اخیرا شاهد روند نزولی قیمت آهنآلات و معترض شدن عده زیادی از تولیدکنندگان فولاد ایران بودهایم. در پی این جریانات، وزارت صمت در پی تنظیم مجدد بازار و جلوگیری از ضرر تولیدکنندگان فولاد است. نخستین روز هفته با تدوام ریزش قیمت روز آهن آلات در غالب مبادی فروش همراه بود و در بسیاری از حوزهها نیز قیمتها ثبات داشتند، اما در عین حال بازار به شدت ساکت و صامت بود و عملا معاملهای صورت نمیگرفت.
بازار ارز نیز از ابتدای روز با عقبگرد جزئی از کانال ۳۲ هزار تومانی همراه بود، به صورتی که پایان روز گذشته قیمت دلار در بازار آزاد حدود ۳۱ هزار و ۷۵۰ تومان به فروش رسید. با توجه به اوضاع فعلی جامعه بعید به نظر میرسد که در آیندهای نزدیک شاهد کاهش نرخ ارز باشیم.
روند کاهشی قیمت اهن که از هفته گذشته آغاز شد بهظاهر در هفته جاری نیز ادامهدار خواهد بود کما اینکه دیروز نیز شاهد افت قیمت اکثر محصولات فولادی بودیم، اما این روند به افزایش خرید منجر نشد و تقریبا با رکود تقاضا مواجه هستیم.
برای نمونه قیمت روز میلگرد آجدار از ۱۰۰ الی ۶۰۰ تومان در بسیاری از شرکتها ریزش داشت، برخی نیز تغییر قیمت نداشتند. کف نرخ میلگرد روز گذشته حدود ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان بود که در کارخانه جهان فولاد غرب اتفاق افتاد، قیمت میلگرد کارخانه ابرکوه نیز بین ۱۷ هزار و ۴۵۰ الی ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام شد، اما غالب شرکتهای نبشی و ناودانی قیمت محصولات خود را ثابت اعلام کردند.
در بخش تیرآهن نیز تقریبا قیمتها با ثبات همراه بود به طوری که در بخش کیلوفروشی کلیه شرکتها ثابت بودند و تیرآهن شاخهای نیز به همین ترتیب بود و جز کاهش مختصر در یک شرکت، سایر مبادی فروش تغییر قیمت نداشتند، همچنین قیمت روز پروفیل و انواع لولههای صنعتی، گازی، داربستی و ... نیز در کنار کاهش ۱۰۰ الی ۲۰۰ تومانی در بخشی از شرکتها در سایر مبادی فروش ثابت و بدون تغییر بود. انواع ورقها نیز به همین ترتیب عرضه شدند به طوری که قیمت ورق سیاه ۱۰۰ الی ۳۰۰ تومان کاهش داشت و نرخ روز ورق گالوانیزه، رنگی و روغنی هم با کاهش ۱۰۰ الی ۲۰۰ تومانی اعلام شدند.
شایان ذکر است بورس کالای روز گذشته نیز مانند بازار آزاد رونق چندانی نداشت و فقط ۱۴ درصد از محصولات عرضه شده مورد معامله قرار گرفتند. به عبارتی رکود تقاضا نه تنها در بازار آزاد که در بورس کالا نیز مشهود است.
عوامل متعددی در ایجاد شرایط فعلی دخیل است که هریک از این فاکتورها نیز درجه اهمیت متفاوتی دارد، یکی از این عوامل تغییر نرخ مبنای دلار قیمت فولاد از نیما به سنا یا دلار بازار آزاد است. مورد بعدی که تورم ادامهدار و رشد روزافزون آن است که در کنار چاپ پول و رشد نقدینگی به افزایش چندین برابری قیمتها در بازار منجر شده است، گفتنی است طبق آخرین برآوردها تورم ایران درحال حاضر بیش از ۵۰ درصد است.
عامل دیگری که میتوان به آن اشاره کرد سرنوشت نامشخص مذاکرات برجام است، اگرچه با کشدار شدن آن دیگر چندان در اقتصاد ایران اثرگذار نیست. مورد مهم دیگری که به شدت بازار داخلی را تحت تأثیر قرار میدهد کاهش روزانه نرخ شمش CIS است که به کاهش نرخ شمش صادراتی ایران منجر شده است. عواملی که بیان شد از جمله پارامترهایی است که هر یک با درجه اولویت متفاوتی بازار آهن را تحت تأثیر قرار میدهد.
کاهش قیمتهای جهانی اگرچه به کاهش قیمت آهن آلات در بازار داخلی منجر میشود اما نکته قابل توجه این است که کاهش نرخ محصولات صادراتی ایران به زیر ۵۰۰ دلار در هر تن، به زیان تولیدکنندگان است و عملا هزینه تولید و سود آن سربهسر خواهد بود. از مواردی که به ایجاد شرایط فعلی منجر شده است زیرفروشی محصولات فولادی روسیه و از دست رفتن بازارهای هدف صادراتی ایران است.
اما پر واضح است که ادامه این روند چندان امکانپذیر نیست به همین جهت وزارت صمت در صدد اجرای برخی سیاستها برای جلوگیری از زیانده شدن تولیدکنندگان است. در همین زمینه امیر صباغ مدیر توسعه سرمایهگذاری ایمیدرو از پنج راهحل پیشنهادی برای تنظیم بازار آهن و فولاد در شرایط فعلی خبر داد که امکان دارد در دو هفته آتی به تصویب برسد.
شنیدهها حاکی از آن است که احتمال دارد فرمول قیمتگذاری در بورس کالا تغییر کند به طوری که قرار است به جای ارز نیمایی، از دلار سنا یا دلار بازار آزاد استفاده شود.
موارد بعدی پیشنهاد شده عدم اجرای کاهش ۳ درصدی هفتگی در برخی کالاها، لغو لزوم عرضه برخی محصولات فولادی در بورس کالا و اصلاح نرخ ارز نیما است که پس از بررسیها و مذاکرات در نهایت به کمیته مدیریت بازار ارائه خواهد شد.
صباغ در پایان اظهار کرد:
در شرایط فعلی انتظار میرود همانطور که دولت از انتقال نوسانات افزایشی جهانی به بازار داخلی ممانعت میکند از انتقال نوسانات کاهشی که به ضرر تولیدکنندگان خواهد بود نیز ممانعت کند.
در نشست خبری که روز گذشته برگزار شد رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره تأثیر نرخ ارز در بازارهای ایران اظهار کرد: نرخ ارز در سه مورد قیمتهای بازار داخلی ایران را تحت تأثیر قرار میدهد که گاهی به افزایش قیمتها منجر میشود.
وی در ادامه بیان کرد:
یکی از مواردی که نرخ ارز را به قیمتهای داخلی متصل میکند واردات مواد اولیه است، به این صورت که با افزایش نرخ ارز، نرخ محصول واردشده نیز افزایش مییابد. مورد بعدی که میتوان به آن اشاره کرد انتظارات تورمی است، به این صورت که با افزایش نرخ ارز مردم از ترس بیارزش شدن پول خود به خرید کالاهای سرمایهای روی میآورند، بنابراین تولیدکنندگان نیز نرخ محصولات تولیدی خود را بالا میبرند در نتیجه موجی از گرانیها در کشور راه میافتد.
فاطمیامین افزود: در تشریح مورد سوم میتوان گفت که ما با برخی مصوبات، نرخ برخی محصولات را به قیمت ارز وابسته کردهایم به همین دلیل وقوع جریاناتی مانند جنگ روسیه و اوکراین که افزایش نرخ جهانی را در پی دارد، به افزایش قیمت مواد اولیه در بازار داخل منجر خواهد شد. به همین سبب در صدد هستیم اثر عامل سوم در اقتصاد را از میان برداریم اگرچه درحال حاضر نیز بازار فولاد از نرخ دلار پیروی نمیکند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه افزود :
برای توضیح مورد سوم باید گفت که ما قیمت گذاری برخی از محصولات را قیمت ارز وابسته کردیم و اخیرا در پی جنگ روسیه و اوکراین با بالا رفتن نرخ دلار شاهد روند صعودی افزایش قیمتها در بازار فولاد نیز بودیم. به همین خاطر تلاش میکنیم تا این اثر را کم و یا در صورت امکان حذف کنیم؛ و همانطور که شاهد هستید برای نرخ گذاری اکثر محصولات فولادی در بازارآهن دیگر از قیمت دلار پیروی نمیشود.