تحلیل بازار فولاد در مهر ماه 1402

کاهش مصرف و خرید آهن آلات و مقاطع فولادی، کاهش تقاضای آهن در بورس و بازار و به طور کل، رکود کم سابقه در خرید و فروش مقاطع و محصولات فولادی، وضعیت بازار آهن و فولاد طی مهر ماه 1402 بود. به جز نوسانات محدودی که در 15 مهر ماه و چند روزِ بعد از آن، به واسطۀ آغاز جنگ حماس با اسرائیل، بازار را ملتهب و تحریک کرد و به واسطۀ افزایش مقطعی قیمت‌ها، مردم را وادار به خرید کرد، تحرّک مثبتی را شاهد نبودیم.

در نخستین هفته مهر، شاهد کاهش قیمت آهن و سایر محصولات در بازار بودیم. به این صورت که قیمت میلگرد آجدار در بازار آزاد، به ازای هر کیلوگرم، 24200 تومان معامله شد. این قیمت، حدود سه درصد کاهش نسبت به هفته‌های گذشته، یعنی شهریور ماه را نشان می‌دهد. در بورس کالا نیز میانگین قیمت موزون میلگرد، 21737 تومان درج شد که آن هم 3.5 درصد کاهش نسبت به هفته های قبل داشت. طی همین روزها، سنگ آهن 62 درصد وارداتی چین نیز با کاهش قیمت مواجه بود. مقدار این کاهش قیمت حدود 2 دلار بود. بر اساس آن، سنگ آهن 62 درصد وارداتی چین، به قیمت 118 دلار (به ازای هر تن) رسید.

در مقابلِ این کاهش، شمش فولادی صادراتی دریای سیاه، افزایش 5 دلاری به خود گرفت. نرخ این محصول به 478 دلار به ازای هر تن رسید. با اعمال تعرفه‌های سنگین بر صادرات فولاد روسیه از ماه اکتبر به بعد، صادر کنندگان روس قیمت‌های پیشنهادی خود در مورد شمش‌های فولادی را بالا بردند. همین امر سبب شد تا قیمت پیشنهادی روسیه برای شمش فولادی سی اف آر، در بازار ترکیه به ازای هر تن تا 520 دلار بالا برود!

تحرک بازار فولاد در هفته سوم مهر ماه

پس از چندین هفته رکورد در بازار فولاد کشور، افزایش قیمت‌ها طی هفته سوم مهر ماه سبب تحرک بازار شد. افزایش قیمت‌ها باعث شد تا انباردارها، موجودی‌های فولادی خود را به بازار روانه کنند. با افزایش قیمت دلار و بالا رفتن قیمت ورق گرم، روند قیمت این کالا هم صعودی بود. در انتهای هفته سوم یعنی چهارشنبه و پنجشنبه 19 و 20 مهر، قیمت‌ها ثابت ماند. آمار معاملات مجدداً کاهش یافت و در آغاز هفته چهارم نیز بازار فولاد ساکت و آرام کار خود را آغاز کرد.

الزام شرکت‌های فولادی به فروش تمام محصولات فولادی، در بورس کالا از جمله آهن اسفنجی، از دیگر خبرهایی بود که در روزهای پایانی مهر ماه منتشر شد. بر این اساس، طبق مصوبه‌ وزارت صنعت، شرکت‌های فولادی باید تمام محصولات را در بورس کالا به فروش برسانند. اگر فولادسازان محصولات را در بورس کالا عرضه نکنند و یا خارج از بورس، کالا را معامله کنند، تحت نظارت و بررسی سازمان حمایت قرار خواهند گرفت. در مورد عرضۀ آهن اسفنجی، در وزارتخانه تعیین تکلیف شده که 100 درصد این محصول در بورس کالا عرضه شود. بازخورد و اثر این ابلاغیه را باید در ماه‌های آینده ببینیم.

در ادامه، نگاهی بر روند قیمت برخی مقاطع فولادی طی مهر ماه 1402 انداخته‌ایم.

تغییرات قیمت میلگرد آجدار در مهر 1402

شاید بتوان میلگرد آجدار را به جرأت متأثرترین مقطع فولادی در نظر گرفت که در 15 مهر ماه، دچار شوک چشمگیر افزایش ناگهانی قیمت شد. محصول پر کاربردی که تابستانی راکد و خواب آلود را بر سر گذرانده بود. این مقطع پر استفاده، دو هفتۀ ابتدایی مهر ماه را نیز بدون هیجان قیمتی خاصی طی کرده بود. اما در روز شنبه، 15 مهر ماه، همزمان با آغاز حملۀ حماس به اسرائیل و شروع جنگ بین این دو کشور، شاهد افزایش چشمگیر قیمت آرماتور در تمامی برندها بودیم.

برخی برندها مانند ذوب آهن اصفهان یک یا دو روز این افزایش قیمت را اعمال کردند. برخی دیگر از برندها مانند شاهین بناب و امیرکبیر افزایش قیمت آرماتورهای خود را از شنبه تا سه‌شنبه، به میزان کمی اعمال کردند. در آخرین روز کاری هفته اما شاهد ثبات قیمت این محصول شدیم. علاوه بر ثبات، کارخانه‌هایی مانند کویر کاشان، قائم، آریان فولاد و کوثر اهواز، به میزان 0.4 تا 1.7 درصد، از قیمت‌هایی که افزایش داده بودند، کاستند. این تلاطم‌ها، بر آشفتگی و سردرگمی بازار میلگردهای آجدار افزود و خریداران را باز هم مجبور به صبر کردن کرد.

در نهایت، باید بگوییم که بررسی روند قیمت میلگرد آجدار نشان از کاهش و افت قیمت این محصول طی مهر ماه دارد. به عنوان مثال، میلگرد آجدار 12 با استاندار A3 آریان فولاد که در اولین روز مهر ماه 22 هزار و 569 تومان قیمت گذاری شده بود، در آخرین روز ماه 21 هزار و 468 تومان اعلام قیمت شد. میلگرد آجدار 12 (A3) نیشابور نیز از قیمت 23 هزار و 303 تومان در اول مهر، به 22 هزار و 753 تومان افت پیدا کرد. در آخرین روز ماه، یعنی 30 مهر، قیمت آرماتور آجدار در تمامی برندها و تمامی سایزها، یا کاهشی بود و یا ثابت ماند. میزان این کاهش در محدودۀ 0.4 تا 1.0 درصد بود.

وضعیت قیمت ورق سیاه طی ماه گذشته

رخداد 15 مهر در مورد تغییر قیمت ورق سیاه، حالت دوگانگی داشته است. به این صورت که برخی محصولات مثل ورق سیاه 10 میل قطعات (ابعاد 1200×6000) هیچ گونه افزایش قیمتی را طی 15 تا 17 مهر تجربه نکردند. اما از روز 17 مهر تا اواسط روز هجدهم، 734 تومان افزایش قیمت داشت. بسیاری از برندها اما از همان شنیده شدن زنگ آغاز جنگ، قیمت‌های خود را افزایش دادند. فولاد مبارکه اصفهان از جملۀ این برندها بود که افزایش 1284 تومانی در رول ورق سیاه ضخامت 8 میل (عرض 1.5 متر) خود ایجاد کرد.

برخلاف میلگرد آجدار که پس از یک افزایش قیمت مقطعی، عمدتاً افت قیمت را تجربه کرد، ورق سیاه در سایۀ افزایش قیمت ناشی از اخبار جنگ، باقی ماند و تنها در تعداد معدودی از برندها افت قیمت داشت. ورق سیاه فابریک 30 میل کاویان ابعاد 1250×6000 از نرخ 25 هزار و 50 تومان به 25 هزار و 505 تومان افزایش قیمت پیدا کرد. اکسین اهواز نیز از جمله کارخانه‌هایی است که بررسی قیمت ورق سیاه ضخامت‌های مختلف آن، نشان از افت اندک قیمت‌ها دارد. در میان همۀ افت و خیزها، ورق سیاه 80 اکسین اهواز 6000×2000 از جمله معدود محصولاتی است که کلّ ماه را بدون نوسان قیمت به پایان رساند.

کاهش موجودی ورق سیاه 2 میل در بازار

علاوه بر افزایش قیمت‌ ورق‌های سیاه فولادی که در نیمۀ مهر شاهد بودیم، کاهش موجودی ورق سیاه ضخامت 2 میلیمتر نیز بهانه‌ای برای افزایش قیمت پروفیل‌ها شد. قیمت ورق دو میلیمتر رول مبارکه، شانزدهم مهر 36400 تومان بود که تا روز چهارشنبه 19 مهر، به 37300 ریال رسید. قوطی پروفیل‌های فولادی، محصولاتی هستند که عمدتاً از ورق سیاه 2 میل ساخته می‌شوند. در نتیجه، کاهش مقطعی عرضه ورق سیاه در بازار و کمبود و بعضاً نبود آن برای ساخت انواع پروفیل، بهانه‌ای شد برای افزایش قیمت این محصول. از این رو، در ادامه، نگاهی بر روند تغییرات پروفیل زد و پروفیل سبک داریم.

روند تغییرات قیمت پروفیل زد و پروفیل سبک

بررسی روند قیمت انواع قوطی پروفیل طی ماه مهر، نشان از افزایش چشمگیر قیمت پروفیل سبک و پروفیل زد دارد. شیب افزایش قیمت‌ها نیز مربوط به همان روزهای آغاز جنگ حماس و اسرائیل است. افزایشی که یک روزه صورت گرفت و تا پایان ماه باقی ماند. قیمت پروفیل سبک 30×20 شش متری 1.5 میل، از 41 هزار و 285 تومان (در یکم مهر) به 43 هزار و 120 تومان جهش یافت. یعنی 1835 تومان افزایش قیمت طی 30 روز. پروفیل Z18 اصفهان با 642 تومان افزایش قیمت، از 32 هزار و 386 تومان به 33 هزار و 28 تومان صعود کرد. قیمت پروفیل زد در ضخامت‌های مختلف، عمدتاً افزایشی بوده است.

نوسانات قیمت تیرآهن

بررسی قیمت تیرآهن، عمدتاً نشان از افزایش قیمت این محصول در بیشتر برندها و سایزها دارد. این افزایش قیمت هم در بخش فروش شاخه‌ای و هم در کیلو فروشی اعمال شده است. به عنوان مثال، قیمت تیرآهن 16 یزد (شاخه 12 متری) 30 مهر ماه، 4128441 تومان اعلام شد. این محصول در اولین روز ماه، 3944955 تومان قیمت‌گذاری شده بود. کارخانه یزد در مورد سایز 22 تیرآهن‌های خود، افزایش قیمت اعمال نکرد. این محصول در آغاز ماه 7293578 تومان و در آخرین روز ماه 7064221 تومان قیمت گذاری شد.

یک تحلیل دلاری - فولادی از یکی از تحلیل‌گران این حوزه

در بازار کنونی، علت ثبات قیمتی، کاهش رشد نقدینگی است. میانگین عددی دلاری نقدینگی اقتصادی ایران، 150 است. این عدد چندین بار به 100 کاهش پیدا کرده است. عدد 100، اوج سقف فروشی بانک مرکزی بوده است و چندین بار هم به عدد 200 رسیده؛ مثلا در زمان امضای برجام. اگر نقدینگی احتمالی مهر ماه 7370 همت را بر عدد 150 تقسیم کنیم، عدد حاصل 49 هزار است. نرخ‌های بالای این عدد تعادلی فرصت فروش و نرخ‌های زیر آن فرصت خرید است. زیرا نرخ دلار حتماً به این عدد خواهد رسید و تعادل ایجاد خواهد شد.

این تحلیل‌گر، با توجه به داده‌های رسمی و کنش خارجی ایران، نقدینگی آخر سال را 7900 همت و عدد میانگین دلاری آخر سال را 52 پیش بینی کرده است. مگر آنکه جنگ واقعی شکل گیرد و دولت بخواهد باز هم ارزش دلاری نقدینگی را به سمت عدد 100 ببرد که به نظر بعید است.

همانطور که دیدیم، با شروع جنگ حماس و اسرائیل، نرخ دلار به صورت جهشی به 54.800 تومان رسید. این نرخ بالای نرخ تعادلی مهر ماه بود. بازار ساز این نرخ را به صورت هیجانی بالا برد تا انرژی جمع شدۀ شش ماه ابتدایی سال را به صورت ناگهانی تخلیه کند و به این ترتیب، به اوضاع با ثبات‌تری تا قبل از انتخابات اسفند ماه برسد. این تحلیل‌گر، نرخ میانگین تعادلی سال را 52 اعلام کرده است. اما نرخ افزایش هیجانی را تا 57 و 47 نیز (در صورت فاند خبری قوی) پیش بینی کرده است.

وضعیت حال حاضر و تحلیل و پیش‌بینی بازار فولاد در روزهای آینده

بر خلاف تأثیر صد در صدی جنگ در قیمت ارز، سکه، بازار فولاد و سایر بازارهای مهم در ایران، تحلیل‌ها تأثیری از جنگ روسیه و اوکراین و تأثیر آن بر بازار سرمایه ایران نشان نمی‌دهد. در حال حاضر، رکود بازار داخلی فولاد، زمینه لازم را برای صادرات مواد معدنی و فولاد میانی فراهم می‌کند که اثر آن در دو ماه آینده در بازار داخلی محسوس خواهد شد. آنچه که شرایط این ماه (مهر) بازار را تغییر داد و می‌تواند در آینده نیز شرایط را تغییر دهد، اوضاع جنگ حماس با اسراییل است. اگر این نبرد ادامه یابد، قیمت ارز و شرایط بازار کاملاٌ متفاوت و شاید غیر قابل پیش‌بینی گردد.

ضعف کشور در تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنعت فولاد (مثل زغال سنگ و سنگ آهن) مورد دیگری است که به ضعف بازار قوت می‌بخشد و البته خود عامل مهمی برای آن محسوب می‌شود. خبر مرتبط کردن قیمت زغال سنگ به درصدی از شمش فولاد، یکی دیگر از معضلاتی است که هم اکنون گریبان ذوب اهن اصفهان و تولید کنندگان زغال سنگ را گرفته است که نیاز است در این خصوص نیز راه حلی اندیشیده شود.

فاکتورهای مثبت و منفی مؤثر بر آینده بازار فولاد

بازار در مقطع کنونی ناظر به گزارش‌ها و صورت‌های مالی ۶ ماهه ابتدایی امسال، برآورد‌های مثبتی را تجربه می‌کند. به همین واسطه، برخی گروه‌ها از جمله صنعت بانکی، بازده خوبی را برای سهامداران این گروه به ارمغان آورد. این موضوع سبب شد تا بازار وضعیت متعادل به خود گیرد.

اما فاکتورهای دیگری نیز وجود دارد که آینده بازار را تهدید می‌کند. فاکتورهایی مانند موضع آمریکا و اروپا در قبال تداوم تحریم‌های ایران که قرار بود از ۱۸ اکتبر، به پایان رسد. التهابات ژئوپلتیک خاورمیانه نیز از موارد سیاسی دیگر است. در حال حاضر به راحتی نمی‌توان حدس زد التهابات نظامی ایجاد شده در منطقه خاورمیانه به چه نتیجه‌ای خواهد رسید.

رصد معاملات این روزهای بورس تهران نشان می‌دهد، بازار برای عبور از وضعیت فعلی، نیاز به یک محرک بنیادین قوی دارد تا انگیزه خریداران تقویت شود. از سوی دیگر، کاهش تنش‌ها و حرکت حماس و اسرائیل به سوی آرامش، تاثیر بسزایی در نوع رفتار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بورس خواهد داشت.

در کنار این‌ها، در هفته پایانی مهر ماه خبرهایی منتشر شد که باعث ایجاد یک پالس مهم به بازار، به ویژه بازار تیرآهن شد: 150 هزار تن آهن اسفنجی با پیش پرداخت 25 درصد. این خبر، ذوب آهن را مجبور به تبعیت از بازار و هماهنگ شدن با بازار می‌کند. تبعیتی که به کاهش نرخ پایۀ تیرآهن و کاهش فاصله به کف قیمت میلگرد منتهی خواهد شد.