کفراژ و داربست چه تفاوتی باهم دارند؟

کفراژ و داربست، هر دو سازه‌های موقتی هستند که بعد از به پایان رسیدن کاربردشان در ساختمان‌سازی، برداشته می‌شوند. کفراژ در سازه‌های بزرگی به‌کار می‌رود که به بتن‌ریزی نیاز دارند و سطح نشست بتن در آن‌ها مهم است. داربست‌ها سازه‌هایی هستند که برای ساختمان‌های معمولی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ این سازه‌ها هم موقتی هستند و در عین حمایت از سازه‌ اصلی، برای دسترسی کارگران به قسمت‌های بالایی ساختمان هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله به‌صورت کاربردی درباره کفراژ و داربست و تفاوت آن‌ها با یکدیگر توضیح خواهیم داد.

کفراژ چیست؟

کفراژ، قالبی موقتی است که هنگام بتن‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قالب‌ها به‌شکل افقی یا عمودی در سازه قرار می‌گیرند تا از ایجاد تغییر در بتن پیشگیری کنند. در نتیجه بتن به‌شکل قالب و در حالتی که باید، شکل می‌گیرد.

کفراژ باید فشارهای مختلفی مثل وزن بتن (بار مرده)، فشار هیدرواستاتیک، فشاری که بخاطر کار وارد می‌شود (بار زنده)، فشار حاصل از بتن‌ریزی و فشار حاصل از دستگاه‌‌های متراکم کننده مثل انواع ویبراتور را تحمل کند؛ به‌همین‌دلیل باید مقاومت بالایی داشته باشد.

انواع کفراژ

کفراژها را می‌توان با استفاده از متریال مختلفی ساخت؛ این محصولات بر اساس متریالشان دسته‌بندی می‌شوند، در ادامه انواع مختلف این سازه‌های موقتی را نام می‌بریم.

• کفراژ چوبی: این سازه‌ها با تخته‌های نئوپان یا سه لایه به هم متصل می‌شوند و برای سازه‌های کوچک‌تر کاربردی هستند.
• کفراژ قالب پلاستیکی: این محصولات بسیار ساده و کم‌هزینه هستند، اما بخاطر مقاومت پایین فقط برای سازه‌های کوچک کاربرد دارند.
• کفراژ فایبرگلاس و پلیمر: این قالب‌ها بیشتر برای کفراژبندی سقف کاربرد دارند؛ ایمنی بالا در کنار وزن پایین، این سازه‌ها را به یکی از بهترین متریال کفراژبندی تبدیل کرده است.

داربست چیست؟

داربست، از نظر ظاهری به کفراژ شباهت دارد و برخی از مراحل ساخت آن‌ها هم شبیه به یکدیگر است. تقریبا همه ساختمان‌ها به داربست نیاز دارند و به‌همین‌دلیل در سطح گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. داربست‌ها لوله‌های فلزی هستند که به‌صورت شبکه‌ای در نزدیکی دیوار ساختمان کار می‌شوند تا کارگران با استفاده از آن‌ها بتوانند به نقاط مختلف ساختمان دسترسی داشته باشند و کارهایشان را انجام بدهند. داربست برای ساختمان‌هایی که به نقاشی، سفیدکاری، گچ‌بری و کارهای مرتبط با نما نیاز دارند، استفاده می‌شود.

قیمت داربست نسبت به برخی از مدل‌های کفراژ ارزان‌تر و نسبت به بعضی دیگر، گران‌تر است؛ به‌عنوان مثال کفراژ چوبی هزینه کم‌تری نسبت به‌داربست فلزی دارد، اما هزینه کفراژ‌های فایبرگلاس بیشتر از داربست است. قیمت لوله داربستی به‌عنوان جز اصلی سازنده داربست، به عوامل مختلفی چون نوسانات بازار و میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد.

۵ تفاوت کفراژ و داربست

اکنون می‌دانید کفراژ و داربست هرکدام چه کاربردهایی دارند و تا حدودی به تفاوت بین آن‌ها هم پی برده‌اید، اما در این قسمت به ۵ تفاوت کلیدی بین این دو سازه موقت اشاره می‌کنیم.

• داربست قالبی است که بعد از پایان کار برداشته می‌شود، اما زمان برداشتن کفراژ به زمان خشک شدن بتن بستگی دارد و در برخی موارد به‌صورت دائمی داخل سازه باقی می‌ماند.
• کفراژ معمولا در قسمت میانی سازه‌ها قرار می‌گیرد، درحالی‌که داربست معمولا در نزدیکی دیوارهای ساختمان و جایی بیرون از سازه‌ اصلی احداث می‌شود.
• کفراژ مقاومت بیشتری نسبت به داربست دارد تا در برابر فشار ناشی از بتن‌ریزی مقاوم باشد؛ داربست مقاومتی در برابر تحمل بارهای سنگین ندارد، اما انعطاف بیشتری دارد و سبک‌تر است، به‌همین‌دلیل کارگران می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن جای داربست را تغییر بدهند.
• داربست معمولا با استفاده از میله‌های فلزی داربست که طول زیادی دارند، ساخته می‌شود. قطعات این سازه‌ها نسبت به قطعات کفراژ بزرگ‌تر است و به‌گونه‌ای طراحی شده که افراد بتوانند با امنیت قابل قبول روی آن‌ها حرکت کنند.
• کفراژ در سازه‌های بزرگی که پایه اصلی آن‌ها بتن است، به کار می‌رود؛ مثل پل‌ها و سدها، داربست کاربرد گسترده‌تری دارد و حتی در ساختمان‌های سطح شهر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با وجود اینکه کفراژ و داربست از نظر ظاهری به یکدیگر شباهت دارند، اما کاربردشان کاملا متفاوت است و هنگام استفاده باید به این موضوع دقت کرد. احداث هر دو سازه به‌صورت مستقیم با ایمنی اعضای پروژه و ساکنین یا کاربران سازه نهایی ارتباط مستقیم دارد؛ بنابراین باید به تمام استانداردهای ایمنی توجه داشت.

سخن پایانی؛ از کفراژ استفاده کنیم یا داربست؟

اکنون می‌دانید کفراژ و داربست چه هستند و شباهت‌ها و تفاوت‌هایشان چیست. کفراژ به‌عنوان قالبی برای بتن‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از نشست بتن بعد از خشک شدن جلوگیری کند. در مقابل داربست سازه‌ای است که در کنار دیواره‌های ساختمان احداث می‌شود و تا حد کمی می‌تواند از سازه اصلی حمایت کند. کاربرد اصلی داربست، ایجاد دسترسی برای افراد مختلف مثل نقاش، گچ‌کار و... است تا بتوانند روی دیوارهای ساختمان کار کنند، حتی اگر دیوار در طبقات بالایی ساختمان قرار داشته باشد.

کاربرد این دو سازه تضادی با یکدیگر ندارد، یعنی ممکن است در یک پروژه هم به کفراژ نیاز باشد و هم به داربست؛ بنابراین سازندگان در زمان مناسب هرکدام از این سازه‌ها را احداث می‌کنند و بعد از پایان کارشان هم آن‌ها را باز می‌کنند.