علت شوره زدن ورق گالوانیزه و نحوه رفع آن

ورق‌های گالوانیزه، کاربردهای بسیاری در صنعت دارند و با روش نورد تولید می‌شوند؛ کارخانه‌ها برای افزایش مقاومت این ورق‌ها از یک لایه محافظ از جنس فلز روی (Zn) به‌عنوان روکش استفاده می‌کنند. شوره زدن ورق گالوانیزه، روی این لایه پوششی تأثیر می‌گذارد و مقاومت آن را کاهش می‌دهد. در این مقاله علت ایجاد، معایب و راه‌های پیشگیری از این مشکل را بررسی می‌کنیم.

معایب ایجاد شوره ورق گالوانیزه چیست؟

شوره سفید به‌مرور زمان لایه پوششی ورق گالوانیزه را از بین می‌برد و به‌همین‌دلیل مقاومت محصول کاهش پیدا می‌کند. در ادامه به مشکلاتی که در اثر شوره ایجاد می‌شود، اشاره می‌کنیم:

• خوردگی ورق گالوانیزه
• شکستن ورق
• جلوگیری از خشک شدن قطرات آبی که روی ورق می‌ریزد و زنگ زدن آن بخاطر ماندگاری طولانی مدت رطوبت روی سطح

این عوامل باعث می‌شود همه هزینه‌ای که برای پرداخت قیمت ورق گالوانیزه صرف کرده‌اید، هدر برود؛ زیرا ورق‌هایی که روی آن‌ها لایه‌های شوره برای مدت طولانی وجود داشته است، عملا کاربردی ندارند و باید دور ریخته شوند.

شوره، بر روی هر قسمتی که در معرض رطوبت قرار داشته باشد، به‌وجود می‌آید؛ به‌همین‌دلیل درزها و نبشی رول‌ها بیشتر از سایر قسمت‌های ورق دچار شوره می‌شوند. اگر در حال بررسی سلامت ورق‌های گالوانیزه هستید، فقط به سطح اکتفا نکنید و همه قسمت‌های آن را مورد بررسی قرار دهید.

ورق گالوانیزه در چه شرایطی شوره می‌زند؟

شوره زدن، معمولا زمانی رخ می‌‌دهد که ورق‌ها برای مدت طولانی در محیطی با رطوبت زیاد و بدون گردش هوا نگهداری شوند. رطوبت بالا و کمبود اکسیژن و کربن دی اکسید باعث واکنش‌های شیمیایی در لایه پوششی ورق گالوانیزه می‌شود؛ نتیجه این واکنش‌های شیمیایی هم چیزی جز شوره‌های سفید رنگ نیست.

شرایط نامناسب انبارداری، مهم‌ترین دلیل شوره زدن ورق گالوانیزه است، اما علت‌های دیگری هم ممکن است این مشکل را ایجاد کند. مثلا درصورتی‌که محصولات در فضای باز قرار داشته باشند و باران ببارد و آب باران برای مدت طولانی بین لایه‌های رول ورق گالوانیزه باقی بماند، شوره ایجاد می‌شود.

هرچقدر ورقه‌ها مدت بیشتری در معرض عوامل خورنده و فرساینده قرار داشته باشند، سطح شوره هم گسترده‌تر می‌شود و بیشتر به لایه پوششی آسیب می‌رساند. زمانی‌که سطح زیادی از ورق درگیر شوره سفید شود، دیگر کاربردی نخواهد بود و خیلی زود می‌شکند.

آیا می‌توان شوره سفید را از روی ورق گالوانیزه پاک کرد؟

روش‌های مختلفی برای پاک کردن شوره از روی ورق وجود دارد. هرچقدر سطح شوره محدودتر باشد و مدت کم‌تری از تشکیل آن گذشته باشد، پاک کردن آن آسان‌تر است؛ شوره‌های قدیمی که مدت‌هاست روی ورق باقی مانده‌اند را نمی‌توان به‌راحتی پاک کرد و حتی اگر پاک بشوند، باز هم ورق کارایی خود را از دست داده است.

روش اول

اولین روش برای پاک کردن شوره از سطح گالوانیزه، استفاده از اسید است؛ اگر خیلی زود متوجه وجود شوره روی سطح شده باشید، تنها کافی است مقداری اسید ضعیف مثل سرکه را روی سطح بریزید و آن را پاک کنید. بعد از پاک شدن لایه شوره، سطح ورق را با آب لوله‌کشی بشویید و آن را جایی بگذارید که خشک شود.

برای شوره‌های گسترده‌تر می‌توانید از اسیدهای قوی‌تری مثل دی کرومات سدیم ۵ درصد یا اسید سولفوریک غلیظ ۸ درصد استفاده کنید. استفاده از اسیدهای خیلی قوی، به سطح ورق گالوانیزه هم آسیب می‌رساند و به‌همین‌دلیل برای پاک کردن شوره مناسب نیست. مرحله شستن با آب شرب و خشک کردن ورق‌ها برای پاک کردن شوره با انواع اسید لازم است.

برخی از افراد به جای اسید، از سایر مواد شیمیایی و محلول‌های زنگ‌بر استفاده می‌کنند؛ آن‌ها سطح آغشته به شوره را در این محلول‌های شیمیایی فرو می‌برند و بعد از آن شوره‌ها را پاک می‌کنند.

روش دوم

تراشیدن شوره، دومین راه برای ازبین‌بردن آن است. اگر سطح شوره محدود باشد، می‌توان آن را با برس‌های زبر از بین برد، اما برای شوره‌های قوی که مقاومت بیشتری دارند، باید از ابزارهایی مثل ماشین تراشکاری و صیقل‌کاری استفاده کرد.

برای استفاده از این روش باید برس یا دستگاه را تا زمانی که شوره‌ها به صورت کامل پاک شوند، روی سطح بکشید؛ حرکت رفت و برگشتی بهترین روش برای پاک کردن شوره است. درصورتی‌که لایه پوششی ورق گالوانیزه از بین رفت، می‌توانید بعد از پایان کار و از بین رفتن شوره‌ها، دوباره ورق را روی اندود کنید.

چطور از ایجاد شوره در ورق گالوانیزه پیشگیری کنیم؟

ساده‌ترین روش برای پیشگیری از ایجاد شوره، حذف علت‌های آن است. در وهله اول اگر قصد دارید ورق گالوانیزه را در جایی انبار کنید، مطمئن شوید گردش هوای کافی وجود دارد و رطوبت هم در پایین‌ترین حد ممکن است.

اگر قصد دارید برای مدت طولانی ورق‌های گالوانیزه را ذخیره کنید، در بازه‌های زمانی منظم به آن‌ها سر بزنید. زمانی که سطح شوره کم باشد و متوجه حضور آن بشوید، به‌راحتی می‌توانید آن را از روی ورق‌ها پاک کنید. همچنین با پیدا کردن علت شوره می‌توانید آن را حل کنید و مانع پیشرفت شوره و گسترش آن در سطح ورق‌های گالوانیزه شوید.

در ادامه به سایر نکاتی که برای پیشگیری از ایجاد شوره به شما کمک می‌‌کند، اشاره خواهیم کرد:

• ورق گالوانیزه را زمانی بخرید که قصد دارید از آن استفاده کنید تا نیازی به انبارکردن نداشته باشید.
• حتی برای مدت کوتاه هم، رول‌های ورق را در کیسه یا پوشش پلاستیکی قرار ندهید.
• رول‌ها را برای مدت طولانی روی خاک یا محیط‌های دارای سبزه قرار ندهید.
• در هنگام بارش باران، مطمئن شوید آب به‌داخل محل نگهداری ورق‌ها راه پیدا نمی‌کند.
• درصورتی‌که انبار پر از آب شد، با پمپ مناسب آب را تخلیه کنید و با هواکش‌ رطوبت محیط را از بین ببرید.

سخن پایانی

گالوانیزه، یکی از مقاوم‌ترین انواع آهن است، اما در هرصورت عواملی وجود دارد که به‌آن آسیب می‌رساند. شوره زدن یکی از مهم‌ترین عواملی است که به این محصولات آسیب می‌رساند؛ رطوبت علت اصلی ایجاد این مشکل است، بنابراین اگر گالوانیزه را در محیطی خشک قرار بدهید که جریان هوا هم در آن وجود دارد، می‌توانید اطمینان داشته باشید که دچار شوره نخواهد شد.

در این مقاله علاوه بر راه‌های پیشگیری، روش‌های از بین بردن شوره را نیز بررسی کردیم. اگر  خیلی زود متوجه شدید ورق‌ها دچار شوره شده‌‌اند، با روش‌هایی مثل زنگ‌زدایی و تراشکاری می‌توانید شوره‌ها را از بین ببرید؛ با از بین رفتن لایه سفید، ورق‌ها دوباره قابل استفاده خواهند بود.