احتمال سقوط قیمت فولاد ایران با رشد بی‌رویه تولید

طبق آمار جهانی فولاد، تولید مقاطع فولادی در ایران به رغم کاهش در بازار های جهانی، رشد 10 درصدی داشته است؛ اما چرا در روزهای رکود جهانی، تولید در ایران رونق دارد؟ تجارت‌نیوز در این زمینه گفتگویی با رضا شهرستانی، فعال صنعت فولاد، انجام داده است که در ادامه‌ می‌خوانید.

 آماری که انجمن جهانی فولاد منتشر کرد نشان می‌دهد ایران در جایگاه دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد در ۹ماهه سال ۲۰۲۲ قرار گرفته است. ایران با حدود ۱۰ درصد رشد تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته در زمینه تولید فولاد، توانست تولید خود را به بیش از ۲۲ میلیون‌ تن برساند. این جهش تولیدی در حالی اتفاق افتاده که کشورهای چین، ژاپن، امریکا، روسیه، کره جنوبی، آلمان، ترکیه و برزیل در رتبه‌های یک تا ۹ فهرست برترین تولیدکنندگان فولاد دنیا این بازه زمانی را با کاهش تولید سپری کرده‌اند.

چرا ایران برخلاف تولیدکننده‌های بزرگ فولاد جهان رویه افزایش تولید را در سال جاری میلادی پیش گرفته است؟

این موضوع بیشتر ریشه در عقب‌ماندگی تولید در سال‌های گذشته دارد. ایران حتی با این حجم از تولید هم از چشم‌انداز ۱۴۰۴ و رسیدن به تولید ۵۰ میلیون تن فولاد در آن سال عقب است. تولید ایران در سال جاری باید به ۳۸ میلیون تن می‌رسید که از ۳۰ میلیون تن فراتر نمی‌رود.

تولیدی که با فروش همراه نباشد چه ثمره‌ای دارد؟  

این‌طور نیست که فروشی وجود نداشته باشد. فروش انجام شد، اما متاسفانه با سیاست‌های نادرست دولت ازجمله تعرفه‌هایی که یک شبه بر صادرات وضع شده کل صادرات دچار اختلال شد و روس‌ها جای ایران را در بازار فولاد گرفتند. اکنون بیش از ۱۵ درصد از مقاصد صادراتی را از دست داده‌ایم و قیمت میلگرد و تیرآهن افزایش یافته است.

پس این حجم از تولید به کجا می‌رود؟

به انبارها؛ انبار واحدهای تولیدی انواع محصولات فولادی در حال پر شدن است و این اتفاق تعادل عرضه و تقاضا را بر هم می‌زند. به طور مثال امسال تاکنون ۴۰ میلیون تن گندله تولید شده و قرار است ظرفیت تولید در سال آینده به ۱۰۰ میلیون تن برسد. در حالی که نیاز کشور به ۵۰ میلیون تن گندله است، بنابراین امروز با تولید بی‌رویه در محصولات زنجیره فولاد رو‌به‌رو هستیم که یا انبار شرکت‌ها را پر می‌کند و یا تاجران به امید اینکه با افزایش قیمت بتوانند کالای خود را بفروشند و به سود برسند آن را از تولیدکنندگان می‌خرند. ادامه این رویه به تعطیلی واحدهای تولید و یا به حداقل رساندن تولید آنها منتهی می‌شود. موضوعی که نهایتاً به نفع دلالان تمام می‌شود.

به نظر شما ترسیم چشم‌انداز ۵۰ میلیون تن فولاد خام در افق ۱۴۰۴ اشتباه بوده است؟

خیر، اشکال در مدل مدیریت دولت و مانعی است که بر سر راه صادرات با اعمال تعرفه ایجاد کرد و با این کار بازارهای صادراتی که در اختیار فولادسازان بود را از آنها گرفت. برنامه‌ریزی صنعت فولاد برای سال گذشته مصرف داخلی نیمی از تولید و صدور نیمی دیگر بود و همچنین صدور ۵۵ درصد تولید و مصرف داخلی ۴۵درصد آن در سال جاری، اما با اعمال تعرفه بر صادرات این هدف محقق نشد؛ این مسایل باعث شد تا قیمت تیرآهن در بازار دچار نوسان شود.

چرا با وضع تعرفه‌ها تولیدکنندگان تولید را کم نکردند؟

زیرا زیرساخت‌ها برای رسیدن به چشم‌انداز ۵۰میلیون تن در افق ۱۴۰۴ ایجاد شده و تولیدکنندگان به‌ویژه شرکت‌های خصولتی که ۸۰ درصد از واحدهای فولادی کشور را دربرمی‌گیرند کاری به این ندارند که وضعیت بازار چگونه است و تنها به صورت دستوری تولید را با توجه به ظرفیتی که ایجاد کرده‌اند باید بالا ببرند.

آیا این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک مازاد عرضه رو‌به‌رو و مجبور شویم و تولیدات را با قیمتی پایین‌تر از نرخ واقعی بفروشیم؟

۱۰۰ درصد این اتفاق می‌افتد و قیمت آهن آلات بشدت سقوط خواهند کرد.