میلگرد خرک چیست؟ + معرفی کاربردها و مشخصات فنی

میلگرد یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی است و به وفور در بخش‌های مختلف هر ساختمان، یافت می‌شود. میلگرد خرک را می‌توان در ردیف پرکاربردترین میلگردها دانست و وظیفه اصلی آن، ایجاد استحکام در قسمت فوقانی فونداسیون است. به دلیل اهمیت این میلگرد در ساختمان‌سازی، این مقاله از وب سایت گرفت را به معرفی میلگرد خرک، مزایا و البته ویژگی‌های فنی آن اختصاص داده‌ایم. لطفا تا پایان با ما همراه باشید.

میلگرد خرک چیست؟

هر فونداسیون از دو بخش اصلی به نام مش پایینی و مش بالایی تشکیل می‌شود. میلگرد خرک به عنوان یک ابزار برای ایجاد حد فاصل میان این دو مش، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب که به صورت عمودی روی مش پایینی قرار گرفته و مش بالایی یا فوقانی، روی این میلگرد قرار می‌گیرد. بخش پایینی میلگرد خرک (Vault Rebar) با استفاده از دو پاشنه، روی مش پایینی نصب می‌شود.

میلگرد خرک فونداسیون یکی از آرماتورهایی است که به وفور، در صنعت ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که آرماتور خرک به خودی خود، نقشی در ساخت سازه ندارد و تنها برای ایجاد استحکام و افزایش مقاومت مش فوقانی فونداسیون در برابر نیروهای کششی و فشاری، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اطلاع از آخرین نرخ خرید و فروش میلگرد می‌توانید به صفحه لیست قیمت میلگرد وب سایت گرفت مراجعه کنید.

مشخصات میلگرد خرک

عرض خرک ساختمان معمولا به نوع فونداسیون آن بستگی دارد. همان‌طور که می‌دانیم در ساختمان‌سازی از دو روش فونداسیون‌بندی به نام‌های «نواری» و «رادیه» استفاده می‌شود. در فونداسیون رادیه، تعداد و همچنین عرض میلگرد خرک، با توجه به طول و عرض ساختمان، محاسبه می‌شود. در این فونداسیون، عرض میلگرد خرک، بین 1 تا 1.5 متر خواهد بود. این در حالیست که در فونداسیون نواری، عرض خرک با کسر کردن کاور بتن از نوارهای دو طرف، به دست می‌آید.

در صورتی که کاور کناری بتن فونداسیون نواری را 5 سانتی‌متر در نظر بگیریم، عرض میلگرد خرک با استفاده از فرمول زیر به دست می‌آید:

عرض میلگرد خرک= دو برابر ضخامت کاور بتن – عرض فونداسیون نواری

برای به دست آوردن ارتفاع میلگرد خرک هم می‌توان از یکی از دو روش زیر استفاده کرد:

در فونداسیون‌های گسترده با دو لایه مش با چشمه‌های گسترده، ارتفاع میلگرد خرک با استفاده از فرمول زیر به دست می‌آید:

• ضخامت فونداسیون منهای ضخامت کاور بتن بالایی
• ضخامت فونداسیون منهای ضخامت کاور بتن پایینی
• ضخامت فونداسیون منهای قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی
• ضخامت فونداسیون منهای قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش تحتانی

در فونداسیون‌های نواری نیز ارتفاع میلگرد خرک به شکل زیر محاسبه می‌شود:

• ضخامت فونداسیون منهای ضخامت کاور بتن بالایی
• ضخامت فونداسیون منهای ضخامت کاور بتن پایینی
• ضخامت فونداسیون منهای قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی
• ضخامت فونداسیون منهای قطر آرماتور عرضی مش تحتانی

از طرف دیگر، ضخامت میلگرد خرک وابسته به عمق فونداسیون است. به عبارتی هر چقدر عمق پی بیشتر باشد، قطر میلگرد خرک نیز بیشتر می‌شود. با این وجود و به طور کلی، قطر میلگرد خرک نباید کم‌تر  از ۱۴ میلی‌متر باشد. فاصله خرک در فونداسیون هم با توجه به نوع فونداسیون و همچنین میلگردهای به کار رفته در سازه، معمولا بین 1 تا 5 متر انتخاب می‌شود.

کاربرد میلگرد خرک

همان‌طور که گفته شد، کاربرد میلگرد خرک در فونداسیون است و به عبارتی دیگر، کاربرد سازه‌ای ندارد. به طور کلی از این آرماتور برای تقویت مش بالایی فونداسیون استفاده می‌شود. به دلیل ارتفاع بالای فونداسیون، استفاده از میلگرد خرک برای استحکام مش فوقانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این میلگرد می‌تواند مش بالایی را تا زمان بتن ریزی، پایدار نگه دارد.

وظیفه میلگرد خرک در پی چیست؟

با توجه به این‌که در پی ساختمان از خاموت استفاده نمی‌شود، از این میلگرد برای بستن آرماتورهای فوقانی استفاده می‌شود. همچنین میلگرد خرک می‌تواند در پی ساختمان، فاصله بین خرک‌ها را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.

اجرای میلگرد خرک در فونداسیون

همان‌طور که اشاره شد، میلگرد خرک در فونداسیون و پی‌ریزی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین برای آشنا شدن با نحوه اجرای میلگرد خرک، ابتدا باید با چگونگی ایجاد فونداسیون ساختمان آشنا شویم:

در فاز اول و برای داشتن سطحی صاف و جلوگیری از برخورد بتن اصلی با خاک زمین، از «بتن مگر» استفاده می‌شود. بتن مگر نوعی بتن ضعیف با عیار 100 الی 150 کیلو سیمان در هر متر مکعب است و میلگردگذاری فونداسیون، روی این بتن انجام می‌شود.

در فاز دوم و برای افزایش استحکام بتن، از میلگرد استفاده می‌شود. در این مرحله است که میلگرد خرک هم وارد فونداسیون شده و بین مش بالایی و مش پایینی قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که فونداسیون بار سنگینی دارد و میلگردگذاری به ویژه اجرای میلگرد خرک، باید با دقت زیادی انجام شود.

فازهای بعدی فونداسیون‌بندی هم شامل قالب‌بندی بتن ریزی پی و باز کردن قالب می‌شوند.

نحوه محاسبه تعداد خرک در فونداسیون چگونه است؟

محاسبه تعداد میلگرد خرک به کار رفته در فونداسیون، به عرض ساختمان بستگی دارد. از آن‌جایی که فاصله بین خرک‌ها معمولا 1 الی 5 متر است، تعداد خرک مورد نیاز از طریق مراجعه به عرض فونداسیون به دست می‌آید.