بازار فولاد کشور در اسفند 1402، بازاری با افزایش قیمت، کمبود نقدینگی و کمبود تقاضا بود. این درحالیست که بازار جهانی فولاد نیز اگرچه کمبود تقاضا را تجربه کرد، اما با اصلاح و کاهش قیمت محصولات زنجیرۀ فولاد همراه بود. در سال جدید نیز بازار آهن و فولاد از همان آغاز روزهای کاری با نوسانات زیادی همراه بود. نوساناتی که عمدتاً به سمت افزایش قیمت سوق داشت. شرایط بازار تا اواخر فروردین ماه 1403 در شرایط رکود و سردرگمیِ بسیار طی شد. نگرانی از افزایش قیمت دلار و عدم تناسب قیمت مواد اولیه با قیمت مقاطع فولادی، فعالان بازار را محتاط کرد و بسیاری از معاملات را به حالت تعلیق درآورد. فروشندگان مقاطع فولادی، بدون توجه به منطق و شرایط واقعی، صرفاً با اتکا به نوسانات قیمت ارز، همچنان در فروردین ماه نیز افزایش قیمت را لحاظ کردند و این خود به تنهایی نشان از بیتعهدی کارخانهها و تولیدکنندگان دارد.
در هفته آخر فروردین ماه که به نوعی میتوان گفت عملاً تمامی کسب و کارها بر سر کار خود حاضر شدند و چرخۀ کار به گردش در آمد، شاهد رشد کلی قیمت تیرآهن و افت قیمت ورق سیاه اکسین اهواز بودیم. میلگرد آجدار هم نوسانات ضد و نقیضی را طی کرد؛ نوساناتی که عمدتاً میل به افزایش قیمت در آنها دیده میشود. در ادامه، نگاهی بر تغییرات قیمتی تعدادی از محصولات بازار آهن، طی فروردین ماه 1403 انداختهایم.
قیمت میلگرد از زمستان سال گذشته، افزایش 25 تا 30 درصدی را تجربه کرد. این در حالی است که سقف افزایش مجاز طبق استاندارد 11 درصد است بررسی قیمت های جهانی این محصول نشان از ثبات قیمتی دارد. این ثبات در هفته آخر فروردین ماه از بازارهای داخلی اروپا، آمریکا و ترکیه نیز گزارش شد. در بازار جنوب شرق آسیا نیز میلگرد وارداتی یک دلار ارزان تر شد و 518 دلار ثبت شد.
تغییرات قیمت میلگرد آجدار طی پانزده روز کاری فروردین ماه، بسیار نوسانی و پر فراز و نشیب بود. به گونهای که در روز 27 فروردین ماه، شاهد اختلاف قیمت 2500 تومانی کارخانه های تولید کننده بودیم. بررسی نمودارهای میلگرد آجدار، هم نشان از افزایش کلی قیمت میلگرد در فروردین ماه دارد و هم نشان از افت اندک آن دارد. برخی کارخانهها مثل ذوب آهن اصفهان و ظفربناب، قیمت میلگردهای خود را در تمامی سایزها افزایش دادند. در مقابل، کارخانههایی مانند میانه و امیرکبیر، روند کاهشی را برای قیمت این محصول خود در نظر گرفتند.
در 29 فروردین که آخرین روز کاری این ماه بود، آریان فولاد با افزایش 3.7 درصدی، پیشتاز افزایش قیمت میلگرد بود. میلگرد 14 استاندارد A3 این کارخانه، 25,730 تومان قیمت گذاری شد. با این حال، قیمت این سایز از برند آریان فولاد، باز هم پایینتر از برخی از رقبای خود (مثل آناهیتا، راد همدان، کاوه تیکمه و نورد سمنان) بود:
در مورد ورق سیاه، تغییرات قیمتی متغیر است و در برخی برندها و سایزها شاهد افت قیمت و در برخی برندها و سایزها شاهد افزایش قیمت هستیم. در بازار ورق سیاه، ورقهای ضخامت 8، 10، 25، 30، 35، 40، 45، 60، 70 و ضخامت 50 (بجز ابعاد 2000×1200) برند اکسین اهواز، در تمامی ابعاد، روند افت قیمت داشتهاند. بنابراین، اگر در صدد خرید ورق سیاه در ضخامت های مذکور هستید، برند اکسین اهواز می تواند گزینه خوبی باشد؛ زیرا قیمتهای مناسبتری دارد. نمودار قیمت ورق سیاه اکسین اهواز در دو ماه اخیر به شکل زیر است:
در مقابل، کارخانه فولاد مبارکه است که در مورد بیشتر سایزهای ورق سیاه خود افزایش قیمت لحاظ کرده است. البته در معدودی از ضخامت ها یک افت نسبی مشاهده می شود. برای مثال قیمت ورق سیاه ضخامت 4 ابعاد6000*1500از چهاردهم فروردین تا پایان ماه، از 42136.4 به 41681.8 رسید. قیمت رول ورق سیاه ضخامت 5 میل عرض یک متر نیز طی ماه ثابت ماند و 45909 تومان اعلام شد. رول ورق سیاه ضخامت 3 میل فولاد مبارکه، عرض 1250 میلیمتر، از جمله محصولاتی است که شاهد شیب تند صعود قیمت آن هستیم. قیمت این محصول طی یک هفته (هفته پایانی فروردین)، 136 هزار و سیصد تومان بالا رفت. یعنی از 42636.4 تومان به 42772.7 تومان رسید.
قیمت تیرآهن از روز 14 فروردین تا پایان آخرین روز کاری این ماه، روند صعودی داشته است. تنها محصول و سایز تیرآهن که با افت قیمت همراه بود، تیرآهن سایز 12 ذوب آهن اصفهان است که در 14 فروردین، 445454.5 تومان و در پایان ماه 3932727 تومان قیمت گذاری شد. در مقابل، شاهد شیب تند افزایش قیمت تیرآهن 16 همین برند (ذوب آهن اصفهان) هستیم. این محصول که در اولین روز کاری ماه 5636363.6 تومان قیمت گذاری شده بود، در آخرین روز کاری 627363.4 تومان عرضه شد؛ حدود 637,273 تومان افزایش قیمت. علاوه بر این سایز، کارخانه ذوب آهن در مورد دیگر سایزهای تیرهای فولادی خود نیز افزایش قیمت قابل توجهی لحاظ کرده است.
شیب تند افزایش قیمت تیرآهن 16 را میتوان در مورد برندهای فایکو، بناب، ماهان نیز مشاهده کرد. اما در این میان، کارخانه یزد، در افزایش قیمت این سایز از تیرآهن خود، متعادلتر عمل کرده است. 4818181 تومان قیمت تیرآهن 16 یزد در ابتدای روز کاری فروردین و 4915909 تومان، قیمت این محصول در آخرین روز کاری این ماه است. بنابراین، افزایش قیمت این محصول 97 هزار و 728 بوده است.
از ابتدای سال 1402 صحبتها مبنی بر این بود که صادرات فولاد میتواند به تعدیل قیمت فولاد و قیمت آهن در کشور کمک کند. سال 1402 به پایان رسید و خبری از اصلاحات و از میان برداشتن مشکلات صادراتی نشد. دولت همچنان به دخالت خود در بورس کالای فولاد و زنجیرۀ فولاد ادامه میدهد. حاشیۀ سود زنجیرۀ فولاد در بورس نیز مشخص نیست. به نظر نمیرسد حدأقل در سه ماهۀ اول 1403، تغییر مثبتی در زمینۀ صادرات محصولات زنجیرۀ فولاد و مقاطع فولادی داشته باشیم. اگر سهم صادرات از بهبود بازار آهن کشور را 30 درصد در نظر بگیریم، 30 درصد وضعیت این بازار، حدأقل در چند ماه ابتدایی امسال نیز همچنان ضعیف و بیمار گونه خواهد بود. مشکلات و حواشی دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به آن ها پرداخته ایم.
مشکلات و چالش های متعددی بر سر راه نوردکاران کشور قرار دارد. مشکلاتی مانند موضوع قطعی برق و گاز و افزایش قیمت حاملهای انرژی که بر عملکرد تولید کنندگان اثر منفی دارد و صد البته تأثیر مستقیم در بالا رفتن قیمت مقاطع فولادی. این مشکلات در سال گذشته (1402) به حد اعلای خود رسید. در حال حاضر، کارخانههای نورد ایران با ۳۰ تا ۴۰درصد ظرفیت خود کار میکنند. به عبارت دیگر، ظرفیت کارخانه های نورد تکمیل نیست. این درحالیست که دولت شمش خام را به کشورهای همسایه می فروشد و آن ها با دریافت این شمش در حال احداث کارخانههای نورد هستند. این بدان معناست که عملاً سرمایه ملی در حد اعلای خود در حال تلف شدن است و برگ برنده ای به کشورهای همسایه رقیب می دهد که بتواند حدأقل در امر صادرات مقاطع و محصولات فولادی، از ایران که خود منبع اصلی سرمایه است، پیشی بگیرند.
در حالی که هنوز وارد فصل گرما و تابستان نشده ایم، شاهد آلارم زود هنگام و پیش از موعد سخنگوی توانیر هستیم. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی توانیر، اعلام کرده است که تامین برق صنایع در سال ۱۴۰۳ کمبودی نخواهد داشت! او برنامهای مبتنی بر ۱۸۰ اقدام عملیاتی از سوی شرکت توانیر تعریف شده است تا از این طریق برق موردنیاز کشور تامین شود. اما نگرانی قیمت تمامشده برق برای بخش خصوصی همچنان به قوت خود باقی است. قیمت تمامشده برق در سال ۱۴۰۲ افزایش ۱۵۰ درصدی را تجربه کرد و پیشبینی میشود در سال ۱۴۰۳ این افزایش شدت یابد.
با توجه به رخدادهای سیاسی – نظامی حالِ حاضر، پیشبینی دقیق روند آینده بازار آهن دشوار است. تا زمانی که قیمتها در بازار فولاد، با بالا رفتن قیمت دلار بالا برود اما افت قیمت دلار، هیچ تأثیری بر ارزان شدن قیمتها نداشته باشد، سردرگمی تولید کنندگان از بین نخواهد رفت و این بازار بیمارتر از قبل به راه خود ادامه خواهد داد. در حالیکه تقاضا طی فرودین و نیمه اول اردیبشهت ماه تقریباً صفر است، تولید ادامه دارد و باید نظاره گر اردیبهشت ماه باشیم. ضمن اینکه مشکلات و چالشهایی که در بالا بیان شد، مانع از راهگشایی و نفس کشیدن بازار فولادی و تعدیل قیمتهاست. مطمئناً دولت و دولتمردان مرتبط با صنف فولاد و معدن، طی اردیبهشت ماه تایم رسیدگی به مشکلات پایهای صنعتکاران فولادی را ندارند و اگر پیشنهادی نیز برای برطرف شدن موانع بیان شود، تا رسیدن به ورطۀ عمل، چند ماهی راه خواهیم داشت.