راز چالاکی صنعت فولاد

مدیرعامل شرکت مادکوش گفت: 

به نظر می‌رسد که عرضه زنجیره فولاد در بورس کالای ایران چندان کارساز نبوده و تا حدودی منجر به بهم‌ریختگی ساختار تعیین قیمت‌ها شده است. به منظور رفع ساختار شکل‌ گرفته فعلی و خروج از بحران‌ها در صنایع فولادی کشور، اصلاح و بازنگری کل زنجیره فولاد می‌تواند راهکاری مناسب‌تر باشد.

محمد فخرآبادی در گفت‌وگو با خبرنگاران، در خصوص شرایط و موانع حاکم در صنعت فولاد کشور، بیان کرد: 

ایران از ظرفیت‌های بالایی برای توسعه صنایع معدنی و فلزی برخوردار و همین امر در سال‌های اخیر عامل مهمی در دستیابی به پیشرفت‌های چشمگیر در این حوزه بوده است. در شرایط فعلی و در حالی که تعداد واحدهای صنعتی کشور به خصوص در زنجیره فولاد افزایش یافته‌اند، وجود چالش‌های مختلف به‌ ویژه در حوزه مقررات‌گذاری و سیاست‌گذاری موجب شده است که در روند فعالیت این واحدها اختلال ایجاد شود و چنان‌که باید از پتانسیل‌های صنایع معدنی و فلزی کشور استفاده نشود.

وی اضافه کرد: از جمله این موارد می‌توان به مشکلات زیرساختی در حوزه انرژی، دسترسی نداشتن به تکنولوژی‌های روز دنیا و توازن نداشتن زنجیره ارزش اشاره کرد. در این بخش، گاهی نظرهای غیرکارشناسانه در حوزه قیمت‌گذاری محصولات صنایع معدنی و فلزی همچون تعیین قیمت میلگرد، تیرآهن و… همچنین مباحث صادراتی نیز یک چالش مهم تلقی می‌شود. تامین مواد اولیه، قیمت‌گذاری‌ها، نحوه عرضه در بازارهای داخلی و قوانین پیچیده صادراتی که عرصه را برای نقش‌آفرینی بسیاری از واحدهای صنعتی تنگ کرده‌اند، مشکلاتی را برای صنعتگران ایجاد می‌کنند که هر کدام می‌توانند به زنجیره تامین آسیب بزنند و منجر به بروز تنش و نابسامانی در واحدهای صنعتی کشور شوند.

راهکاری برای ثبات زنجیره

مدیرعامل شرکت مادکوش عنوان کرد: 

قیمت‌گذاری‌های غیرکارشناسانه محصولات، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در زنجیره فولاد کشور به شمار می‌آید. این قیمت‌گذاری را گاهی افرادی انجام می‌دهند که کمتر در این حوزه به صورت مستقیم فعالیت می‌کنند. این شیوه قیمت‌گذاری زنجیره تامین و تولید را دچار اختلالات فراوانی می‌کند که در برخی از موارد، این اختلالات جبران‌ناپذیرند. امروزه در زنجیره صنعت و معدن حتی وضعیت یک روز بعد را نمی‌توان پیش‌بینی کرد و در شرایطی که برخی از معادلات اقتصادی در دنیا هم دستخوش نوسان شده‌اند، در هیچ کشوری چالش قیمت‌گذاری دستوری مانع فعالیت زنجیره فولاد نیست. با این حال، متاسفانه شیوه دستوری تعیین قیمت‌ها در صنایع فولادی کشور اجرا می‌شود و به‌ جرئت می‌توان گفت که بدون هماهنگی و وجود قیمت‌گذاری منطقی، زنجیره تامین به ثبات نخواهد رسید.

فخرآبادی در ادامه به اهمیت بازارهای صادراتی اشاره کرد و گفت: به طور کلی، شرکت‌ها و واحدهای تولیدی تکیه بر بازار داخلی و صادراتی دارند و برای ایجاد واحدهای صنعتی در منطقه‌ای خاص از کشور، این امر اساس مطالعات اقتصادی و مبنای صادرات تعریف می‌شود. زمانی‌ که پروژه به مرحله بهره‌برداری و تولید می‌رسد، وجود برخی قوانین دست‌ و پا گیر می‌تواند فعالیت واحد صنعتی را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، محصولات یک واحد صنعتی ابتدا در بورس کالا عرضه می‌شوند. اگر این محصولات در بازار داخلی به فروش نرسند، فرایند انجام امور صادراتی آن زمان‌بر و طولانی است که در نهایت می‌تواند منجر به تعطیلی واحد صنعتی شود. روشن است که تعطیلی یک واحد صنعتی و تبعات اجتماعی ناشی از آن، آرامش و شرایط جاری و نرمال کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد. این امر به‌ ویژه در استان‌هایی که نرخ بیکاری بالایی دارند، تاثیرات مخرب بیشتر و عمیق‌تری به همراه خواهد داشت. در شرایط فعلی اقتصاد کشور، به نظر می‌رسد که در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی برای واحدهای صنعتی ضروری است و باید به این مقوله توجه بیشتری شود.

وی اذعان کرد: عدم فروش محصولات یک واحد تولیدی با نرخ‌های نامتوازن مواد اولیه به دلیل نبود سرمایه در گردش، به سرعت خط تولید را متوقف می‌کند. سرمایه در گردش مانند خون در رگ‌های هر بنگاه‌ اقتصادی است و برای تولیدکنندگان بسیار اهمیت دارد. در واقع، سرمایه در گردش بیشترین تاثیر را بر میزان تولیدات و سودآوری دارد و از اصول اولیه تولید به شمار می‌آید. با این حال، به این مقوله مهم در واحدهای صنعتی کمتر توجه می‌شود و هر ساله موانع جدیدی بر سر راه تولید قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد که برای گذر از چالش‌های فعلی در حوزه صنعت فولاد و به طور کلی در تمامی مسائل حیاتی کشور، باید با مجموعه کارشناسان تلاشگر فعال در همان حوزه مشورت بیشتری شود. این امر نه تنها آثار مفیدی برای صنعت دارد بلکه موجب می‌شود که آسیب کمتری به صنایع کشور وارد شود.

عدم تناسب در قیمت‌گذاری‌ها

مدیرعامل شرکت مادکوش ضمن تاکید بر اهمیت سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد کشور، مطرح کرد: در سال‌های اخیر، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها در زنجیره فولاد کشور را بخش خصوصی انجام داده است اما هم‌اکنون این بخش با بحران‌هایی دست‌ به‌ گریبان است که خود در ایجاد آن‌ها هیچ نقشی نداشته است. در سال‌های گذشته، قیمت محصولات زنجیره فولاد کشور، مانند قیمت پروفیل، به صورت دستوری تعیین می‌شد که این امر مشکلات فراوانی را در تامین مواد اولیه برای حلقه‌های زنجیره فولاد به خصوص حلقه‌های ابتدایی ایجاد می‌کرد.

فخرآبادی در همین راستا ادامه داد: به منظور رفع مشکلات در این حوزه، تصمیم گرفته شد که محصولات زنجیره فولاد در بورس کالای کشور عرضه شوند تا کشف قیمت محصولات به طور شفاف‌تری صورت گیرد. با این حال، به نظر می‌رسد که این شیوه عرضه محصول نیز برای زنجیره فولاد چندان ثمربخش نبوده است. معاملات در بورس کالا در برخی از موارد، موجب شده است که تناسب چندانی میان قیمت محصول و ماده اولیه وجود نداشته باشد و اغلب محصولات با قیمتی کمتر از مواد اولیه در بورس عرضه شوند. این مسئله حتما به ضرر تولیدکنندگان خواهد بود.

وی با اشاره به عرضه مواد اولیه در بورس کالای ایران، اظهار داشت: بورس کالا، محلی برای عرضه محصولات با قیمتی به نفع تولیدکنندگان است. محصول با قیمت تعیین‌ شده می‌تواند به فروش برسد یا نرسد. با این حال، چنانچه پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، تعیین قیمت را افرادی انجام می‌دهند که کمتر به صورت مستقیم در فضای صنعتی کشور فعالیت دارند و به صورت ملموس با چالش‌ها و مشکلات صنایع فولادی روبه‌رو نمی‌شوند. همین امر موجب می‌شود که به طور کلی، تعیین قیمت روند چندان منطقی و مناسبی نداشته باشد. این امر برای زنجیره فولاد کشور، حاصلی جز انجام معاملات خارج از بورس و برگشت به دوران قبل نخواهد داشت.

مدیرعامل شرکت مادکوش در پایان یادآور شد: 

به طور کلی، به منظور سودآوری واحدهای تولیدی، حفظ حداقل فاصله قیمتی میان مواد اولیه و محصول در هر بخش از زنجیره ارزش به‌ ویژه زنجیره فولاد ضروری است. با این حال، به نظر می‌رسد که عرضه زنجیره در بورس کالای کشور برای حفظ این روند چندان کارساز نبوده و تا حدودی منجر به برهم زدن ساختار تعیین قیمت‌ آهن آلات شده است. به منظور رفع ساختار شکل‌ گرفته فعلی و خروج از بحران‌ها در صنایع فولادی کشور، اصلاح و بازنگری کل زنجیره فولاد می‌تواند راهکاری مناسب‌تر باشد.