بهطورحتم تاکنون، در کنار ساختمانها یا سازههای نیمهساز، نخالهها یا ضایعات فلزی را مشاهده نمودهاید که شاید در نگاه اول بسیار بیارزش بهنظر برسند. اما این ضایعات دارای بازار بسیار پررونقی هستند که بر روی نوسانات قیمت آهنآلات تأثیر بسیار زیادی دارند. با بررسی رابطه قیمت این ضایعات با آهنآلات مختلف و همچنین شناخت فاکتورهای اثرگذار در این زمینه، همراه ما باشید.
بهطورکلی، هر قطعه فلزی که پس از مصرف، کاربرد یا شکل اولیه خود را از دست بدهد بهعنوان ضایعات آهن یا قراضه آهن شناخته میشود.
ضایعات آهن، جهت بازگشت به چرخه تولید احتیاج به بازیافت دارند؛ یکی از شاخصههای مطلوب آهن، توانایی بازیافت مجدد این فلز پرکاربرد است. بازیافت فلزات هم از بعد اقتصادی و هم از لحاظ زیست محیطی بسیار مهم و ارزشمند است. ضایعات، عمدتاً از منابعی چون کارخانههای تولیدی، خودروهای فرسوده، قوطیها و لولههای مصرفی، شیرآلات و قطعات لوازم خانگی تأمین میشوند.
قراضه بازیافت شده را باید در کنار سنگ آهن، یکی از مواد اولیه در تولید شمشهای فولادی دانست، بهطوریکه در کورههای قوس الکتریکی، در حدود ۱۰ درصد و در کورههای القایی تا ۵۰ درصد از مواد اولیه تولید شمش، بیلت و اسلبهای فولادی را ضایعات آهنی تشکیل میدهند. با این تفاسیر، هرگونه تغییر در قیمت قراضههای آهنی میتواند باعث نوسان در بهای مقاطع فولادی مانند قیمت پروفیل شود.
همانند دیگر محصولات فولادی، عوامل زیادی بهصورت مستقیم و غیرمستقیم بر ارزش نهایی ضایعات تأثيرگذار هستند. در ادامه با سه پارامتر تاثیرگذار بر بهای ضایعات آشنا میشویم:
میزان عرضه و تقاضای این محصولات در بازارهای داخلی و جهانی، یکی از مهمترین پارامترها در این زمینه هستند. مثلاً با رکود بازار مسکن و کاهش میزان ساختوساز، تقاضا برای خرید آنها کاهش یافته و به همان میزان باعث پایین آمدن قیمت ضایعات میشود و بالعکس.
نوسانات نرخ جهانی فولاد نیز از دیگر علل اثرگذار در این عرصه بوده که تأثیر مستقیمی بر تغییرات قیمت قراضههای آهنی دارد.
سومین پارامتر مؤثر در این رابطه را میتوان به سیاستهای داخلی و خارجی یک کشور مرتبط دانست. تحریمهای اقتصادی و تأثيرات مخرب آن بر نرخ ارز در سالهای اخیر در کشور ما، مثال مناسبی در این زمینه است؛ همچنین وضع مصوبات داخلی جهت واردات و صادرات این محصولات، میتواند اثربخشی زیادی در نوسانات بازار ضایعات آهنی داشته باشد.
همانطورکه ذکر شد، میتوان از ضایعات پس از بازیافت مجدد بهعنوان ماده اولیه شمش آهن استفاده نمود. همچنین در تولید اسلب و بیلتهای فولادی نیز از قراضه آهنی استفاده میشود. در کارخانههای تولیدکننده مقاطع مختلف فولادی از قبیل: میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و... در پروسه تولید این محصولات عمدتاً از شمش فولادی و یا گاهاً اسلب و بیلتها استفاده میشود. پس واضح است که نوسانات بهای ضایعات بهطور مستقیم میتواند بر قیمت تمامشده تولید تمامی مقاطع فولادی، تأثیرگذار باشد و ارزشگذاری این محصولات را تحتالشعاع قرار دهد.
لازم به ذکر است که در چند سال اخیر بالارفتن نرخ دلار در داخل کشور، به عنوان مهمترین و اصلیترین مولفه مؤثر بر قیمت محصولات فلزی شناخته میشود که تقریباً تأثیرگذاری بقیه فاکتورها را بی اثر نمودهاست؛ بهشکلی که حتی پس از سقوط ارزش جهانی فولاد، کاهش چشمگیری را در بازار داخلی کشور شاهد نبودهایم. با اینحال تغییرات بهای قراضه آهن در صورت نرمال بودن بازار، نقش مهمی را در تعیین ارزش مقاطع فلزی بازی میکند.
سخن پایانی
در این مقاله با مفهوم اصلی قراضه یا ضایعات آهنی و ارزش بالای بازیافت آهن آلات آشنا شدیم. علاقمندان در این زمینه میتوانند در وبسایت مجموعه گرفت، به بررسی جوانب مختلف ضایعات آهنی و مقالات مربوط به آنها، دسترسی داشته و تغییرات قیمت روزانه این محصول از فروشندگان مختلف بازار را پیگیری نمایند.