میلگرد انتظار (ریشه) و کاربردهای آن

میلگرد انتظار (Dowel Bar) که به نام میلگرد ریشه نیز شناخته می‌شود، نقش انتقال بار یک عضو بتنی از عضو مجاور را بر عهده دارد. یرای ایجاد زمینه بتن ریزی لازم است که این محصول متصل شدن دال‌ها به یکدیگر را فراهم سازد. نحوه اتصال به گونه‌ای است که بخشی بیرون از آرماتور و بخشی در داخل بتن قرار می‌گیرد. با ما همراه باشید تا به بررسی ویژگی‌های آرماتور انتظار، نحوه محاسبات و کاربردهای آن بپردازیم.

آرماتور انتظاریا اصطلاحا میلگرد ریشه جهت انتقال و نیز متصل کردن بخش‌های بتنی در کنار همدیگر به کار برده می‌شود. این محصول ساده فولادی که به طور معمول عیار ۲۵۰ دارد برای این که در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم شوند با پوشش ضد زنگ یا اپوکسی روکش داده می‌شوند. این محصول در بخش‌های مختلفی از ساختمان نظیر ستون، سقف و راه پله مصرف می‌شود.

میلگرد انتظار چیست و چه خصوصیاتی دارد؟

آرماتور انتظار یک میله فولادی با کاربردهای متنوع است که در اتصالات پروژه‌های ساخت‌وساز کاربرد فراوانی دارد. قسمتی از آن پایه و قسمتی دیگر سر نام دارد که به ترتیب داخل و بیرون از بتن قرار دارند و در کاهش انحراف و تنش نقش دارند.

نحوه محاسبه طول میلگرد انتظار

برای محاسبه طول آرماتور به اندازه قطر آن بر حسب میلی متر نیاز داریم تا در فرمول زیر قرار دهیم.

طول میلگرد انتظار = قطر آن  بر حسب mm ضرب در ۵۰

به عنوان مثال اگر با قطر ۲۰ میلی متر داشته باشیم، آنگاه:

طول آرماتور انتظار = ۲۰ * ۵۰ = ۱۰۰۰ میلی متر

پس طول میلگرد ریشه بایستی ۱۰۰۰ میلی متر یا همان ۱۰۰ سانتی متر باشد.

علت استفاده از میلگرد انتظار چیست؟

برخی اوقات به دلیل محدودیت اجرایی در بتن ریزی یا حجم زیاد سازه‌های بتنی هر بخش بتنی به صورت مجزا قالب بندی شده و بتن ریزی آن مستقل انجام می‌شود. در چنین مواردی استفاده از میلگرد ریشه مشکل کاهش استحکام بتنی را با وصل کردن اجزای مختلف حل خواهد کرد.

نحوه اتصال و اجرای میلگرد انتظار

از استارت فونداسیون تا آرماتوربندی ستون‌ها، دیوارها و پله‌ها میلگرد ریشه به صورت اتصالات عرضی و موازی مرکزی بتن استفاده می‌شوند. به صورتی که نصف آن در صفحات بتنی و بقیه‌اش به دال مجاور متصل می‌گردد.

مزایا و معایب میلگرد انتظار

می‌توان مزیت‌های به کار بردن آرماتور انتظار را به صورت زیر خلاصه کرد:

• کاهش مصرف میلگرد: چنانچه برای ساخت یک ساختمان از آرماتور انتظار استفاده شود، می‌شود برآورد داشت که میزان این محصول مصرف شده کاهش چشم‌گیری پیدا کند.
• افزایش سرعت اجرا: برای اینکه تولید یک سازه عمرانی را با سرعت بیشتری جلو ببریم، به کار بردن آرماتور انتظار می‌تواند راه حل مناسبی باشد. چرا که از نظر نحوه کار و نیز حمل و نقل آن آسان‌تر است.
• افزایش عمر سازه: یکی دیگر از مزیت‌های به کارگیری میلگرد ریشه این است که دوام و ماندگاری سازه افزایش پیدا خوهد کرد. که دلیل این موضوع کم شدن کم شدن بار وارد شده بر محل‌های درز است.
• راحت‌تر شدن انتقال بارها میان اعضای ساختمان: برای این که بارها در کل ساختمان مناسب توزیع گردد واضح است که بایستی از آرماتور انتظار مورد استفاده قرار بگیرد. این کار باعث می‌شود در مواقعی که میان شکل یافتن اعضای مختلف رخ دادن درز و اثرات منفی آن کنترل شود.

همراه با مزایایی که ذکر شد اما در شرایطی میلگرد انتظار می‌‌تواند معایب و ایرادات مخصوص به خود را دارا باشد، از جمله موارد زیر:

• احتمال به وجود آمدن درز سرد: شاید اطلاع داشته باشید که در زمانی که سازه‌های بتنی در حال سپری کردن مرحله شکل گیری هستند، به خاطر عوامل مختلفی مثل رعایت نکردن ترتیب مناسب در بتن‌ریزی احتمال شکل یافتن درز سرد وجود خواهد داشت که قطعا این مسئله بر مقاومت بتنی تاثیر منفی برجای خواهد گذاشت. همچنین اگر در ساخت سازه‌ها این محصول به نحوه درست به کار برده نشود احتمال پدیدار شدن این مورد زیاد خواهد شد.
• ناممکن بودن به کارگیری و اجرا میلگرد ریشه در سازه: احتمال دارد در برخی از سازه‌ها شرایط مساعد برای استفاده از این محصول وجود نداشته باشد که در این صورت به کارگیری سایر راهکارهای سازه‌ای مطرح خواهد بود.

برای انتخاب بهترین آماتور و اطلاع از قیمت میلگرد می‌توانید از وبسایت گرفت استفاده کنید و قیمت تامین کنندگان مختلف را با یکدیگر بررسی کنید.

کاربرد میلگرد انتظار چیست؟

همانگونه که متوجه شدید آرماتور انتظار یا با نام دیگر آن میلگرد ریشه در موارد مختلفی قابل استفاده است. به عنوان مثال ساخت انواع پل، تولید پله از جمله موارد استفاده از این محصول است. طبیعی است که برای به کار بردن هر یک از موارد بایستی شرایط خاص آن فراهم شود که این امر توسط متخصصین مربوطه قابلیت انجام دارد.

در کدام قسمت از ساختمان از میلگرد انتظار استفاده میشود؟

می‌توان برای اتصال ستون ها به فونداسیون سازه‌ها، متصل ساختن دال به ستون‌ها، اتصال دال به دال، اتصال پله به ستون و نیز اتصال راه پله به ستون از آرماتور انتظار بهره برد. پس به طور کلی از ریشه ساختمان که در زیر زمین قرار دارد تا ستون‌ها، دیوارها، سقف‌ها و پله‌های طبقات ساختمان کاربرد این نوع محصول قابل مشاهده است.

میلگرد انتظار ستون

ساختمان‌هایی که حجم زیادی داشته و در چندین طبقه ساخته می‌شوند نیاز به ستون‌هایی با استحکام بالا دارند. با نظر به اینکه نمی‌توان ستون‌ها را یکپارچه بتن ریزی کرد، برای اینکه انجام مرحله‌ای منجر به ترک خوردگی و آسیب سازه نشود از آرماتور انتظار کمک گرفته می‌شود.

محاسبه میلگرد انتظار ستون

طبق استاندارد ACI 318-14 انتقال بارهای فشاری به طول اتصال‌های میان فونداسیون و ستون بستگی دارد اما خم ریشه ستون فونداسیون در انتقال بارهای فشاری فاقد تاثیر بر عملکرد میلگرد ریشه است. به صورت کلی جهت اطمینان یافتن از عملکرد مناسب ساز‌ها در انتقال بارهای فشاری، بایستی بر اساس فرمول زیر حداقل طول کوثر و لازم آرماتور انتظار در فونداسیون را محاسبه کرد:

h:  حداقل اندازه طول موثر میلگرد ریشه
l_dc:  فاصله بین سطح فونداسیون تا بخش شروع خم میلگرد ریشه
r:  شعاع خم آرماتور انتظار (قطاع بخش خمیده شده)
d_bd:  قطر میلگرد ریشه
d_bf:  قطر خمشی
C:  فاصله بین آرماتورهای خمشی تا کف فونداسیون

میلگرد انتظار ضروری است که توانایی تحمل تمام نیروهای کششی چه مستقیم و چه غیر مستقیم وارد شده بر سطح اتصال بین ستون و فونداسیون را دارا باشد. مهار کششی کردن آرماتور انتظار را در یک فونداسیون به طور معمول با یک قلاب استاندارد با خمش ۹۰ درجه‌ای فراهم می‌سازند که این قلاب در انتهای میلگرد ریشه به وجود می‌آید. در آرماتور انتظار حداقل طول قلاب استاندارد باید برابر ۱۵ سانتی‌متر باشد یا اینکه ۸ برابر قطر محصول استفاده شده باشد.

حداقل طول میلگرد انتظار ستون

لازم است آرماتور ریشه از قبل در سقف یا ستون فونداسیون به کار رفته باشد تا بتوان از وصله آرماتورهای طولی ستون استفاده کرد. آرماتور انتظار به میله طولی ستون بعدی وصله می‌گردند. به طور معمول طول میلگرد انتظار ستون بین ۱ تا ۱٫۴ متر است به طوری که باید حداقل طول مورد نیاز جهت وصله آرماتور تامین شود.

ارتفاع میلگرد انتظار ستون

حداقل و حداکثر ارتفاع ستون را اساس الزامات طراحی سازه عمرانی و همچنین ضوابط شهرداری تعیین می‌کند. ولی از لحاظ طراحی باید میزان لاغری و کوتاهی ستون بررسی گردد. تناسب داشتن در ابعاد ستون‌ها و رعایت استاندارد‌های مربوطه هم از لحاظ ایمنی و بر پا ماندن سازه بسیاری ضروری است و هم با افزایش کیفیت ساخت ستون‌ها در مقاومت بیشتر ستون‌ها در برابر مواردی نظیر زلزله نقش ایفا می‌کند.

میلگرد انتظار در فونداسیون

پایین‌ترین قسمت یک سازه فونداسیون نام دارد که انتقال و توزیع بارهای وارد شده از قسمت‌های بالایی سازه نظیر دیوار و ستون‌ها وظیفه آن است. در روند طراحی فونداسیون، میلگرد انتظار جز اتصالات مهم و شاخصه‌های موثر در تحلیل کردن نیرو و گشتاورهای اعمال شده بر ساختمان محسوب می‌شود. به طور کلی وظیفه انتقال نیروهای کششی و فشاری فونداسیون بر عهده آرماتور ریشه است.

میلگرد انتظار در دال و طول و قطر میلگرد انتظار دال

برای اتصال دال‌ها به یکدیگر یا اتصال دیگر بخش‌های مختلف به دال می‌توان از میلگرد ریشه بهره برد. این روش در ساخت کف ساختمان‌های مسکونی و نیز روسازی مسیرهای حمل و نقل گسترش یافته است. طبق استاندارد ACI 302.1R طول و قطر آرماتور انتظار استفاده شده در دال‌های بتنی به ضخامت آنها وابسته است. باید توجه داشت که طول خیلی زیاد تاثیری بر روی انتقال بهتر بارهای کششی یا فشاری ندارد ولی طول خیلی کم موجب افزایش متمرکز شدن تنش در سطح درز و در نتیجه شکسته شدن بتن می‌گردد که این نکته را نیز باید در انتخاب ابعاد توجه داشت.

شاید بتوان گفت که میلگرد ریشه همچون مفاصل نقش مهمی در ساختمان سازی ایفا می‌کنند. امیدواریم با مطالعه این مقاله اطلاعات کافی به دست آورده باشید و در صورت داشتن هر گونه سوال یا پیشنهاد از بخش نظرات با ما در میان بگذارید.