مهار نشدن جریان الکتریکی در بخشهای رسانای سازه، ممکن است خسارات جبرانناپذیری مانند برقگرفتگی یا آتشسوزی به بار بیاورد. به همین دلیل مهندسان ساختمان، از فرایند همبندی برای انتقال اختلاف پتانسیل ایجاد شده بین تأسیسات الکتریکی، بخشهای فلزی و بدنه سازه، به زمین استفاده میکنند. همبندی به روشهای مختلفی انجام میشود و استفاده از میلگرد یکی از متداولترین روشهای آن است. در این مقاله برای شما توضیح میدهیم میلگرد همبندی چیست و همبندی فونداسیون با میلگرد چطور در ساختمان انجام میشود.
همبندی به معنی اتصال تجهیزات الکتریکی و بخشهای فلزی سازه به یکدیگر است تا اختلاف پنانسیل بین آنها را از بین ببرد و از خطرات احتمالی که به دنبال این مسئله ایجاد میشود، پیشگیری کند. برای همبندی به هادی جریان الکتریکی یا همان میلگرد همبندی نیاز است. هادیها معمولا از جنس فلزهایی هستند که مقاومت الکتریکی پایین، رسانایی بالا و سطح مقطع مناسبی داشته باشند. میلگرد یکی از کاربردیترین انواع هادیهاست،
مس، استیل استنلس و فولاد گالوانیزه تولید شده در فرایند نورد گرم، بهترین مواد اولیه برای تولید هادی الکتریکی هستند. در ایران، بخاطر کمتر بودن قیمت آهن و فولاد نسبت به مس یا استیل استنلس، از مقاطع فولادی به عنوان میلگرد همبندی استفاده میکنند.
میلگرد همبندی قابلیت بالایی در تقلیل اثرات الکتریسیته ساکن و افزایش سازگاری اثرات الکترومغناطیسی دارد و ضریب اطمینان تجهیزات حفاظتی را بالا میبرد. یکی از مشخصات اصلی میلگرد همبندی، سایز آن است که با توجه به سطح مقطع هادی اصلی فاز ساختمان انتخاب میشود. برای اتصالات هادیها باید از روش جوشکاری استفاده کرد. بهاینترتیب، حدود 10 سانتیمتر از هر آرماتور روی آرماتور دیگر قرار گرفته و به آن جوش میخورد. این اتصال باید بهگونهای باشد که مقاومت الکتریکی در آن به حداقل برسد.
با اجرای همبندی میتوان از خطراتی مانند برقگرفتگی ساکنین و آتشسوزی پیشگیری کرد و مانع از صدمه دیدن وسایل الکترونیکی ساختمان یا سیستم مخابراتی آن شد. مهندسان معمولاً ساختمانهایی که مقاومت کل سیستم زمین آنها از محدوده مجاز بالاتر رفته است را به روش همبندی ایمنسازی میکنند.
با توجه به گران بودن مس، معمولاً از میلگرد در همبندی استفاده میشود. برای اجرای میلگرد همبندی میتوان از هردو نوع میلگرد ساده و آجدار استفاده کرد. اگرچه نوع و گرید آرماتور (A1, A2, A3, A4) تفاوت چندانی در کاربرد آن ایجاد نمیکند، اما سایز آن تأثیر قابلتوجهی در عملکرد و کارایی همبند دارد. همچنین قیمت میلگرد ساده معمولا مقداری بیشتر از نوع آجدار است. طبق نظر کارشناسان و مهندسان، سایز آرماتور نباید کمتر از 8 باشد. درصورتیکه سطح مقطع 95 میلیمتر یا بیشتر باشد از آرماتورهای ساده یا آجدار سایز 10 برای همبندی استفاده میشود. همچنین روش اتصال هادیها باید به گونهای باشد که کمترین مقاومت الکتریکی را ایجاد کند. میلگردهایی که میخرید، باید قابلیت جوشکاری داشته باشند تا بتوان با استفاده از آنها، شبکه همبندی ایجاد کرد.
نوع همبندی به قطعات فلزی و رسانایی که در سازه به کار میرود و نوع سازه بستگی دارد. آرماتورهای همبندی، به دو دسته تقسیم میشوند:
اجرای همبندی باید کاملاً اصولی و با همکاری متخصصان ماهر حوزه برق انجام شود. برای همبندی میلگرداصولی و هرچه دقیقتر، لازم است مهندس سازه مراحل زیر را قدمبهقدم پیش ببرد:
ترسیم نقشه سیستم همبندی: اولین مرحله برای اجرای اصولی همبندی، تهیه نقشه بهترین مسیرها برای اتصال میلگردهای همبندی است. این نقشه توسط مهندس سازه و متخصص برق و بر روی نقشه ستونها و فونداسیون ترسیم میشود. این نقشه به مهندسان و پیمانکاران کمک میکند تا عملیات همبندی را با دقت هرچه بیشتر پیادهسازی کنند.
پیادهسازی همبندی: پس از ترسیم نقشه، نوبت به عملیاتی ساختن آن میرسد. اجرای همبندی شامل بخشهای مختلف مانند بام، سقف، ستونها و فونداسیون است که هرکدام با توجه به اینکه همبندی پیش از بتنریزی یا بعد از آن انجام شود، متفاوت خواهد بود.
اتصال شبکه همبندی به زمین: همبندی درنهایت باید از سه نقطه به سیستم اتصال زمین وصل شود. با افزایش طبقات ساختمان، تعداد اتصالات نیز بیشتر میشود.
همبندی میلگرد را میتوان قبل یا بعد از مرحله بتنریزی انجام داد. مهندسان سازه معمولاً همبندی را پیش از بتنریزی اجرا میکنند. زیرا در این مقطع زمانی، دسترسی به همه تأسیسات و تجهیزات امکانپذیر است. بهاینترتیب، امکان اتصال هادی به شناژها، ستونها، سقف و بام ساختمان فراهم میشود. برای اجرای همبندی پیش از بتنریزی، لازم است در بخشهای مختلف ساختمان به نکات زیر توجه شود. فرایند کار گذاشتن آرماتورهای همبندی معمولا به ترتیب زیر انجام میشود:
همبندی در فونداسیون: اولین مرحله عملیاتی همبندی همزمان با اجرای فونداسیون است که تمامی ستونهای ساختمان را به هم متصل میکند.
همبندی در ستونها: شبکه همبندی در ستونها موجب اتصال ستونهای خرپشته و موتورخانه، گوشههای ساختمان و یکی از ستونهای راهپله به یکدیگر میشود. این میلگردها باید از طول و عرض ساختمان 20 متر نسبت به هم فاصله داشته باشند.
همبندی در سقف: همبندی باید در سقف تمام بخشهای ساختمان شامل دورتادور آسانسور، ستونها و تیرهای فلزی اطراف سقف، یکی از تیرهای فلزی یا ستونهای بخشهایی که کف آنها آبریزی میشوند مانند حمام، آشپزخانه و... اجرا شود. فاصله استاندارد میلگردهای همبندی از یکدیگر در سقفهای ساختمان 20 متر است.
همبندی در پشتبام ساختمان: در نهایت، شبکه همبند، شامل همه تیرهای فلزی و ستونهای متصلبههم به بخش اتصال سازه به زمین (سیم ارت) متصل میشود تا بارهای ایجاد شده در بخشهای فلزی را به زمین منتقل کند.
همبندی معمولاً پیش از بتنریزی و با استفاده از میلگرد بهعنوان هادی اجرا میشود؛ اما گاهی به دلایلی اجرای همبندی قبل از بتنریزی امکانپذیر نیست. در این شرایط، اجرای همبندی به مرحله بعد از بتنریزی موکول میشود. همبندی در این مرحله کمی متفاوت است و در اجرای آن نمیتوان از آرماتور به عنوان هادی استفاده کرد. بهترین هادی برای این فرآیند سیم مسی بدون روکش با سطح مقطع 6 میلیمتری است.
همبندی فونداسیون با میلگرد باید پیش از بتنریزی انجام شود. که در اسکلتهای بتنی و فلزی با روش متفاوتی انجام میشود. البته همبندی فونداسیون بهتر است با استفاده از سیم مسی اجرا شود. این سیم اگرچه گران است، اما رسانایی الکتریکی بیشتری دارد و احتمال منقطع شدن شبکه همبندی کمتر است.
هرکدام از هادیهایی که برای این فرایند استفاده میشوند، مزایا و معایب خاص خودشان را دارند. به همین دلیل پیمانکاران پروژه باید با مهندسان برق باتجربه در زمینه تجهیزات الکتریکی ساختمان مشورت کنند تا بهترین هادی را انتخاب کنند. مهمترین مزیتهای استفاده از میلگرد همبندی عبارت است از:
معایب استفاده از میلگرد همبندی عبارت است از:
امروزه بسیاری از ساخت بسیاری از ساختمانها از اسکلت بتنی استفاده میشود. این نوع اسکلت حساسیت بسیار بالایی دارد و باید به سیستم حفظت صاعقه مجهز شود. بهاینترتیب، در تمامی طبقات و ستونهای آن باید یک شبکه میلگرد همبندی مشابه فونداسیون پیادهسازی شود. این در حالی است که برای اسکلتهای فلزی نیازی به اجرای شبکه همبندی در تمام طبقات نیست. تنها کافی است در کف پایینترین طبقه شبکهای ایجاد شده و درنهایت، طبق استانداردها در نقاط مناسب به فونداسیون وصل شود.
پیش از خرید میلگرد همبندی، باید با برندهای مختلف این محصولات و قیمت هرکدام از آنها آشنا شوید. همانطور که گفتیم، مقاطع مناسب برای این فرایند میتوانند ساده یا آجدار باشند. سایزهای ۸ و ۱۰ هم بهترین انتخاب برای همبندی سازههای مختلف محسوب میشوند. پس تقریبا میدانید که برای چنین پروهای به چه میلگردی نیاز دارید. ما در سایت گرفت، نرخ روز انواع مقاطع فولادی از بهترین برندهای تولیدکننده را ارائه میدهیم. همچنین نمودار قیمت این محصولات را نیز قرار دادهایم تا در جریان نوسانات آن قرار بگیرید.