اسکلت فلزی یا بتنی؟!

امروزه دو نوع اصلی از اسکلت ساختمان مورد استفاده است که یکی از آن‌ها فلزی و دیگری بتنی نام دارد. اسکلت‌ فلزی و بتنی هر یک دارای نقاط ضعف و قوتی  هستند، اما نمی‌توان به طور دقیق برتری یکی از آن‌ها را مطرح کرد، چرا که در شرایط متفاوت و با توجه به نوع ساختمان، اسکلت می‌تواند فلزی یا بتنی باشد.

برای مقایسه آسان‌تر و انتخاب درست‌تر، می‌توانید این متن را مطالعه کنید. مقایسه این دو نوع با توجه به پارامتر‌های مختلف و نقاط ضعف و قوت هر یک در ادامه آورده شده است.

تفاوت‌های اسکلت فلزی و بتنی

مهم‌ترین پارامتر‌هایی که برای متوجه شدن تفاوت میان دو اسکلت فلزی و بتنی لازم است درباره آن‌ها بدانید را در ادامه به تفکیک بیان کردیم.

از لحاظ ممقالحل احداث پروژه

از این نظر می‌توان طراحی و اجرای پروژه اسکلت فلزی را در محیط‌های بسته شهری که فضای زیادی برای ساخت‌‌و‌ساز وجود ندارد، مناسب‌تر دانست. دلیل این موضوع را می‌توان کم حجم بودن اسکلت فلزی نسبت به  نوع بتنی آن دانست. از طرفی در ساخت اسکلت فلزی مصالح کم‌تری مورد نیاز است که محیط کوچک‌تری نیز اشغال می‌کنند.

در یک جمع‌بندی کلی می‌توان عنوان کرد که اسکلت بتنی محیط بزرگ‌تری را در زمان احداث اشغال می‌کند.

مقاومت در برابر زلزله

بیان کردن عنوان برتر برای یکی از انواع فلزی یا بتنی در این‌جا کمی دشوار است، چرا که بیش‌تر استقامتی که یک سازه در برابر زلزله خواهد داشت، به طراحی آن برمی‌گردد. می‌توان اسکلت فلزی یا بتنی را به گونه‌ای طراحی و اجرا کرد که مقاومت بالایی در برابر زلزله داشته باشند. اما در یک قیاس کلی سازه‌های بتنی به دلیل وزن بالاتر در زمان زلزله کمی آسیب‌پذیر‌تر خواهند بود.

مقاومت در برابر آتش سوزی

اسکلت بتنی با توجه به این‌که از قسمت‌های فلزی کم‌تری استفاده می‌کند، در برابر حرارت و آتش‌سوزی مقاومت بیش‌تری دارد. اسکلت‌های فلزی در اثر آتش‌سوزی واکنش نشان می‌دهند و ممکن است باعث آسیب‌هایی به ساختمان شوند. پس می‌توان در این زمینه اسکلت بتنی را در برابر فلزی، برتر دانست.

ارزش اسقاط

با توجه به این‌که سازه‌هایی که اسکلت فلزی دارند، وزن پایین‌تری نیز دارند، در زمان اسقاط فرآیند آسان‌تری انجام خواهد گرفت که هزینه‌های به مراتب پایین‌تری برای مسئول پروژه به وجود می‌آورند. اما اسکلت بتنی به دلیل سر‌وکارداشتن با مقادیر زیادی از بتن و سیمان، تخریب دشوار‌تری خواهد داشت و نیازمند تجهیزات بیش‌تری نیز است.

طول عمر

بتن استفاده شده در سازه‌های بتنی، طول عمر معینی دارد که در ابتدای پروژه با توجه به مواد مصرفی در آن مشخص می‌شود. اسکلت بتنی در اثر زمان دچار افت کیفیت و استحکام می‌شود، اما این موضوع برای اسکلت‌های فلزی در صورت اجرای صحیح وجود ندارد و می‌توان آن را یک نقطه قوت برای سازه‌های فلزی دانست.

زمان اجرا

استفاده از اسکلت فلزی برای پروژه‌هایی که محدودیت زمانی دارند، توصیه می‌شود. دلیل این موضوع در نحوه‌ پیاده سازی آن است که برای سازه‌های فلزی می‌توان همه طبقه‌ها را همزمان با هم بالا برد. اما در ساخت اسکلت بتنی زمان بیش‌تری نیاز است و پس از اتمام هر طبقه زمانی برای گیرش بتن باید اختصاص یابدکه مدت زمان اجرای پروژه را افزایش خواهد داد.

تفاوت قیمت

اسکلت‌های بتنی معمولاً بهای تمام شده پایین‌تری دارند، چرا که قیمت میلگرد و بتنی که در این سازه‌های مورد استفاده است از مجموع فولاد به کار رفته در اسکلت فلزی، کم‌تر خواهد بود. پس برای صرفه‌جویی بیش‌تر در هزینه‌های پروژه می‌توانید از اسکلت بتنی استفاده کنید.

تطبیق‌پذیری

می‌توان این گونه بیان کرد که اسکلت‌های فلزی از قابلیت تطبیق‌پذیری بالا‌تر در مقابل سازه‌‌های بتنی برخوردار هستند، چرا که از نظر طراحی محدودیت کم‌تری برای مسئولین پروژه‌ ایجاد می‌کنند. برای مثال فواصل میان ستون‌ها در اسکلت فلزی بسیار بیش‌تر از بتنی است و همین موضوع می‌تواند استفاده مفید‌تری از فضا را به دنبال داشته باشد.

مزایای اسکلت فلزی در برابر اسکلت بتنی

چند مورد از مواردی را که باعث می‌‌شوند اسکلت فلزی برتری داشته باشد نسبت به اسکلت بتنی را در ادامه مشاهده کنید:

قابلیت ارتقا

سازه‌های فلزی با توجه به این‌که نوع اتصال به خصوصی دارند و از تیر و ستون تشکیل شده‌اند، می‌توان در صورت نیاز سازه‌ را گسترش داد و قطعات جدید به آن افزود.

اجرای سریع

سازه‌های فلزی به دلیل پیش ساخته بودن از سرعت بالاتری در مونتاژ و جای‌گذاری برخوردارند. این موضوع می‌تواند با کاهش زمان اجرای پروژه، صرفه اقتصادی را نیز به دنبال داشته باشد.

مقاومت بالا

برای استفاده در دهانه‌های بزرگ مانند ورودی سوله و انبار‌ها، اسکلت فلزی استقامت بالاتری دارد. به طور کلی قطعات فلزی می‌توانند استحکام بالاتری را برای سازه به ارمغان بیاورند.

یکپارچگی سازه

اسکلت‌های فلزی اصولاً بر طبق یک الگو تا انتهای سازه پیش می‌روند و همین موضوع باعث می‌شود تا پیاده‌سازی دقیق‌تری داشته باشند و نتیجه نهایی به محاسبات رو کاغذ، نزدیک‌تر از اسکلت بتنی باشد.

عکس شماره 2

مزایای اسکلت بتنی در برابر اسکلت فلزی

هما‌نند سازه‌های فلزی، اسکلت بتنی نیز ویژگی‌های مثبتی دارد که افراد زیادی را به استفاده از آن مجاب می‌کند. برخی از این نقاط قوت را می‌توانید مشاهده کنید.

مقاومت بالا در برابر آتش

اسکلت بتنی تا به امروز در برابر حرارت و آتش سوزی‌ها، واکنش بهتری از خود نشان داده و همین موضوع باعث شده تا بسیار آن را ترجیح دهند.

دسترسی آسان‌تر

به طور معمول دسترسی و پیدا کردن مصالح و مواد اولیه اسکلت بتنی، آسان‌تر از خرید قطعات فولادی در بازار است.

شکل‌پذیری بهتر

با توجه به این‌که بتن تازه و آرماتور قابلیت شکل‌پذیری بالایی دارند، می‌توان اسکلت بتنی را در شرایط مختلفی پیاده‌سازی کرد.

معایب اسکلت فلزی

در کنار مزایای زیاد این روش اسکلت‌بندی، معایبی هم برای آن وجود دارد که به شرح زیر هستند :

پر هزینه بودن

بهای تمام شده اسکلت فلزی به دلیل متغیر بودن قیمت تیرآهن و هم‌چنین نیاز به استفاده از اتصالات زیاد، به نسبت اسکلت بتنی، بالاتر خواهد بود.

آسیب ‌پذیری در برابر آتش

به طور کلی فلزاتی که در ساخت اسکلت فلزی مورد استفاده هستند در برابر حرارت‌های بالا واکنش نشان می‌دهند و استقامت زیادی در برابر آتش نخواهند داشت.

تأثیر پذیری از رطوبت

در دراز مدت رطوبت محیط می‌تواند باعث پوسیدگی و خوردگی این سازه‌های شود و در نتیجه ان استحکام کلی ساختمان پایین خواهد آمد.

معایب اسکلت بتنی

یکی از مهم‌ترین معایب این روش اسکلت‌بندی را می‌توان بحث زمان آن دانست که زمان زیادی را در ابتدای پروزه به خود اختصاص می‌دهد. دو مورد دیگر از معایب این روش را می‌توانید در ادامه مشاهده کنید :

وزن بالا

این موضوع که میزان مواد و مصالح استفاده شده در اسکلت بتنی باعث بالا رفتن وزن آن می‌شوند، مسئله انکارناپذیر است که آسیب‌پذیری آن را هم کمی بالاتر می‌برد.

نیاز به دسترسی به آزمایشگاه مکانیک خاک

در طول پروژه همواره باید عیار و کیفت سیمان مورد استفاده، بررسی و تایید شود. از این رو می‌بایست دسترسی به آزمایشگا‌ه‌های مکانیک خاک وجود داشته باشد.

سخن پایانی

با توجه به فاکتور‌های مختلف، اسکلت فلزی و بتنی را با یک‌دیگر مقایسه کردیم و نقاط قوت و ضعف هر یک را به تفکیک عنوان کردیم. این اطلاعات می‌توانند در انتخاب بین این دو روش اسکلت‌بندی بسیار کمک کننده باشد و برای سوالات شما در این زمینه پاسخ کاملی را ارائه دهند.