بررسی دلایل خارج شدن ایران از بازار صادراتی فولاد

بعد از شروع جنگ روسیه و اوکراین تمامی فعالان بازارآهن انتظار داشتند که ایران با قدرت بیشتری صادرات فولاد را ادامه دهد، اما با پیشروی جنگ و به وجود آمدن عوارض صادراتی ایران حتی بازار قبل خود را نیز از دست داد. در حال حاضر روسیه و چین شروع به دامپینگ در این بازار کرده‌اند. سوال این است که آیا ایران نیز می‌تواند با رویکرد دامپینگ بخشی از بازار صادرات فولاد را مجدد به دست بیاورد؟

سیاست دولت مبنی بر افزایش عوارض صادرات فولاد باعث از دست رفتن بازارهای صادراتی ایران شد. درست در آغاز جنگ روسیه و اوکراین که ایران می‌توانست خلأ اوکراین در بازار فولاد را پر کند، دولت ایران برای صادرات فولاد عوارض وضع کرد.

پس‌ از چند ماه روسیه و چین فولاد را دامپینگ کردند. سپس ترکیه و هند وارد این رقابت شدند. روسیه بسیاری از بازارهای ایران و حتی قسمتی از بازارهای داخلی ما را تصاحب کرد. اکنون با توجه به دامپینگ کشورهای رقیب و فقدان بازار برای تولیدکنندگان فولاد، مزیت صادرات برای تولیدکنندگان ایرانی صفر است.

عامل اصلی افت بازار صادرات فولاد سیاست‌گذاری‌ اشتباه بوده است

بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران گفت: 

در مقطعی از سال دولت جلوی صادرات فولاد را گرفت. این در زمانی بود که جنگ روسیه و اوکراین آغاز شد. در حالی که ایران می‌توانست سهم اوکراین را هم در بازار بگیرد. اما تصمیم دولت شرایطی را ایجاد کرد که دیگران جای ما را گرفتند. آن شرایط از دست رفت و اکنون چین و روسیه فولاد را دامپینگ کرده‌اند..

او ادامه داد: همین مساله باعث شد که مزیت صادرات برای تولیدکنندگان فولاد ایران به صفر برسد. اگر دولت از تشکل‌های صنفی در سیاست‌گذاری‌هایش استفاده کند، کمتر شاهد این اتفاق‌ها خواهیم بود. اما وقتی یک بازاری را از دست می‌دهیم به دست آوردن آن کار سختی است. بازارسازی زمان بسیار زیادی می‌برد.
شرایط برای صادرات فولاد بسیار سخت شده است.

شمامی‌توانید برای مشاهده تغییرات نرخ آهن‌الات مانند قیمت تیرآهن، نبشی، پروفیل و … بعد از خارج شدن ایران از بازار صادرات فولاد می‌توانید به گرفت مراجعه کنید.

شکوری ضمن بیان این موضوع که هر قدر دولت کمتر در راه صادرات فولاد مانع ایجاد کند، ما مشکلات کمتری پیدا می‌کنیم، اشاره کرد: 

وقتی دولت بورس را ابزار فروش فولاد کرده است، وقتی همه کالای خود را در بازار بورس عرضه می‌کنند و تنها مازاد نیاز داخل را صادر می‌کنند، دیگر تعیین کردن عوارض و ایجاد کردن مانع بی‌معناست. این کار باعث می‌شود که فولادساز بازارش را از دست بدهد. از جمله محصولات فولادی که بازار آن ضربه شدیدی از این اتفاق خورد میلگرد بود؛ قیمت میلگرد بعد از خارج شدن ایران از بازار صادرات فولاد به شدت افت داشته است.

رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران ضمن تاکید بر اینکه در حال حاضر شرایط برای فولادسازان بسیار سخت است، گفت: فولادساز نمی‌تواند کارخانه خود را متوقف کند. در این صورت کارخانه تعطیل می‌شود و کشور و تولیدکننده متحمل خسارت می‌شوند. طبیعتا باید بر قیمت تمام‌شده محصول خود کار کند. آن را کاهش بدهد. هم باید به بازارهایی وارد شود که بکر هستند. نهایتا باید مشتری جدید برای محصول خود پیدا کند.

بررسی توانایی ایران برای استفاده از دامپینگ

وی ادامه داد: تاثیر سیاست غلط دولت این بود که کارخانه‌ها بازار خود را از دست دادند. از سوی دیگر روسیه به خاطر تحریم‌هایی که شد، محصول خود را پایین‌تر از نرخ جهانی می‌فروشد. اکنون فولاساز نمی‌تواند در این رقابت پیروز شود. نهایتا تولیدکننده می‌تواند سود خود را کاهش دهد. اما معنای دامپینگ این است که روسیه زیر نرخ تمام‌شده فولاد می‌‌فروشد.

شکوری در پایان یادآور شد:

روسیه می‌خواهد ارز به دست بیاورد. آن‌ها با دامپینگ رقبا را از بازار خارج می‌کنند، وقتی رقبا از بازار خارج شدند، قیمت‌ها را بالا می‌برند. بنابراین هم زیان گذشته را جبران می‌کنند و هم سود می‌برند. در بازاری باقی می‌مانند که هیچ رقیبی وجود ندارد.

گفتنی است که در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ ستاد تنظیم تصویب کرد که صادرات فلزی و معدنی از جمله صادرات فولاد ضمن دریافت عوارض امکان‌پذیر است. اجرای این مصوبه در ۲۰ فروردین سال جاری یعنی کمتر از دو ماه با ابلاغ بخشنامه مربوطه آغاز شد.

طبق قانون می‌بایستی حداقل سه ماه از وضع عوارض صادراتی گذشته باشد تا دولت بتواند امکان اجرای آن را فراهم کند. گفتنی است که در اوایل اجرای بخشنامه، عوارض توسط فعالان صنفی این حوزه گوشزد شد.