در هر پروژه ساختمانی، برآورد مصالح مورد نیاز و هزینهها یکی از مهمترین اقدامات اولیه است و شما باید بدانید برای ساخت ساختمان چه آهنآلاتی مورد نیاز است؟ یکی از مهترین مقاطع بکاررفته در ساختوساز، میلگرد محسوب شود. این محصول فولادی بهصورت آرماتور در ستونهای بتنی برای ایجاد مقاومت کششی استفاده میشود. در این مقاله به بررسی تعداد لازم این مقاطع فولادی در پروژههای ساختوساز میپردازیم.
این بخش از سازه وظیفه انتقال بار وزنی ساختمان را به زمین برعهده دارد؛ بنابراین تعداد آن در هر سازه باید به گونهای تعیین شود که ایمنی ساختمان حفظ گردد. در نقشههای معماری که تعداد و جانمایی این بخش را تعیین میکنند، باید به زیبایی و صرفه اقتصادی نیز توجه شده و بهطور معمول قوانین و فرمولهایی برای محاسبه تعداد لازم این بخش از ساختمان در پروژهها وجود دارد.
یکی از این فرمولهای کلی دراین مورد، بیان میکند که در هر ده متر مربع یک بخش با این عنوان باید قرارداده شود؛ با این حال محاسبه درست با در نظرگرفتن تعداد طبقات و بار وارد شده، مصالح بکار رفته و جنس سازه و دیگر ملاحظات طراحی و مهندسی سازه انجام میشود و این محاسبه به ما کمک خواهد کرد تا قیمت میلگرد بکاررفته در پروژه را به خوبی تخمین بزنیم.
این مقدار از اصول تخصصی در مهندسی عمران و سازه بوده و ممکن است مقدار حداقل و حداکثر در یک ساختمان با دیگری متفاوت باشد. شکل و سطح مقطعی که آرماتورها در آن قرار میگیرند، تعیینکننده این مقدار است. برای رعایت اصول ساختمانسازی، در آییننامه مقرارت ملی ساختمان بهطور روشن میزان درصد آن آورده شده و طبق این آییننامه نسبت سطح مقطع این محصول به سطح مقطع ستونها حداقل یک درصد و حداکثر هشت درصد باید باشد. آشنایی با روش های کاشت میلگرد در بتن، ستون و فونداسیون در انتخاب بهتر تعداد این محصول هنگام ساخت و ساز به شما کمک میکند.
این فرایند در ساختمانسازی با نام آرماتوربندی نیز شناخته میشود و طی این فرایند میلگردها یا آرماتورهای طولی و عرضی با سیمهای مفتولی به شکل استاندارد وصل شده و برای قرار گرفتن در ستونهای بتنی آماده میشوند.
آرماتورهای طولی به افزایش مقاومت کششی ساختمان کمک میکنند؛ بنابراین تعداد این مقطع در سازهها باید به دقت محاسبه شود و یکی از محاسبههای معمول برای میزان لازم این آرماتورها، براساس شکل ستون است؛ به این صورت که حداقل تعداد در سطح مقطع مثلثی سه عدد، در سطوح مربعی چهار عدد، در سطوح مستطیلی و دایرهای شش عدد و در سطوح چندضلعی به اندازه اضلاع است.
خاموت یا آرماتور عرضی، حلقه بستهای از میلگرد که به شکل عمود به آرماتورهای طولی وصل شده و مانع جابهجایی آنها میگردد. این المان، با حفظ شکل بتن و بالابردن مقاومت آن در برابر فشار، از ترکخوردگی سازه جلوگیری میکند. وزن خاموت ستون در بازار انواع مختلفی را شامل میشود و مهندسان ساختمان از وزن هر متر طول این محصول در محاسبههای خود استفاده میکنند.
برای محاسبه متره میلگرد ستون، که نشاندهنده میزان لازم این محصول فولادی برای انجام پروژه ساختمانی است، مراحل و نکاتی وجود دارد ؛ پس ابتدا باید به سطح مقطع ستونهای ساختمان توجه کنیم. در مرحله بعد به جای محاسبه جداگانه، میتوان تعداد سطح مقطعهای مشابه را محاسبه کرده و سپس مقدار شاخه میلگرد لازم برای هر سطح مقطع را در تعداد آن سطح مقطع ضرب نمود.
در مرحله بعد باید تعداد خاموتهای لازم نیز محاسبه شود. توجه داشته باشید این محاسبات قبل از اجرای پروژه، حین انجام و بعد از تکمیل آن میتواند توسط مهندسین و پیمانکاران جهت بررسی سازه انجام شود.
تعداد لازم این محصول فولادی باید با توجه به استانداردهای تعیین شده در آییننامه ساختمانها برآورد شود. در بخشهای قبل دیدیم که برای آن، میزان حداقل و حداکثری در نظر گرفته شده و همچنین این مقدار به شکل سطح مقطع بتنی که در آن قرار میگیرند بستگی دارد. برای آشنایی بیشتر با 5 مرحله اساسی در ساختمان سازی، می توانید به گرفت مراجعه کنید.
ویژگیهای خاموت استفاده شده در ساختمانها یکی از مواردی است که مهندسان باید به آن توجه کنند. این مقطع فولادی در مقاومت ساختمان به خصوص در مواقعی مانند زلزله اهمیت بسزایی دارد. در هنگام خرید آن باید توجه کنید که اندازه خاموت با توجه به سایز میلگردی که از آن ساخته شده، تعیین میگردد.
یکی از سادهترین و سریعترین راهها برای محاسبه وزن میلگرد، استفاده از فرمول زیر است:
162/قطر به توان 2 = وزن هر متر به کیلوگرم
روشهای دیگر برای محاسبه وزن آن، استفاده از جدول وزن میلگرد یا جدولهای استاندارد مانند اشتال است.
حالا که وزن واحد یک متر از محصول را دارید با داشتن تعداد و طول آن میتوانید وزن کلی را محاسبه کنید. برای این کار کافی است تعداد را در مقدار طول ضرب و در وزن واحد ضرب کنید.
برای محاسبه وزن کلی و طول، در نظر بگیرید که این مقطع فولادی به سه صورت مختلف ممکن است در ستونهای سازه به کار رود. قبل از اینکه به هر کدام از این سه مورد بپردازیم، لازم است با اصطلاحات خم و کاور آشنا شوید. خم به پیچشی گفته میشود که هنگام آرماتوربندی به این مقطع میدهند تا بهتر در بتن قرار گیرد. کاور نیز به فاصله ای اشاره میکند که این مقطع از سطح بتنی که در آن قرار گرفته است دارد.
طول این مقطع برابر است با طول مقطع به علاوه (۲*طول کاور) منهای (۲*طول خم)
فرمول این محصول یا همان خاموت، مانند مقطع طولی است؛ با این تفاوت که بهخاطر شکل عرضی آن، در فرمول از عرض مقطع استفاده میشود.
در برخی سازهها به خاطر بزرگی یا واقع شدن آنها در مکانهایی که بیشتر امکان طوفانهای شدید و یا زلزله است، به استحکام بیشتری نیاز خواهدبود. این مقاطع تقویتی به خوبی این نیاز را با افزایش مقاومت بتن در برابر تنش و خمشدگی برطرف میکنند و طول این مقطع به خاطر اینکه مانند دو مورد قبل دارای خم و کاور نیست، به فرمول خاصی نیاز ندارد.
این مقاطع به طور معمول به صورت آرماتور در ساختمانها به کار میروند. به گفته متخصصین در هر متر مربع مقداری حدود 12 کیلوگرم آرماتور به کار میرود، که این مقدار برای ساختمانهای بتنی است و البته در نظر داشته باشید که این تنها مربوط به ستونهای سازه است. مقدار کلی برای این محصول با توجه به اینکه در تیرهای سقف، فونداسیون ساختمان و غیره به کار میرود، از این مقدار بیشتر خواهدبود.
سخن پایانی
محاسبههایی از این دست که در مقاله حاضر مرور نمودید، برای تمامی پروژههای ساختوساز ضروری هستند. در نظر گرفتن این موارد قبل از شروع کار، پیشبینی دقیقی از هزینهها را در اختیار شما میگذارد و همچنین به شما معیار خوبی، جهت سنجش ایمنی ساختمان میدهد تا مراحل ساختوساز را در طی اجرای پروژه پیگیری نمایید. شما میتوانید جدول وزن میلگرد را در سایت گرفت مشاهده کنید.