاموت سنجاقی و طول ستون را در اختیار داشته باشیم.

2- باتوجه‌به میلگردهای ستونی باید تعداد خاموت موردنیاز را تخمین بزنید؛ برای مثال اگر اندازه میلگرد طولی ستون برابر است با 2 متر، باید به‌ازای هر 15 سانتی‌متر آن یک خاموت تهیه کنید.

3- هر کدام از خاموت‌های شما یک میلگرد سنجاقی دارند که به شکل یک‌درمیان در امتداد برش ستون با زاویه 90 درجه قرار گرفته و درصورتی که تعداد میلگردهای طولی کنار هم قرار گرفته بیشتر باشد، تعداد آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

4- باید به شکل خاموت که لوزی، مربع یا مستطیل است، توجه کرد؛ چرا که معمولاً نصب آن‌ها به‌صورت یک‌درمیان مشکلاتی را در زمان بتن‌ریزی ایجاد می‌کند، به همین دلیل بهتر است از نوع لوزی آن استفاده کنید. در خاموت‌های لوزی فقط از یک میلگرد طولی به شکل آزاد استفاده می‌شود و به همین خاطر از بروز خطرات احتمالی پیشگیری می‌کند.

فرق خاموت و سنجاقی ستون

خاموت به آرماتورهای عرضی می‌گویند که در تیر و دال بسته شده‌اند؛ آن‌ها را به شکل عمود یا با زاویه جای‌گذاری می‌کنند که آرماتورهای گوشه‌های مقطع را تشکیل می‌دهد. اما آرماتور سنجاقی باید در وجوه مقابل مقطع و به‌صورت یک‌درمیان قرار بگیرد. قابل‌ذکر است که بدانید خاموت و سنجاقکی هر دو برای تحمل برش و مهار آرماتورهای طولی گزینه‌های مناسبی هستند؛ اما خاموت از جهت مقاوم‌بودن در برابر پیچش نیز با قلاب دوخت تفاوت داشته و نسبت به آن مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد.