عدم کاهش نرخ فولاد در سال آینده

از مهمترین عوامل تاثیرگزار بر قیمت فولاد، نرخ ارز است، با توجه به روند نزولی قیمت نفت و کسری بودجه، به نظر بعضی از اقتصاددان‌ها قیمت ارز صعودی خواهد بود. بخشی از تحلیل گران امیدوار هستند با قرارداد اخیر ایران و عربستان با ضمانت چین تجارت خارجی ایران گسترش یابد و همین مطلب باعث افزایش عرضه ارز در بازار گردد. 

 مساله کسری بودجه که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بودجه پیش‌بینی می‌شود مطلب ساده‌ای نیست و با بستن این قراردادها کسری بودجه به سادگی برطرف نخواهد شد به همین دلیل است که عده‌ای از تحلیل‌گران اقتصادی باور دارند که روند قیمت ارز صعودی خواهد بود بخصوص آنکه تفاوت قیمت نفت صادراتی پیش بینی شده در بودجه با واقعیت بازار فاصله دارد.

هزینه تمام شده فولاد

دومین عامل اصلی تاثیرگذار بر قیمت فولاد هزینه تمام شده آن است که در بودجه قیمت گاز به شدت افزایش یافته، همین‌طور قیمت برق، سوخت و کرایه حمل. با توجه به کسری بودجه و مشکل تامین گاز و عدم سرمایه‌گذاری در بخش برق، بالا رفتن قیمت این عوامل کاملا طبیعی است. در اواخر سال ۱۴۰۱ دولت نرخ بهره را از ۱۸ درصد به ۲۳ درصد افزایش داد. صنعت فولاد در تمام دنیا به علت نیاز شدید سرمایه متکی به سیستم بانکی است. در سال ۱۴۰۱ به علت استقراض دولت از سیستم بانکی، شبکه بانکی کشور با توان وام دهی ضعیفی روبرو شد و همین مطلب روی کارکرد بخش فولاد اثر منفی گذاشت طبعا با کاهش نسبت تولید به ظرفیت تولید، قیمت تمام شده بالا خواهد رفت.

محدودیت انرژی

دو عامل در سال ۱۴۰۱ روی بازار فولاد اثر مشهود گذاشت. دوره اول زمانی بود که در فصل گرما تولیدکنندگان فولاد مواجه با قطعی برق شدند. از آنجا که در طول دهه گذشته سرمایه‌گذاری در بخش برق صورت نگرفته است پیش بینی اکثر دست اندرکاران این است که در سال ۱۴۰۲ قطعی برق جدی‌تر خواهد بود. چنانکه متوسط دمای کشور از خرداد ماه در ۴۰ درجه سانتیگراد باقی بماند وزارت نیرو می‌تواند با مدیریت شبکه مانع قطعی برق گردد در غیراینصورت قطعی برق ناگزیر است.

دومین عامل بیرونی مساله عرضه گاز است. در سال ۱۴۰۱ از آنجا که مصرف گاز از ظرفیت تولید بالاتر رفت، گاز صنایع قطع شد و به همین دلیل تولید آهن اسفنجی که متکی بر عرضه گاز است متوقف گردید. دولت امیدوار به  موجودی های انبارها قبل از قطعی گاز بود تا سطح عرضه فولاد را حفظ کند، اما ادامه سرما و شدت سرما کار را مشکل کرد و همین امر باعث خالی شدن انبارها از موجودی کافی شد. چنانچه مشکل گاز در سال ۱۴۰۲ حل نشود با توجه به افزایش مصرف گاز در فصل سرما عرضه فولاد دوباره با تنگنا روبرو می گردد.

دخالت‌های دولت

در سال گذشته شاهد دخالت‌های دولت در بازار فولاد بودیم. دولت از طریق سامانه‌های مختلف، نقل و انتقال کالا و موجودی آنها و حجم تولید را زیر نظر دارد. اما مدیریت دولت به هیچ وجه با شرایط بازار هماهنگ نیست. سیاست دولت در زمان افزایش قیمت اول سرکوب تقاضاست و دوم فشار بر قیمت. در طول ۸ ماه اول سال ۱۴۰۱ دولت سیاست کاهش قیمت را به شدت دنبال کرد و این روند تا آنجا ادامه یافت که تمام فولادسازان بزرگ با کسری درآمد بیش از ۲۰ درصد در نه ماهه اول سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال قبل مواجه شدند، همین مساله تاثیر منفی روی بازار سهام، نرخ ارز و درآمد دولت داشت . قطع گاز همراه با انتشار آمار درآمدهای منفی فولاد سازان بزرگ باعث شد تا در ۳ ماه آخر سال قیمت آهن رشد دو برابری یابد، البته افزایش قیمت ارز و روند صعودی قیمت در بازار جهانی به این روند به شدت کمک کرد. در اوایل اسفند دوباره دولت با ابطال معاملات شمش و میلگرد و ورق در بورس کالا همین سیاست را در پیش گرفت. اکثر دست اندرکاران اعتقاد دارند از آنجا که مشکل قیمت فولاد به ریشه های سیاست های اقتصادی بر می‌گردد این روش نمی‌تواند موثر باشد بخصوص آنکه دولت به ارزآوری بخش فولاد نیازمند است.   

روابط سیاسی

در هفته‌های آخر اسفند شاهد گسترش روابط سیاسی با همسایگان عرب بودیم. وزیر دارایی عربستان نوید سرمایه‌گذاری‌های این کشور در ایران را داد چنانچه سرمایه‌های کشورهای عربی که به لطف افزایش قیمت و صادرات نفت، قدرت جذب آن را ندارند به ایران سرازیر شود محققا اول از همه بخش ساختمان و به دنبال آن راه از آن متاثر خواهد شد در نتیجه تقاضا و قیمت فولاد روند صعودی خواهد گرفت.

برآیند افزایش قیمت فولاد در بازار جهانی، تقاضای آن و همینطور مسایل ساختاری نوید کاهش قیمت در سال آینده را نمی‌دهد مگر آنکه اول رکود جهانی، تقاضای صادراتی آن را کاهش دهد و دوم گسترش روابط سیاسی باعث تغییرات در مدیریت اقتصادی کشور گردد.