صفر تا صد اجرای لوله کشی ساختمان + ابزار موردنیاز لوله‌کشی

شبکه لوله‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساختمان هستند که نقشه آن‌ها باید مطابق با استانداردها و قواعد طراحی شود. لوله‌ها در ساختمان وظیفه انتقال گازها و مایعات را برعهده دارند؛ بخشی از سیستم لوله‌کشی داخل واحدهای ساختمان تعبیه می‌شود و بخشی هم به صورت توکار در سازه قرار می‌گیرد. لوله‌های ساختمانی معمولا از جنس پلاستیک و فلز هستند، اما در برخی موارد از لوله‌های سیمانی هم برای کاربردهای خاص استفاده می‌شود. در این مقاله آنچه لازم است درباره سیستم لوله‌کشی ساختمان بدانید را توضیح می‌دهیم.

انواع لوله کشی

سیستم لوله کشی به صورت کلی به دو نوع توکار و روکار تقسیم‌بندی می‌شود. در بعضی از ساختمان‌ها، لوله‌ها به هر دو روش تعبیه می‌شوند و در بعضی دیگر، تنها یک روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه هرکدام از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم و درباره مزایا و معایبشان صحبت می‌کنیم. همچنین برای لوله‌کشی در ساختمان از انواع لوله مثل لوله‌های پلیکا، مسی، گالوانیزه، پلی اتیلن، پنج لایه و … استفاده می‌شود.

لوله کشی توکار و مزایا و معایب آن

این روش معمولا در اولویت قرار دارد، زیرا لوله‌ها در قسمت‌های مختلف بدنه ساختمان (سقف، کف یا دیوارها) مخفی می‌شوند و روی ظاهر ساختمان اثر منفی ندارند. در این روش ابتدا لوله‌کشی انجام می‌شود و سپس روی آن‌ها با استفاده از مصالح مختلفی چون گچ و سیمان پوشانده می‌شود. در نهایت ظاهر سطح با مصالحی چون کاشی، سرامیک یا رنگ (برای دیوار) پوشانده خواهد شد و هیچ اثری از لوله‌ها روی سطح باقی نمی‌ماند. این روش معمولا زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ساختمان نوساز است و برای اولین بار لوله‌کشی می‌شود. مزایای لوله کشی به این روش عبارت است از:

• ظاهر آن‌ها زیباتر است
• در چیدمان وسایل منزل یا اداره مزاحمت ایجاد نمی‌کنند
• اگر در حین بنایی، آسیب نبینند، بعد از آن دیگر بر اثر ضربه آسیب نخواهند دید
• این روش نوین است و بهینه‌ترین سیستم لوله‌کشی برای ساختمان محسوب می‌شود

این روش با وجود ظاهر زیبایی که دارد، گاهی اوقات مشکلات جدی ایجاد می‌کند که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. مهم‌ترین معایب لوله‌کشی توکار را در ادامه توضیح می‌دهیم.

• اگر لوله‌ها دچار پوسیدگی شوند، تعمیر یا تعویض آن‌ها کار سختی است و به هزینه زیادی برای تخریب و بنایی دوباره نیاز دارد.
• احتمال آسیب دیدن مقاطع در حین عملیات بنایی و استفاده از مصالح وجود دارد.
• هزینه لوله‌کشی زیرکار بیشتر از روش‌های روکار است.
• انشعاب گرفتن از لوله‌هایی که در سطح‌های زیری کار شده‌اند، سخت است.

لوله کشی روکار و مزایا و معایب آن

در این روش، لوله‌های ساختمان در ظاهر مشخص هستند. این روش وقتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که امکان استفاده از روش توکار وجود نداشته باشد؛ مثلا ممکن است بخشی از ساختمانی که قبلا ساخته شده، به لوله‌های جدید نیاز داشته باشد. در این صورت برای لوله کشی توکار باید بنایی انجام شود که کار را پیچیده و هزینه‌بر می‌کند، به همین دلیل لوله‌ها روکار کشیده می‌شوند.

لوله‌های روکار، در کنار دیوارها مشخص هستند. حتی اگر اغلب سیستم لوله‌کشی ساختمان توکار باشد، در فضاهایی مانند آشپزخانه، سرویس بهداشتی و نزدیک رادیاتورها، احتمال اینکه از روش روکار استفاده شود، بسیار زیاد است. اگر از لوله‌کشی روکار برای پروژه مورد نظرتان استفاده کنید، از مزایایی که در ادامه توضیح می‌دهیم بهره‌مند خواهید شد.

• در صورت خرابی یا پوسیدگی لوله‌ها، به راحتی می‌توان آن‌ها را تعویض کرد.
• اضافه کردن انشعاب جدید به شبکه‌های روکار ساده است.
• هزینه اجرا و تعمیرات آن پایین‌تر است.

مهم‌ترین مشکل لوله‌های روکار، ظاهر آن‌هاست. به همین دلیل مهندسان توصیه می‌کنند در این روش، لوله‌ها از گوشه کشیده شوند و محصولات ظریف با قطر کم‌تر مورد استفاده قرار بگیرد؛ البته سایز مقاطع نباید آنقدر کم باشد که از نظر فنی مشکل ایجاد کند. در برخی موارد، می‌توان مشکلاتی که لوله‌های روکار در نمای ظاهری ایجاد می‌کنند را با استفاده از داکت پوشاند. سایر معایب این روش عبارت است از:

• احتمال آسیب دیدن در اثر ضربه‌های فیزیکی وجود دارد
• برای نصب آن‌ها لازم است در دیوارها سوراخ ایجاد کرد
• احتمال جمع شدن گرد و غبار و آلودگی پشت لوله‌ها وجود دارد و معمولا تمیز کردن آن‌ها سخت است
• ممکن است محدودیت‌هایی در مسیر عبور لوله‌ها وجود داشته باشد؛ در این صورت باید از مقاطع بیشتری استفاده کرد تا مسیر لوله‌کشی تغییر پیدا کند.

لوله کشی ساختمان به روش زیر سقفی

روش زیرسقفی یکی از انواع متدهای توکار محسوب می‌شود. در این روش لوله‌های هر طبقه، در سقف طبقه زیرین کار می‌شود و بیشتر برای لوله‌کشی آب و شوفاژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این متد جایگزین متد سنتی لوله کشی در کف ساختمان شده است؛ زیرا فشار کم‌تری به لوله‌ها وارد می‌کند، تعمیر آن‌ها آسان‌تر می‌شود و امکان انشعاب گرفتن از آن‌ها هم وجود دارد. برای لوله کشی زیر سقفی، ابتدا داکت‌های افقی و عمودی را مطابق با نقشه، در سقف هر طبقه تعبیه می‌کنند و سپس لوله‌ها را از میان آن عبور می‌دهند. مهم‌ترین مزیت‌های متد زیر سقفی عبارت است از:

• کاهش فشار روی لوله‌ها و دوام آن‌ها برای مدت طولانی‌تر
• کاهش حجم لوله‌های مورد نیاز برای اجرای سیستم لوله‌کشی ساختمان
• انعطاف بیشتر لوله‌ها در شرایط اضطراری مانند زلزله یا نشست ساختمان
• امکان تعمیر یا تعویض ساده‌تر نسبت به سایر روش‌های توکار
• عدم نیاز به ایجاد شکاف یا سوراخ در سقف و دیوارها
• آسیب ندیدن لوله در حین عملیات بنایی

این روش هم مانند سایر متدهایی که برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرد، چالش‌های مختلفی دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• تنها افراد متخصص و باتجربه از اجرای این روش برمی‌آیند و آن‌ها هم دستمزد تقریبا بالایی دریافت می‌کنند.
• این روش تنها برای سقف‌هایی که کناف دارند، کاربردی است.
• لوله‌های به کار رفته در این روش باید کیفیت بالایی داشته باشند.
• نقشه‌کشی این لوله باید با دقت بالایی انجام شود و تمام محاسبات دقیق باشد.

مراحل لوله کشی ساختمان

مراحل لوله کشی ساختمان وابسته به اینکه از کدام یک از متدها استفاده می‌شود، متفاوت خواهد بود. اما در ادامه فرایند کلی این کار را توضیح می‌دهیم و اطلاعاتی هم درباره هر مرحله ارائه خواهیم داد.

1. طراحی و نقشه‌کشی: در این مرحله محل ورودی منابع شهری، تمام خروجی‌ها، خم‌ها، شیب‌ها و نوع لوله‌ها و اتصالات مورد نیاز در هر بخش مشخص می‌شود.

2. انتخاب نوع لوله و اتصالات: بعد از انتخاب نوع لوله‌ها و اتصالات مورد نیاز، باید آن را از منبع معتبری خریداری کنید که محصول باکیفیتی به شما تحویل می‌دهد.

3. اجرای نقشه: بعد از آماده شدن محصولات مورد نیاز، مراحل اجرایی لوله‌کشی آغاز می‌شود. لوله‌های آب گرم، سرد، لوله کشی فاضلاب، شوفاژ و گاز باید در محل درست نصب شوند.

4. تست شبکه لوله‌ها: بعد از پایان کار، لوله‌ها از نظر سلامت و نداشتن نشتی تست می‌شوند.

5. پایان کار: بعد از پایان فرایند، مراحل بعدی ساخت‌وساز مانند بنایی در روش‌های توکار و طراحی نما و دکوراسیون در روش‌های روکار آغاز می‌شود.

انتخاب نوع لوله چه تاثیری در کیفیت لوله کشی ساختمان دارد؟

در حال حاضر متریال بسیار متنوعی برای تولید انواع لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد. فولاد، چدن، مس و پلاستیک‌های فشرده از مهم‌ترین متریال برای تولید این محصولات هستند. در حال حاضر لوله‌های فولادی و پلاستیکی بیشترین کاربرد را در ساختمان‌های مختلف دارند. لوله‌های فولادی در دو نوع درزدار و بدون درز ساخته می‌شوند و انواع مختلفی دارند. به همین دلیل انتخاب نوع آن‌ها اهمیت بسیاری دارد و باید در نقشه تعیین شود که برای هر مسیر لوله به چه نوع محصولی با چه جنسی نیاز است. جنس و نوع این محصولات با توجه به حجم و نوع ماده‌ای که قرار است از آن‌ها عبور کند و جایگاه آن‌ها در ساختمان تعیین می‌شود. اگر محصول درست در جای درست به کار برود، لوله‌کشی ساختمان کیفیت بالایی خواهد داشت و برای مدت طولانی بدون نیاز به تعمیر یا تعویض، نیاز ساکنین ساختمان را برآورده می‌کند.

کدام نوع لوله کشی برای ساختمان مناسب تر است؟

انتخاب روش لوله کشی، به شرایط موجود بستگی دارد. با اینکه اغلب کارشناسان روش توکار و زیر سقفی را توصیه می‌کنند، اما شرایط بعضی از ساختمان‌ها به گونه‌ای است که تنها روش روکار برای آن‌ها کاربردی خواهد بود. به طور کلی، در ساختمان‌های مدرن، سیستم لوله‌کشی به صورت زیر سقفی یا توکار اجرا می‌شود و تنها در محل خروجی‌ها، ممکن است روکار باشد. اما این قاعده برای همه ساختمان‌ها یکسان نیست.

پیش از تصمیم‌گیری در این باره، ساختمان مورد نظرتان را به یک لوله‌کش باتجربه و متخصص نشان بدهید و از او بخواهید بهترین متد را به شما معرفی کند. همچنین اگر فرایند نقشه‌کشی لوله را به یک فرد حرفه‌ای بسپارید، از همان ابتدا مشخص خواهد شد که در کدام بخش‌ها به لوله توکار نیاز دارید و کدام بخش‌ها را باید از مسیر روکار برای لوله کشی استفاده کنید.

تا این بخش از مقاله، توضیحاتی درباره لوله کشی ساختمان و روش‌های اجرای آن ارائه دادیم. نقشه لوله‌های ساختمان را هم می‌توان با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص کشید و هم به صورت دستی این کار را انجام داد. نمونه تصویر نقشه لوله کشی ساختمان را در ادامه قرار می‌دهیم.

ابزار و تجهیزات لازم برای لوله کشی ساختمان

اولین چیزی که برای اجرای این بخش از پروژه ساختمان‌سازی نیاز دارید، لوله و اتصالات آن است. این محصولات انواع مختلفی دارند و لازم است که یک فرد حرفه‌ای و باتجربه برای سفارش آن‌ها اقدام کند، در غیر این صورت ممکن است کسری‌ها، در حین اجرای پروژه به چشم بیایند و لوله‌کش‌ها مجبور شوند برای تأمین وسایل مورد نیاز، کار را متوقف کنند. بعد از تأمین محصولات اولیه مورد نیاز، باید تجهیزات لوله کشی را فراهم کنید. در ادامه چک لیستی از ابزارهای مورد نیاز برای این کار را ارائه داده‌ایم تا چیزی را فراموش نکنید.

• لوله‌بر مشتی و تلسکوپی
• آچار دو سر
• آچار لوله‌گیر
• پلیسه‌گیر لوله
• پد لحیم‌کاری
• اره آهن‌بر معمولی و دندانه‌ریز
• انواع تراز بزرگ، متوسط، کوچک و آهن‌ربایی
• آچار آلن
• گاز انبر
• دم‌باریک
• لوله خم‌کن
• لوله باز کن و تجهیزات جانبی
• چراغ جوشکاری گازی
• آچار هواگیری رادیاتور
• اره برقی لوله‌کشی
• خمیر اپوکسی
• انواع پیچ‌گوشتی

لوله کشی باکیفیت، طول عمر بیشتر لوله‌های ساختمانی

لوله کشی ساختمان یکی از مهم‌ترین مراحل عملیات ساختمان‌سازی است که باید از همان‌ گام‌های ابتدایی نقشه‌کشی به صورت دقیق انجام شود. با یک نقشه درست، انتخاب لوله‌ها و اتصالات باکیفیت و اجرای اصولی، شبکه لوله‌های ساختمان مورد نظر شما برای مدت طولانی کاربردی خواهد بود و نیازی به تعمیر نخواهد داشت. ما در گرفت به صورت تخصصی اطلاعاتی درباره قیمت و ویژگی‌های انواع لوله فولادی ارائه می‌دهیم. اگر آنچه برای ساختمان خود نیاز دارید، مقاطع فولادی است، گرفت بهترین راهنمای شما برای انتخاب محصولات مناسب است.