اجرای سقف تیرچه بلوک | ضوابط و استانداردهای اجرا

اجرای سقف تیرچه بلوک در ساختمان‌سازی امروزه بسیار رواج پیدا کرده و بیشتر مهندسان و پیمانکاران در سرتاسر جهان، تمایل دارند که از این نوع سقف استفاده کنند. هزینه کم و آسانی روش‌های اجرا باعث شده که این نوع سقف محبوبیت بسیار زیادی پیدا کند؛ بااین‌حال معایبی نیز دارد که استفاده از آن را با محدودیت مواجه کرده است. در این مقاله می‌خواهیم شما را با همه ویژگی‌های این نوع سقف آشنا کرده و یک راهنمای جامع در اختیار شما قرار دهیم.

سقف تیرچه بلوک چیست؟

این نوع از سقف یک نوع دال یک‌طرفه است که دارای دو جزء اصلی است؛ این سقف‌ها بیشتر در ساختمان‌های بلند و آپارتمان‌ها مورد استفاده قرار گرفته و برای پوشش دادن آن‌ها، بتن مصرف می‌شود. از این نمونه سقف‌ها با هدف انتقال نیروهای جانبی و افقی به دیگر اعضا استفاده می‌شود و وظیفه دارند که نیروهای کششی را به‌طور موثری مهار کنند.

اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک

همان‌طور که از نام این سقف برمی‌آید؛ تیرچه و بلوک دو جزء اصلی آن هستند و از بتن نیز برای پوشش آن‌ها استفاده می‌شود.

• تیرچه

تیرچه دارای یک پایه سفالی است که سیستم خرپایی با میلگردهای کششی در پایین آن قرار گرفته و یک میلگرد فشاری نیز در بالای آن تعبیه می‌شود؛ همچنین یک مقطع مورب نیز به‌عنوان آرماتور عرضی در این ساختار مورداستفاده قرار می‌گیرد. این محصول در این نوع سقف به‌عنوان تیر فرعی استفاده شده و بر اساس محاسبات کاربردی و سفارش مشتری ساخته می‌شوند؛ این قسمت‌ها باید در فاصله مشخصی نسبت به هم قرار گرفته و زیر آن‌ها شمع‌بندی شود.

• بلوک

از بلوک تنها با هدف پر کردن فضای میان تیرچه‌ها و اتصال آن‌ها استفاده می‌شود. به عبارت بهتر می‌توان گفت که بلوک‌ها یک قالب برای بتن هستند؛ بنابراین باید قدرت جذب خوبی داشته باشند. در ابتدا جنس بلوک‌های به‌کاررفته در اجرای این نوع سقف از سفال بود، اما رفته‌رفته برای کاهش وزن سقف و افزایش مقاومت آن در برابر آتش‌سوزی، نمونه‌های یونولیتی جایگزین سفال شدند.

• بتن

زمانی که تیرچه‌ها و بلوک‌ها در میان دو دهانه تیر اصلی قرار گرفتند؛ با استفاده از بتن می‌توان آن‌ها را پوشش داد. بتن معمولا در قسمت بالایی سقف قرار گرفته و با هدف یکپارچه کردن اجزا استفاده می‌شود.

انواع تیرچه

تیرچه‌ها معمولا یک سری قطعات پیش‌ساخته برای ساخت سقف‌ هستند که وظیفه دارند بارهای واردشده به سقف را تحمل کنند. در این بخش به بررسی انواع این محصول و موارد کاربرد هریک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

• تیرچه بتنی

این محصول بتنی از بتن و آرماتور فولادی ساخته شده و می‌تواند مقاطع مرکب T شکل را ایجاد کند؛ این نوع دارای دهانه‌ها و ابعاد مختلفی است و بسته به فاصله می‌تواند مقدار بار متفاوتی را تحمل کند. حداقل ضخامت این نوع برابر 40 و حداقل عرض آن 100 میلی‌متر است؛ همچنین خرپایی و پیش‌تنیده اصلی‌ترین طبقه‌بندی برای تیرچه‌های بتنی هستند.

• تیرچه پاشنه بتنی

محصول پاشنه بتنی معمولا به‌عنوان یک قالب دائمی مورداستفاده قرار گرفته و باعث می‌شود که دیگر نیازی به قالب‌بندی قسمت زیرین سقف نباشد؛ به عبارت بهتر استفاده از این محصول باعث می‌شود که بلوک‌ها ساده‌تر جایگذاری شده و میلگردهای زیرین خرپا به‌راحتی مهار شوند. این نوع معمولا پیش از اینکه در محل موردنظر نصب شوند؛ بتن‌ریزی می‌شوند.

• تیرچه کرومیت یا تیرچه فلزی

بال بالایی محصول از نوع کرومیت (فلزی) از یک تسمه ساخته شده و دو میلگرد در ساخت آن به کار رفته است؛ این در حالی است که بال پایینی تنها از یک تسمه تشکیل شده است. این دو بال با استفاده از یک میلگرد به هم متصل شده و محاسبات ساخت آن‌ها بر اساس اصول منتشرشده توسط انجمن ساختمان‌های فولادی آمریکا انجام می‌شود. مهم‌ترین مزیت تیرچه‌های کرومیت، عدم نیاز آن‌ها به شمع‌بندی است که باعث شده بتوانند بارهای اجرایی را به‌طور مستقیم تحمل کنند؛ به همین دلیل معمولا در طبقه‌های بالا از آن‌ها استفاده می‌شود.

قیمت اجرای سقف تیرچه بلوک به چه عواملی بستگی دارد؟

در زمان اجرای سقف باید قیمت اجزای مختلف آن را محاسبه کرده و پس از جمع‌بندی، هزینه نهایی را برآورد کنید؛ برای مثال قیمت برخی از مصالح ساختمانی بر اساس مترمربع سنجیده می‌شود. بنابراین شما باید در زمان خرید مقدار موردنیاز را محاسبه کرده و از این طریق بخشی از هزینه را تخمین بزنید. همچنین نوع محصول نیز بر روی قیمت آن تاثیرگذار است؛ برای مثال قیمت تیرچه کرومیت بر اساس قیمت روز آهن‌آلات و میلگرد مشخص می‌شود.

در کنار این‌ها قیمت بتن مصرفی نیز می‌تواند بر روی هزینه سقف تاثیر بگذارد؛ به همین دلیل است که در بیشتر موارد، مهندسان تلاش می‌کنند تا مقدار بتن را کاهش داده و از روش‌هایی استفاده کنند که کمترین میزان مصرف بتن را دارند. به‌علاوه کیفیت و ضخامت بلوک و بتن نیز بر روی قیمت سقف تاثیرگذار بوده و هزینه نهایی با توجه به متراژ کلی مصرفی تعیین می‌شود.

بیشتر بخوانید: مقالات آهن آلات

انواع بلوک مورد استفاده در سقف تیرچه بلوک

نوع بلوکی که در این نوع از سقف مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ تاثیر مستقیمی بر روی ویژگی‌های آن دارد. برای مثال مناسب بودن قدرت جذب بلوک، باعث می‌شود که بتن پوک نشده و بتوان به‌راحتی گچ‌وخاک را بر روی آن اجرا کرد. همچنین نوع بلوک در وزن نهایی سقف تاثیرگذار بوده و چسبندگی ملات به بلوک نیز از طبله کردن جلوگیری خواهد کرد.

• بلوک سیمانی

بلوک سیمانی از سیمان پرتلند، آب و ماسه با نسبت مشخص ساخته می‌شود؛ همچنین در مواردی می‌توان برای تغییر ویژگی‌های آن، افزودنی‌های دیگری را به آن اضافه کرد. این نوع از بلوک‌ها بسیار محکم بوده و به دو صورت توپر و توخالی یافت می‌شوند؛ بااین‌حال به دلیل اینکه وزن سقف را افزایش می‌دهد، کمتر در ساخت این سقف‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

• بلوک سفالی

بلوک سفالی با هدف کاهش وزن سقف مورداستفاده قرار گرفت و دارای سطح شیاردار است؛ این نوع از بلوک‌ها ابعاد مختلفی دارند و عایق خوبی در برابر رطوبت و حرارت بوده و مقاومت خوبی در برابر آتش‌سوزی از خود نشان می‌دهند.

مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک

برای اجرای سقف از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که باید طبق مراحل زیر به ترتیب بارگذاری شوند؛ به‌این‌ترتیب سقف استحکام لازم را به دست آورده و می‌تواند به‌خوبی نیروهای واردشده را خنثی کند.

کار گذاشتن تیرچه ها

پس از مشخص کردن فاصله میان تیرچه‌ها که معمولا 50 سانتی‌متر است؛ آن‌ها را در کنار هم قرار دهید؛ برای این کار باید این قطعات را روی بال تیر اصلی قرار داده و یا روی نبشی‌ها جوش دهید. دقت کنید که اگر اسکلت ساختمان شما فلزی است؛ باید طول دهانه را پنج سانتی‌متر اضافه‌تر در نظر گرفته و در کارگاه برش دهید.

تکیه گاه های موقت یا شمع ها

این مرحله از اجرای سقف که به نام شمع‌گذاری شناخته می‌شود؛ باید تا زمان سفت شدن بتن رویه انجام شود. برای اجرای این بخش باید از شمع‌های چوبی یا فلزی استفاده شود؛ شمع‌های چوبی قیمت کمتری دارند اما تنها در یک ارتفاع مشخص می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. اما طول عمر شمع‌های فلزی بیشتر بوده و می‌توان در ارتفاع‌های مختلفی از آن‌ها استفاده کرد.

کار گذاشتن سقف کاذب

این مرحله در صورتی انجام می‌شود که این نوع سقف دارای سقف کاذب باشد؛ در این صورت باید پیش از ریختن بتن، یک سری میلگردهای L شکل را به‌عنوان آویز از سوراخ بلوک‌ها عبور داد.

کار گذاشتن میلگرد کلاف

میلگرد کلاف در مواردی به کار می‌رود که دهانه تیرچه بزرگ باشد و بخواهیم یکپارچگی سقف را حفظ کنیم؛ زیرا در این موارد این محصول به‌تنهایی نمی‌تواند چنین نقشی را ایفا کند. برای مشاهده قیمت میلگرد به لیست قیمت مربوطه در سایت مراجعه کنید.

کار گذاشتن میلگرد منفی

این مرحله نیز در صورتی اجرا می‌شود که اتصال محصول به تیرهای فلزی یا بتنی از نوع گیردار باشد؛ میلگرد یا ممان منفی، حداقل طولی برابر 1.5 طول دهانه دارد.

کار گذاشتن میلگردهای افت حرارت

این مرحله از اجرای سقف برای جلوگیری از ایجاد ترک در سقف انجام می‌شود که در آن، پیش از بتن‌ریزی یک سری آرماتور با قطر 6 تا 8 سانتی‌متر در جهت عمود بر تیرچه ها و با فاصله 30 سانتی‌متری نصب می‌شوند.

ضوابط و استانداردهای اجرایی سقف تیرچه بلوک

برای افزایش مقاومت سقف و جلوگیری از تغییر شکل آن در اثر سنگین شدن و یا عوامل محیطی، یک سری ضوابط و استانداردهای اجرایی تعریف شده است که از قرار زیر هستند:

• در دهانه‌های بالاتر از 4 متر باید از کلاف عرضی عمود بر تیرچه‌ها استفاده شود.
• حداقل عرض این محصول برابر 10 سانتی‌متر و حداکثر ارتفاع آن برابر 3.5 برابر عرض حداقل است. همچنین حداکثر طول یک تیرچه باید هفت متر باشد؛ در غیر این صورت باید از تیرهای مضاعف یا دوبل استفاده شود.
• بلوک‌های دو طرف یک تیرچه باید در فاصله حداقل 10 سانتی‌متری از هم قرار بگیرند.
• ضخامت بتن پوششی باید از پنج سانتی‌متر یا یک دوازدهم فاصله آزاد تیرچه ها، بیشتر باشد.
• اگر تیرها دارای تکیه‌گاه ساده هستند؛ یک‌بیستم طول دهانه به‌عنوان مقدار کمینه ضخامت سقف در نظر گرفته می‌شود. اما در حالت یکسر گیردار، این مقدار به یک بیست و ششم کاهش پیدا می‌کند.
• کمترین فاصله مجاز میان میلگردهای عرضی متوالی در تیرچه، 20 سانتی‌متر است.

نگاهی به دیگر سقف های مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی

انواع مختلفی از سقف‌ها در صنعت ساختمان‌سازی امروز مورداستفاده قرار می‌گیرند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کامپوزیت و یوبوت اشاره کرد. سقف یوبوت باعث کاهش مصرف بتن و میلگرد شده و درنتیجه وزن کلی آن بسیار کم است؛ همچنین به سقف کاذب نیازی نداشته و محدودیت در اجرای دهانه ندارد. سقف‌های کامپوزیت هزینه اجرای نسبتا زیادی داشته و در اسکلت‌های فلزی به کار می‌روند.

برتری سقف های تیرچه بلوک نسبت به دیگر سقف ها

در این قسمت به برخی از برتری سقف های تیرچه بلوک در مقایسه با سایر سقف ها می پردازیم:

• صرفه‌جویی در مصرف بتن
• نیاز کمتر به نیروی انسانی در زمان اجرای سقف
• عدم نیاز به استفاده از جرثقیل یا وسایل حمل‌ونقل به دلیل وزن کم
• نصب آسان و سریع به دلیل پیش‌ساخته بودن
• قالب‌بندی آسان
• هزینه کمتر به دلیل مصرف کم فولاد

سخن پایانی

اجرای این نوع از سقف به دلیل مزیت‌های بسیار زیاد مانند کاهش هزینه‌ها، نصب سریع، صرفه‌جویی در مصرف بتن و فولاد، سبک و عایق بودن، در بسیاری از کشورهای جهان رایج شده است. در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با تاریخچه این نوع از سقف‌ها آشنا کرده و اجزای مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین به این نتیجه رسیدیم که به دلیل عدم نیاز به نیروی متخصص و مقاومت خوب در برابر باد و زلزله، معمولا سقف تیرچه بلوک گزینه مناسبی برای ساختمان‌ها با اسکلت‌های بتنی یا فلزی است. اگر در این زمینه اطلاعات یا تجربه ای دارید می توانید از طریق کامنت با ما و دیگر دوستان به اشتراک بگذارید؛ همچنین برای مشاهده قیمت تیرآهن به لیست قیمت مربوطه در سایت مراجعه کنید.